PHÒNG CHỐNG TÁC HẠI (PCTH) THUỐC LÁ

Tại Việt Nam, thuốc lá gây ra trên 40.000 ca tử vong mỗi năm. Con số này sẽ tăng lên thành 70.000 ca vào năm 2030, nếu Việt Nam không thực hiện ngay các biện pháp phòng chống tác hại thuốc lá hiệu quả. Việc tăng mạnh thuế tiêu thụ đặc biệt thuốc lá làm tăng giá sản phẩm thuốc lá, điều này đặc biệt hiệu quả trong việc khuyến khích người hút thuốc lá bỏ thuốc lá cũng như ngăn chặn và giảm thiểu việc sử dụng thuốc lá trong giới trẻ và người nghèo, đồng thời cung cấp nguồn thu chắc chắn cho ngân sách nhà nước.

Sử dụng thuốc lá đang gây ra gánh nặng bệnh tật và kinh tế nặng nề cho Việt Nam

Tổn thất kinh tế ước tính trên 24.000 tỷ đồng mỗi năm (tương đương gần 1% GDP của năm ước tính 2011). Những tổn thất này bao gồm chi phí điều trị bệnh, tổn thất do mất khả năng lao động vì ốm đau bệnh tật, và tổn thất do tử vong sớm do hút thuốc gây ra ở Việt Nam.

Ngoài ra, người dân Việt Nam phải bỏ ra 31.000 tỷ đồng để mua thuốc lá hút hàng năm (GATS 2015).

Thuốc lá ngày càng rẻ so với thu nhập, sức mua thuốc lá tăng

Từ năm 2005 đến năm 2016, thu nhập danh nghĩa theo đầu người đã tăng gấp 4,7 lần, trong khi giá thuốc lá chỉ tăng gấp 2,2 lần.

Chỉ số RIP (relative Incime price) được tính bằng phần trăm thu nhập cần thiết để mua 100 bao thuốc lá (20 điếu mỗi bao), đã giảm đáng kể trong thập kỷ qua. Nếu RIP càng nhỏ tức là thuốc lá càng rẻ, dễ mua. Chỉ số RIP cho sản phẩm phổ biến nhất (Vinataba) đã giảm từ 9% năm 2005 giảm xuống còn 4,3% năm 2016.

Thuế và giá thuốc lá ở Việt Nam thấp so với khu vực

Theo luật thuế hiện hành, thuế tiêu thụ đặc biệt của thuốc lá bằng 70% giá xuất xưởng. Tuy nhiên khi tính theo chuẩn quốc tế là thuế trong giá bán lẻ, thì tỷ lệ của Việt Nam (bao gồm cả thuế VAT) chỉ chiếm khoảng 35,6%, Tỷ lệ này thấp hơn nhiều so với trung bình thế giới 56% và thấp hơn đa số các nước ASEAN. Vì vậy, giá thuốc lá ở Việt Nam cũng thấp hơn phần lớn các nước trong khu vực Tây Thái Bình Dương.