Nguyễn Khoa Điềm khát khao đến những miền trong xanh

Đầu năm 2002, nghĩa là sau Đổi mới khoảng mươi lăm năm, trên Tạp chí Sông Hương, có một nhà thơ nổi tiếng thế hệ các nhà thơ chống Mỹ đặt câu hỏi: Liệu Nguyễn Khoa Điềm có giai đoạn bùng nổ thứ ba của thơ mình hay không? Chắc chắn sẽ rất khó. Nhưng người đọc vẫn hy vọng*.

Khó, có lẽ bởi vì hai giai đoạn trước đó: giai đoạn chống Mỹ và giai đoạn sau ngày hòa bình, thơ Nguyễn Khoa Điềm thực sự xuất sắc, bút pháp già dặn hồn hậu như đã đến độ ổn định; khó cũng có thể là vì, lẽ đời những ai đã qua một thời mải miết trên đường hoạn lộ (Viết cuối năm) như ông quan to Nguyễn Khoa Điềm, bây giờ quay về đời thường, đạp xe ngõ này qua ngõ khác, liệu có chút gì đó vướng víu trong hòa nhập thường thấy như ở người khác; bây giờ quay lại với thơ trong thời buổi thơ xuống giá, liệu có chút gì đó buồn nản thỏa hiệp như bao người khác?

Nhưng người đọc yêu mến ông vẫn hy vọng, và, quả là trong số những ai đã từng dính líu với thơ, ngoại trừ khi không còn khả năng, vì sức khỏe, vì cạn kiệt niềm tin vào con người, niềm hy vọng vào cuộc đời… không có một ví dụ nào thi nhân bỏ cuộc giữa chừng. Đọc thơ Nguyễn Khoa Điềm giai đoạn ba: Cõi lặng (2007) và sau Cõi lặng cho ta câu trả lời tự tin ấy.