Sự kiện là dấu mốc quan trọng trong công tác truyền thông y tế, đồng thời tôn vinh những đóng góp không ngừng nghỉ của đội ngũ những người làm báo trong hành trình 35 năm bền bỉ đẩy lùi đại dịch thế kỷ tại Việt Nam.

Dự buổi lễ có PGS.TS Nguyễn Thị Liên Hương, Thứ trưởng Bộ Y tế; Nhà báo Trần Tuấn Linh, Tổng Biên tập Báo Sức khỏe và Đời sống, Trưởng Ban Tổ chức; PGS.TS Phan Thị Thu Hương, Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Y Hà Nội, Chủ tịch Hội đồng Giám khảo cùng đại diện lãnh đạo các Vụ, Cục, đơn vị thuộc Bộ Y tế, các y, bác sĩ và hàng trăm nhà báo, phóng viên đến từ các cơ quan thông tấn báo chí trên khắp cả nước.

PGS.TS Nguyễn Thị Liên Hương, Thứ trưởng Bộ Y tế tham dự và phát biểu tại Lễ tổng kết và trao Giải Báo chí toàn quốc về phòng, chống HIV/AIDS. Ảnh: BTC

Được phát động cách đây hơn 3 tháng, Giải báo chí toàn quốc về phòng, chống HIV/AIDS đã lan tỏa mạnh mẽ, thu hút sự tham gia của đông đảo các nhà báo trên cả nước. Ban Tổ chức đã nhận về hơn 1.200 tác phẩm dự thi, minh chứng cho bầu nhiệt huyết của các nhà báo đối với công tác truyền thông phòng, chống HIV/AIDS.

PGS.TS Nguyễn Thị Liên Hương, Thứ trưởng Bộ Y tế trao giải cho các tác giả và tác phẩm đạt giải Nhất. Ảnh: BTC

Giải năm nay không chỉ quy tụ những nhà báo chuyên nghiệp từ các cơ quan báo chí lớn với những tác phẩm được đầu tư công phu, sử dụng công nghệ báo chí hiện đại (Megastory, E-magazine, Long-form...), mà còn có sự tham gia nhiệt thành của những "phóng viên không chuyên". Đó là, những cán bộ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) ở vùng cao, những nhân viên y tế thôn bản, những cộng tác viên tại các đài truyền thanh xã... Họ viết bằng sự mộc mạc nhưng chất liệu mang đến độc giả thì vô giá. Đó là hơi thở thực tiễn, là những giọt mồ hôi và nước mắt đằng sau những câu chuyện thấm đẫm tình yêu thương.

Nhà báo Trần Tuấn Linh, Tổng Biên tập Báo Sức khỏe và Đời sống, Trưởng ban Tổ chức và PGS.TS Phan Thị Thu Hương, Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Y Hà Nội, Chủ tịch Hội đồng giám khảo trao giải cho các tác giả và tác phẩm đạt giải Nhì. Ảnh: BTC

Theo Ban Tổ chức, giải báo chí lần này ghi nhận sự chuyển mình mạnh mẽ trong tư duy truyền thông. Thay vì những thông điệp gây hoang mang lo sợ như cách đây 10 - 20 năm, báo chí hôm nay đã mang đến một luồng gió mới: Khoa học hơn, tích cực hơn và nhân văn hơn. Những khái niệm như K=K, PrEP, điều trị ARV, bảo hiểm y tế... đã được chuyển tải một cách sinh động, dễ hiểu trong các bài viết, góp phần quan trọng thay đổi nhận thức của toàn xã hội.

PGS.TS Phạm Đức Mạnh, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh và TS Nguyễn Lương Tâm, Chủ tịch Công đoàn Y tế Việt Nam trao giải Ba cho các tác giả và tác phẩm đạt giải. Ảnh: BTC

Phát biểu tại buổi lễ, PGS.TS Nguyễn Thị Liên Hương, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết: HIV/AIDS không chỉ là một bệnh truyền nhiễm mà còn là vấn đề y tế công cộng của mỗi quốc gia và toàn cầu, có tác động lớn đến sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Việt Nam đã và đang từng bước kiểm soát dịch. Tuy nhiên, những năm gần đây tình hình dịch có xu hướng thay đổi, lây truyền qua quan hệ tình dục trở thành đường lây chính chiếm 73,6%, chủ yếu là nam giới chiếm 83,6% và nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới chiếm tỷ lệ cao nhất trong tổng số các trường hợp mới phát hiện. Dịch tăng nhanh trong nhóm người trẻ tuổi từ 16 29 tuổi, tỷ lệ 46,7% năm 2023 và 37,7% năm 2024.

Sau 35 năm ứng phó với HIV/AIDS, Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng ghi nhận. Chương trình xét nghiệm, dự phòng lây nhiễm HIV và điều trị HIV/AIDS được thực hiện đồng bộ và hiệu quả. Đến năm 2024, kết quả thực hiện mục tiêu 95 - 95 - 95 của Việt Nam là 87,3 - 78,9 - 96 (tức 87,3% người nhiễm biết tình trạng nhiễm HIV của mình; 78,9% người biết tình trạng nhiễm HIV được điều trị ARV và 96% người được điều trị ARV có tải lượng vi rút dưới ngưỡng ức chế (1000 bản sao/ml máu). Kết quả này cao hơn mức trung bình của khu vực Châu Á - Thái Bình Dương và tiệm cận mức toàn cầu, thể hiện nỗ lực và hiệu quả của chương trình phòng, chống HIV/AIDS tại Việt Nam.

Ths. Bs. Võ Hải Sơn, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế); Nhà báo Trần Yến Châu, Phó Tổng Biên tập Báo Sức khỏe và Đời sống trao giải cho các tác giả và tác phẩm đạt giải Khuyến khích. Ảnh: BTC

Đại diễn lãnh đạo Bộ Y tế cũng nhắc lại chặng đường lịch sử đầy thăng trầm kể từ khi ca nhiễm HIV đầu tiên được phát hiện tại Việt Nam vào năm 1990. Những năm đầu thập niên 90 và 2000, HIV/AIDS thực sự là một "cơn bão" gieo rắc nỗi kinh hoàng, sự chia ly và mất mát lên biết bao gia đình, khi ấy HIV được ví như một "bản án tử hình" không có lời giải trong bối cảnh nhận thức hạn chế và nguồn lực thiếu thốn. Tuy nhiên, sau 35 năm, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, ngành Y tế Việt Nam đã lội ngược dòng ngoạn mục, kiểm soát thành công dịch bệnh và trở thành điểm sáng của thế giới.

Việt Nam hiện là một trong 4 quốc gia cùng với Anh, Đức, Thụy Sĩ có chất lượng điều trị HIV/AIDS tốt nhất thế giới. Đặc biệt, tỷ lệ người nhiễm HIV được điều trị ARV có tải lượng vi-rút dưới ngưỡng ức chế đạt trên 96%. Điều này mang ý nghĩa nhân văn to lớn, khẳng định người nhiễm HIV hoàn toàn có sức khỏe bình thường, có khả năng lao động, cống hiến và quan trọng nhất là không lây truyền bệnh cho người khác qua đường tình dục theo thông điệp K=K.

BTC trao giải Ruy băng đỏ cho các tác giả và tác phẩm đạt giải. Ảnh: BTC

Để đạt được những thành tựu đó, bên cạnh sự hy sinh thầm lặng của đội ngũ y bác sĩ, không thể thiếu vai trò tiên phong của báo chí trên mặt trận tư tưởng. Các nhà báo đã kiên trì, bền bỉ đẩy lùi những định kiến, xóa nhòa sự sợ hãi và gắn kết tình yêu thương. Suốt 35 năm qua, báo chí đã giúp "giải mã" HIV, đưa những kiến thức khoa học khô khan như PrEP, Methadone, ARV trở nên gần gũi với người dân. Quan trọng hơn, báo chí đã giúp xã hội hiểu rằng kỳ thị mới là rào cản lớn nhất, đáng sợ hơn cả vi-rút. Mỗi tác phẩm báo chí thực sự là một liều "vắc-xin tinh thần", giúp cộng đồng có cái nhìn bao dung và nhân ái hơn. Thông qua ngòi bút của mình, các nhà báo đã đưa ra ánh sáng những tấm gương hy sinh thầm lặng, từ những bác sĩ dành cả thanh xuân đối mặt nguy cơ phơi nhiễm để chăm sóc bệnh nhân, đến những người trong cuộc đã biến nỗi đau riêng thành động lực chung, trở thành “cánh tay nối dài" của ngành Y tế.

Toàn cảnh buổi lễ. Ảnh: BTC

Tại buổi lễ, Ban Tổ chức đã vinh danh các tác giả và nhóm tác giả xuất sắc nhất. Tác phẩm chia làm 3 nhóm với tổng 12 giải, gồm: Tác phẩm viết; Tác phẩm ảnh; Tác phẩm truyền hình. Mỗi nhóm gồm 1 giải Nhất, 1 giải Nhì, 1 giải Ba, 1 giải Khuyến khích. Ngoài ra, Báo Sức khỏe và Đời sống còn trao giải “Ruy băng đỏ” – biểu tượng về phòng, chống HIV/AIDS khác cho các tác giả, tác phẩm xuất sắc khác được Hội đồng Giám khảo lựa chọn.