Sự xuất hiện của dịch Covid-19 đã làm cho cuộc sống của mỗi người dân, mỗi quốc gia chuyển sang một trạng thái mới với vô vàn những thay đổi mang tính tích cực và cả những tiêu cực đang hiển hiện rõ nét trong cuộc sống. Đó là tính cộng đồng, sự tuân thủ những nguyên tắc sống tích cực và cả những biểu hiện cực đoan do hạn chế tiếp xúc trực tiếp, hạn chế đi lại, mất việc làm và nhiều nguyên nhân khác.
Để giải tỏa căng thẳng và thỏa mãn nhu cầu tiếp nhận thông tin trong điều kiện sống cách ly, nhiều người đã không ngần ngại làm quen và chấp nhận nền tảng trực tuyến - Mạng xã hội - như một phần không thể thiếu của cuộc sống. Và cũng từ đây, những hệ lụy mà mạng xã hội đem lại đã trở thành bất khả kháng, thậm chí trở thành “tử huyệt” với không ít người. Cộng thêm việc mới đây Bộ Thông tin và truyền thông đã ban hành Bộ quy tắc ứng xử trên Mạng xã hội, nhằm tạo điều kiện lành mạnh mạng xã hội tại Việt Nam, đảm bảo quyền tự do cá nhân, quyền tự do kinh doanh, không phân biệt đối xử nhà cung cấp dịch vụ trong và ngoài nước, phù hợp với chuẩn mực, thông lệ và các điều ước quốc tế mà Việt Nam đã tham gia.
“Mua danh ba vạn, bán danh ba đồng”
Việc thành lập nhóm, trang cá nhân (facebook, zalo) trên mạng xã hội giờ không còn mới với bất cứ ai, và hoàn toàn không bị ngăn cản bởi bất kỳ sự ràng buộc nào về mặt pháp lý của nước sở tại mà cá nhân đó đang sinh sống (ngoại trừ những ràng buộc giữa cá nhân sử dụng với đơn vị cung cấp nền tảng trực tuyến). Do độ mở của mạng xã hội là không giới hạn, nên quan điểm sai lầm: “Trang cá nhân của tôi, tôi muốn làm gì, viết gì, phát ngôn gì trên đó cũng là việc của… cá nhân tôi” đã đem lại không ít hệ lụy mà không phải người dùng nào cũng hiểu và có thể lường hết. Có thể đẫn ra đây ví dụ đau lòng về một nghệ sĩ, cán bộ quản lý khá nổi tiếng của một trường nghệ thuật tại Thành phố Hồ Chí Minh. Do những phát ngôn, clip được cho là phản cảm trên trang cá nhân gần đây, đã bị miễn nhiệm chức vụ… Mặc dù, cá nhân nghệ sĩ đã chính thức lên tiếng cho rằng những phát ngôn, clip đó đa phần không phải của cá nhân anh ta, rằng đó là trò đùa của con nuôi và đã bị kẻ xấu nào đó lợi dụng để tống tiền, bôi nhọ danh dự nghệ sĩ. Đồng thời “nạn nhân” cũng cho biết, đã nhờ cơ quan điều tra vào cuộc, và nhắn gửi tới cộng đồng mạng lời tâm sự ngậm ngùi, rằng: chuyện xảy ra với cá nhân tôi hôm nay, rất có thể sẽ xảy đến với bất kỳ ai trong ngày mai.
Trước đó, mạng xã hội còn ghi nhận hàng loạt những ồn ào khác liên quan đến những livestream được cho là đã phá vỡ mọi kỷ lục streaming ở Việt Nam của một doanh nhân nọ, khi “đánh trực diện” vào những nhân vật nổi tiếng của showbiz Việt. Chưa dừng lại ở những vụ “ bóc phốt”, mạng xã hội còn công kích cá nhân, đặc biệt là những “người của công chúng”… với những nghi vấn mơ hồ… Chưa bàn đến tính đúng sai của những nội dung được công khai trên mạng xã hội, chỉ biết hình ảnh của những cá nhân nói trên đã trở nên méo mó, thậm chí xấu xí trong mắt của công chúng yêu nghệ thuật, những người từng yêu mến tặng cho họ danh xưng “nghệ sĩ”.
Đâu là điểm dừng
Không thể phủ nhận những lợi ích mà mạng xã hội mang lại cho mỗi cá nhân trong cuộc sống, và đặc biệt hơn trở thành cứu cánh cho không ít người trong điều kiện sống chung với dịch Covid-19, nhưng những ồn ào và những hệ lụy nói trên không được kiểm soát sẽ không chỉ khiến cho công chúng, dư luận xã hội, mất phương hướng, niềm tin vào những hoạt động thiện nguyện, mà còn làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến hình tượng nghệ sĩ nói chung, cá nhân nghệ sĩ nói riêng, khi chỉ vì một vài “con sâu” mà “làm rầu nồi canh”.
Để góp phần trả lại sự trong sạch trong môi trường mạng và chấn chỉnh lại những biểu hiện không phù hợp với thuần phong mỹ tục của một bộ phận không nhỏ nghệ sĩ trong giới showbiz, mới đây, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có văn bản gửi đến Ủy bân nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, và Uỷ ban toàn quốc Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam, về việc tăng cường công tác quản lý trong hoạt động văn hoá nghệ thuật. Đây được xem là động thái kịp thời và cần thiết của đơn vị chủ quản trước những vấn đề nảy sinh trong lĩnh vực quản lý, nhưng lại gây ra không ít hệ lụy, thậm chí sẽ trở nên nghiêm trọng nếu không có những giải pháp, những chế tài mang tính răn đe, nhưng vẫn phải thấu tình, đạt lý.
Cùng với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ thông tin và Truyền thông cũng có Công văn số 1800/BTTTT-PTTH&TTTĐ gửi Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương về việc tăng cường công tác quản lý, xử lý thông tin vi phạm trên mạng xã hội. Như vậy có thể thấy, nhu cầu được an toàn trên không gian mạng và yêu cầu làm sạch rác văn hóa trên không gian mạng của những người sử dụng mạng xã hội là vô cùng chính đáng. Điều đó đã và đang đặt ra đòi hỏi bức thiết đối với các cơ quan quản lý, nhất là trong thời điểm hiện tại, Luật An ninh mạng đã được thông qua và chính thức có hiệu lực thì việc xử lý những sai phạm cần phải được thực hiện quyết liệt và nên được xác định là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách của các cấp, các ngành có liên quan, nếu như không muốn môi trường mạng bị xuống cấp.
Quay trở lại với những ồn ào của giới showbiz thời gian qua, xin được đưa lại ý kiến của Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông: “Đã là nghệ sĩ, là người của công chúng và là người có ảnh hưởng thì dẫu khi hoạt động nghề nghiệp hay đi bất kì đâu, kể cả trên trang mạng xã hội, cá nhân cũng phải giữ gìn hình ảnh của mình và trên hết trách nhiệm của một công dân. Công chúng không bao giờ chấp nhận người làm văn hóa, nghệ thuật mà lại có những hành xử, phát ngôn thiếu chuẩn mực, thiếu văn hoá”.
Thiết nghĩ, đã qua rồi thời kỳ “ăn sóng nói gió” mà không sợ “vạ miệng” trên mạng xã hội - dù đây là “đại lộ” lớn, mọi người đều có quyền bình đẳng như nhau khi tham gia giao thông trên đại lộ ấy. Nhưng giao thông phải có văn hóa, và văn hóa chính là tấm barie giúp môi trường mạng trọng sạch, và mỗi cá nhân, cho dù là bất cứ ai, địa vị xã hội, nghề nghiệp thế nào, biết đâu là điểm dừng để xứng đáng với danh xưng và sự tôn trọng của cộng đồng.
Bài tuyên truyền thực hiện Nghị quyết 84/NQ-CP ngày 29/5/2020 của Chính phủ.
