Theo đó, trong buổi sáng 8/5, Quốc hội tiến hành họp phiên toàn thể tại hội trường nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân; Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân; Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Luật Thanh tra.

Cùng với đó, Quốc hội nghe Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi); sau đó, Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi).

Buổi chiều, Quốc hội thảo luận ở Tổ về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân; Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân; Dự án Luật Thanh tra (sửa đổi).

Quốc hội bước sang ngày làm việc thứ 4, kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV. Ảnh QH

Trước đó, trong nội dung chương trình Phiên họp 44, chiều 26/4, tại Nhà Quốc hội, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân.

Trình bày Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân, Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Tiến cho biết, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung các quy định về tổ chức hệ thống Tòa án theo hướng không tổ chức Tòa án nhân dân cấp cao, Tòa án nhân dân cấp huyện; thành lập Tòa án nhân dân khu vực; chuyển các Tòa án nhân dân sơ thẩm chuyên biệt thành các Tòa chuyên trách trong Tòa án nhân dân khu vực. Theo đó, mô hình tổ chức hệ thống Tòa án gồm: Tòa án nhân dân tối cao; Tòa án nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Tòa án nhân dân khu vực.

Về thành phần Hội đồng tuyển chọn, giám sát Thẩm phán quốc gia, dự thảo Luật bổ sung thành phần của Hội đồng gồm 01 thủ trưởng đơn vị thuộc Tòa án nhân dân tối cao là Thẩm phán Tòa án nhân dân, 01 Chánh tòa Tòa Phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao, 01 Chánh án Tòa án nhân dân thành phố trực thuộc trung ương do Chánh án Tòa án nhân dân tối cao chỉ định để thay cho 03 Chánh án Tòa án nhân dân cấp cao tại điểm d khoản 1 Điều 40 Luật hiện hành.

Về tổ chức Tòa án nhân dân, UBPLTP tán thành dự thảo Luật quy định hệ thống tổ chức TAND gồm TANDTC, TAND cấp tỉnh, TAND khu vực. (Các Tòa án quân sự được giữ nguyên theo Luật hiện hành). Kết thúc hoạt động của TAND cấp cao và TAND cấp huyện.

Về thẩm quyền thành lập, giải thể, quy định phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của TAND khu vực, đa số ý kiến tán thành quy định của dự thảo Luật và cho rằng, TAND là cơ quan xét xử, thực hiện quyền tư pháp, có vị trí, vai trò quan trọng trong bộ máy nhà nước. Đây cũng là nội dung cơ bản kế thừa quy định của Luật hiện hành. Một số ý kiến đề nghị giao thẩm quyền này cho Chánh án TANDTC để phù hợp chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền và bảo đảm linh hoạt, phù hợp yêu cầu thực tiễn, đồng thời cũng đồng bộ với thẩm quyền của Chánh án TANDTC thực hiện phân bổ biên chế của TAND. Vấn đề này cần xem xét, quyết định động bộ với thẩm quyền thành lập VKSND khu vực theo dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân.

Về nhiệm vụ, quyền hạn của Tòa án nhân dân, quy định của dự thảo Luật là thực hiện đúng chủ trương về tăng cường phân cấp, phân quyền; phù hợp với tổ chức bộ máy, nguồn lực hiện có và khả năng hoàn thành nhiệm vụ được giao của các Tòa án nhân dân, do đó tán thành với dự thảo Luật.

Ngoài ra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cũng nêu rõ quan điểm của cơ quan thẩm tra đối với quy định về sắp xếp tổ chức bộ máy của TANDTC và TAND khu vực; về điều kiện bổ nhiệm Thẩm phán TANDTC; về điều khoản chuyển tiếp.

Tương tự, sáng 25/4, tiếp tục Phiên họp thứ 44, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân.

Toàn cảnh phiên họp cho ý kiến về Luật Tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân. Ảnh QH

Trình bày Tờ trình Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Huy Tiến nêu rõ, việc xây dựng Luật nhằm thể chế hóa các chủ trương của Đảng liên quan đến tổ chức bộ máy, chức năng, nhiệm vụ của Viện Kiểm sát nhân dân tại Nghị quyết số 18-NQ/TW, Kết luận số 126-KL/TW, Kết luận số 127-KL/TW, Kết luận số 136-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Nghị quyết số 60-NQ/TW, ngày 12/4/2025 Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII nhằm sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong tổ chức và hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân các cấp; theo đó, lần sửa đổi này chỉ sửa đổi các quy định liên quan đến tổ chức bộ máy mới.

Căn cứ các chủ trương của Đảng, Nhà nước, với phạm vi, quan điểm xây dựng dự án Luật, Viện kiểm sát nhân dân tối cao đề xuất dự thảo Luật gồm 03 điều với các nội dung như sau: Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân; Hiệu lực thi hành; Điều khoản chuyển tiếp.

Nêu quan điểm thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp (UBPLTP) tán thành sự cần thiết ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức VKSND với những lý do như được nêu tại Tờ trình của VKSNDTC.

Đồng thời, cơ bản tán thành phạm vi sửa đổi đó là chỉ tập trung sửa đổi các quy định liên quan đến sắp xếp, tinh gọn bộ máy của VKSND nhằm thể chế hóa các nghị quyết, kết luận của Đảng. Hồ sơ dự án Luật đã đầy đủ các tài liệu theo quy định tại khoản 5 Điều 51 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025; đủ điều kiện trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) xem xét, cho ý kiến.

Về hệ thống Viện Kiểm sát nhân dân, UBPLTP tán thành với dự thảo Luật và đề nghị VKSNDTC tiếp tục rà soát, đề xuất sửa đổi các quy định liên quan trong Luật Tổ chức VKSND hiện hành nhằm thực hiện đầy đủ, đúng đắn yêu cầu của Đảng về hệ thống VKSND có 03 cấp (VKSNDTC, VKSND cấp tỉnh, VKSND khu vực), kết thúc hoạt động của VKSND cấp cao và VKSND cấp huyện.

Liên quan tới quy định bổ sung số lượng Kiểm sát viên VKSND tối cao, đề nghị VKSNDTC thực hiện thủ tục xin ý kiến cấp có thẩm quyền theo đúng Quy định.

Về điều khoản chuyển tiếp, UBPLTP cho rằng, quy định của dự thảo Luật về chuyển tiếp việc giải quyết án giữa các cấp tố tụng là rất cần thiết nhằm bảo đảm phù hợp với mô hình tổ chức mới của các cơ quan tiến hành tố tụng, tuy nhiên có sự khác nhau căn bản trong cách xử lý về quy định chuyển tiếp giữa 03 dự thảo Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9