Có thể nói, chúng ta đã khẳng định được năng lực trong sản xuất, vận hành những hoà nhạc hàng vạn người tham dự, với sự góp mặt của các ngôi sao hàng đầu, áp dụng nhiều công nghệ mới... Tuy nhiên, lĩnh vực tổ chức concert cũng gặp nhiều vấn đề trong khâu sản xuất, vận hành. Đây cũng “bài toán” đặt ra cho đơn vị sản xuất trong giai đoạn tiếp theo.
Chỉ trong một thời gian ngắn, tổ chức hoà nhạc tại Việt Nam đã đạt được những thành tựu chưa từng thấy. Không chỉ tạo ra xu hướng, thị trường concert trong nước đã đạt đến tầm cao mới: những hoà nhạc, lễ hội âm nhạc đạt tiêu chuẩn quốc tế ở cả mặt số lượng khán giả, đáp ứng được các yêu cầu kỹ thuật cao. Nếu chỉ nhìn bên ngoài, thị trường này hiện giống như một miếng “bánh ngọt” đầy hấp dẫn. Tuy nhiên, các đơn vị tổ chức cũng phải đối mặt với những vấn đề khác nhau trong khâu sản xuất cũng như vận hành. Nhiều đơn vị làm sự kiện có kinh nghiệm vẫn loay hoay trong mỗi lần tổ chức một concert.
Gần đầy, các hoà nhạc thu hút hàng chục nghìn khán giả gặp phải các sự cố kỹ thuật, trục trặc sân khấu khiến không ít người quan ngại. Nhân dịp này, báo Văn nghệ đã có cơ hội trao đổi với chị Victoria Tran, với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tổ chức, vận hành các hoà nhạc trong nước cũng như quốc tế. Những chia sẻ của chị sau đây sẽ mở ra những hướng tiếp cận thú vị về tổ chức biểu diễn âm nhạc tại Việt Nam.
Các quốc gia mạnh trong tổ chức concert như Mỹ, Hàn, Trung Quốc từ lâu đã trở thành “chuẩn” để các thị trường đi sau học hỏi, ứng dụng. Câu hỏi đặt ra cho thị trường concert của Việt Nam hiện tại là: Liệu đã thực sự cần thiết áp dụng đầy đủ tiêu chuẩn quốc tế này hay chưa? Đó là chưa kể, để áp dụng được mô hình này cần một quy trình bài bản, công nghệ, thiết bị cũng như nhân lực nắm rõ khâu vận hành.
Có một thực tế là, Việt Nam có không nhiều nhà cung cấp thiết bị sản xuất và vận hành concert. Không chỉ thiếu mà các nhà cung cấp cũng “yếu” về mặt số lượng thiết bị. Ví dụ như, một hoà nhạc cần 7 bàn nâng sân khấu nhưng nhà tổ chức “show” sẽ phải chạy đi gom một số nhà cung cấp khác nhau mới đủ. Hay để thuê hàng rào dựng sân khấu cho một hoà nhạc tại sân vận động Quốc gia Mỹ Đình, có những lúc đơn vị tổ chức cũng phải “gom” từ một vài nhà cung cấp khác nhau.
Đối với những concert có số lượng vài chục nghìn khán giả tham dự, chất lượng âm thanh ánh sáng phải đạt tiêu chuẩn nhất định. Vấn đề nằm ở chỗ, để thuê các thiết bị này chưa bao giờ là dễ dàng. Nếu một vị sản xuất không thể thuê thiết bị ngay từ đầu, họ có thể đổi chi phí lên gấp 4 - 5 lần theo hình thức tạm nhập tái xuất. Đó là chưa kể những khó khăn về mặt hải quan, giấy tờ cũng những rủi ro khác.
Theo chị Victoria Tran, khi các nhà tổ chức concert có nhu cầu nhiều hơn, các nhà cung cấp thiết bị sẽ cân nhắc việc mua bán, nhập khẩu các công nghệ mới về Việt Nam. Với những gì đang có tại thị trường tổ chức hoà nhạc của Việt Nam, theo đuổi các concert chất lượng cao là phù hợp nhưng đuổi theo chuẩn quốc tế thì chưa… thực tế.
Để vận hành trơn tru một buổi hoà nhạc từ 10 - 50 nghìn khán giả, mỗi nhà tổ chức đều phải tính toán kỹ càng thay vì chỉ dựa vào kinh nghiệm. Khâu vận hành thường trơn tru hơn qua mỗi lần tổ chức, không chỉ được bảo chứng bởi kinh nghiệm mà còn đến từ những lý thuyết, tính toán được áp dụng một cách khoa học trong quy trình vận hành. Các đơn vị tiên phong đang áp dụng các tiêu chuẩn, nguyên tắc thiết lập concert từ quốc tế.
Để làm được điều này, chúng ta cần một đội ngũ nhân sự được đào tạo bài bản, có cơ hội tham gia và trải nghiệm nhiều concert lớn và uy tín của quốc tế. Tuy nhiên, nhân sự thực hiện các hoà nhạc vẫn thường là những người “tay ngang” hoặc đi lên từ “kinh nghiệm”. Vận hành theo kinh nghiệm thay vì nắm vững lý thuyết, cốt lõi sẽ tạo ra những nguy cơ gặp sự cố. Khi áp dụng một cách có hệ thống thay vì kinh nghiệm, nhà tổ chức mới có thể đưa ra được các số liệu và công thức để có thể tính toán ra phương án hợp lý.
Số lượng nhân sự được đào tạo tổ chức concert chuyên sâu đang thiếu trầm trọng. Hiện nay, một số đơn vị tổ chức sẽ cần phải thuê thêm các đơn vị vận hành từ bên ngoài. Việc vận hành một concert bằng kinh nghiệm đúc kết có thể phù hợp trước đây nhưng sẽ gây ra trở ngại ở hiện tại. Khi thị trường hoà nhạc ngày càng tiệm cận, liên kết quốc tế, cách tổ chức và vận hành khoa học, dựa trên lý thuyết là điều bắt buộc.
Tuy nhiên, việc không có nhiều thời gian chuẩn bị, nghiên cứu và sản xuất concert cũng là vấn đề cần được quan tâm. Có những đơn vị dành hàng năm trời để chuẩn bị cho thời gian sản xuất nhưng thực tế đang diễn ra ở Việt Nam là “concert tới đâu đánh tới đó”. Thậm chí, có những dự án concert với số lượng vài chục nghìn khán giả chỉ được chuẩn bị trong vài tuần. Vì thế, nhà tổ chức cũng đồng thời không có đủ thời gian để chuẩn bị nhiều kịch bản khác nhau, nhất là các kịch bản đề phòng hay xử lý các sự cố trong quá trình vận hành.
 |
| Lễ hội âm nhạc Genfest . Ảnh: NVCC |
2 năm trước, rất khó để tưởng tượng được rằng, Việt Nam có thể vận hành những hoà nhạc có hơn 50 ngàn khán giả tham dự, với những công nghệ mới tiệm cận thế giới. Nhưng hiện nay, các lễ hội âm nhạc với khoảng 10 nghìn khách được tổ chức khá thường xuyên. Các nhà sản xuất cũng đang tạo ra nhiều sân khấu lớn hơn; các công nghệ về âm thanh ánh sáng, hiệu ứng cũng được cập nhật hơn.
Concert bây giờ được làm ra để bán vé thay vì miễn phí như trước đây. Điều này đã thay đổi hành vi xem biểu diễn hoà nhạc của công chúng trong một thời gian dài. Doanh thu bán vé đã có lãi, bên cạnh sự tham gia của các nhà tài trợ. Các nhà tổ chức cũng trở nên tự tin hơn khi mở thêm nhiều hoà nhạc, với quy mô lớn hơn và tại nhiều địa điểm khác nhau, không chỉ trong nước mà còn trên thế giới.
Tất nhiên, nhà tổ chức concert ở Việt Nam vẫn đang cải thiện quy trình sản xuất và vận hành. Concert đang “thắng” to nhưng vẫn còn nhiều nỗi lo, nhất là vấn đề cơ sở hạ tầng, đào tạo nhân lực cũng như quy trình vận hành khoa học và bài bản vẫn còn thiếu và chưa đồng bộ. Với nhu cầu vẫn đang tăng lên, các nhà tổ chức concert sẽ phải chuyên nghiệp và bài bản hơn nữa trong sản xuất và vận hành hoà nhạc.
