Những vụ việc gây ồn ào gần đây, từ BTV Quang Minh, Vân Hugo đến Thùy Tiên, cho thấy sự lỏng lẻo trong khâu kiểm chứng thông tin trước khi quảng cáo. Khi nhận thấy sản phẩm bị “thổi phồng” công dụng và bản thân bị nhãn hàng che giấu thông tin, một số nghệ sĩ đã phải lên tiếng xin lỗi công chúng. Nhưng tổn thất không chỉ dừng lại ở danh tiếng, đó còn là sự bào mòn lòng tin xã hội vào hình ảnh người nghệ sĩ.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, nhận định: Luật sửa đổi chính là cơ sở để tái cấu trúc tư duy quản lý ngành quảng cáo, hướng tới một môi trường truyền thông minh bạch, sáng tạo, phản ánh bản sắc văn hóa và hình ảnh quốc gia. Bởi lẽ, một sản phẩm quảng cáo cẩu thả có thể làm tổn thương uy tín đất nước; ngược lại, một quảng cáo sáng tạo, nhân văn sẽ là cầu nối văn hóa với bạn bè quốc tế.

Những vụ việc gây ồn ào gần đây, từ BTV Quang Minh, Vân Hugo đến Thùy Tiên, cho thấy sự lỏng lẻo trong khâu kiểm chứng thông tin trước khi quảng cáo.

Nam ca sĩ Đoan Trường ủng hộ mạnh mẽ quy định mới, khẳng định: nghệ sĩ cần có trách nhiệm với sản phẩm họ đại diện, thay vì chỉ coi đó là công cụ kiếm tiền.

Sự bùng nổ của mạng xã hội đã mở ra một thị trường quảng cáo khổng lồ, nơi KOL và nghệ sĩ trở thành “đại lý hình ảnh” cho hàng loạt sản phẩm, trong đó không ít là thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, thậm chí hàng tiêu dùng chưa qua kiểm chứng. Những gương mặt quen thuộc như Đoàn Di Băng, Ngân 98, Quang Linh... đều từng vướng phải tranh cãi liên quan đến quảng cáo sai lệch.

Theo giảng viên truyền thông Lê Thơm (Học viện Hành chính và Quản trị công), sự khác biệt giữa một quảng cáo sáng tạo và một quảng cáo “lố”, là tính chính xác, minh bạch, và ngôn ngữ rõ ràng. Một khi quảng cáo vượt quá ranh giới trung thực, nó không còn là tiếp thị mà đã trở thành hành vi đánh lừa người tiêu dùng.

Chính vì vậy, không thể chỉ trông chờ vào luật pháp. Một ngành quảng cáo lành mạnh phải bắt đầu từ nhận thức đúng đắn của người chuyển tải thông điệp, tức nghệ sĩ, KOL, và cả sự tỉnh táo của công chúng.

Tại Hội thảo khoa học về Vitamin K2 & D3 do Viện Y học Ứng dụng Việt Nam tổ chức, các chuyên gia đã đưa ra cảnh báo rõ ràng: nhiều quảng cáo về thực phẩm bổ sung cho trẻ em hiện nay đang gây hiểu lầm nghiêm trọng. Việc bổ sung D3 đơn lẻ mà thiếu K2, hoặc sử dụng sản phẩm không rõ nguồn gốc, không những không hiệu quả mà còn gây nguy cơ vôi hóa mô mềm, sỏi thận, thậm chí ảnh hưởng mạch máu.

TS.BS Trương Hồng Sơn nhấn mạnh: yếu tố quyết định hiệu quả của thực phẩm chức năng nằm ở nguồn nguyên liệu, công nghệ sản xuất và quy trình bảo quản, chứ không phải ở hình ảnh người nổi tiếng hay những lời chứng thực sáo rỗng.

Một ngành quảng cáo lành mạnh phải bắt đầu từ nhận thức đúng đắn của người chuyển tải thông điệp, tức nghệ sĩ, KOL, và cả sự tỉnh táo của công chúng.

Cảnh báo cũng được đưa ra từ BS Hoàng Quốc Tưởng (Bệnh viện Nhi Đồng 2, TP.HCM): “Sức khỏe của trẻ nhỏ không thể đặt cược vào chia sẻ cá nhân của người nổi tiếng. Kiến thức y khoa không phải là điều có thể học qua mạng xã hội.”

Đặc biệt, Luật Quảng cáo hiện hành nghiêm cấm việc sử dụng hình ảnh trẻ em hoặc người nổi tiếng để làm bằng chứng cho hiệu quả sản phẩm khi chưa có cơ sở khoa học. Việc vi phạm có thể dẫn đến xử phạt và buộc gỡ bỏ nội dung.

Diễn viên Mạc Văn Khoa chia sẻ, anh luôn kiểm tra kỹ các giấy tờ chứng minh chất lượng sản phẩm trước khi nhận lời quảng cáo. Với mỹ phẩm, anh còn xin ý kiến vợ; với sữa cho trẻ, chỉ khi dùng thử mới dám giới thiệu. Diễn viên Phương Thanh cũng khẳng định, chỉ nhận lời quảng bá các sản phẩm đã qua kiểm nghiệm thực tế, bởi “thương hiệu thật” chỉ được công chúng công nhận qua trải nghiệm, không thể tạo dựng bằng lời nói sáo rỗng.

Luật mới không chỉ là một văn bản pháp lý. Đó là yêu cầu đạo đức nghề nghiệp, là lời nhắc nhở về vai trò công chúng mà nghệ sĩ tự nguyện gánh vác. Trong thế giới tràn ngập thông tin, sự chính trực trong lời nói, nhất là khi lời nói ấy đại diện cho hàng triệu người tiêu dùng, cần được đặt lên hàng đầu.