Năm 2019, sau khi kết thúc nhiệm kỳ công tác tại Cục Điện ảnh - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Tiến sĩ Ngô Phương Lan, với khát vọng lớn lao tiếp tục được đóng góp cho sự phát triển của nền đện ảnh Việt Nam, đã chủ trương thành lập Hiệp hội Xúc tiến Phát triển Điện ảnh Việt Nam (VFDA), hoạt động với mục đích tập hợp, đoàn kết, phát huy năng lực sáng tạo của các tổ chức, công dân Việt Nam, nhằm sản xuất những bộ phim điện ảnh có chất lượng cao; đồng thời là diễn đàn kết nối, hỗ trợ các nhà sản xuất phim nước ngoài đến làm phim tại Việt Nam; góp phần quảng bá truyền thống, hình ảnh đất nước, con người, bản sắc văn hóa Việt Nam thông qua phim ảnh và phát triển thương hiệu điện ảnh Việt Nam trong giai đoạn hội nhập quốc tế.

Sau nhiều nỗ lực vận động, ngày 25/7/2019 tại Hà Nội, đã diễn ra Đại hội thành lập Hiệp hội Xúc tiến Phát triển Điện ảnh Việt Nam. Tiến sĩ Ngô Phương Lan - nguyên Cục trưởng Cục Điện ảnh, Trưởng ban Vận động thành lập Hiệp hội đã được bầu làm Chủ tịch. Theo Điều lệ được Đại hội thông qua, Tiến sĩ Ngô Phương Lan cũng giữ vị trí Tổng Thư ký.

Nguyên cục trưởng Cục Điện ảnh Ngô Phương Lan được bầu làm chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến Phát triển Điện ảnh Việt Nam (VFDA) - Ảnh: Ngọc Diệp/TTO

Việc thành lập Hiệp hội Xúc tiến Phát triển Điện ảnh Việt Nam phù hợp với Chiến lược và Quy hoạch phát triển điện ảnh, với Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam, đáp ứng được mong muốn của nhà làm phim Việt Nam có một tổ chức hỗ trợ và bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình, đồng thời phù hợp với xu hướng phát triển của điện ảnh thế giới. Hiệp hội là tổ chức xã hội - nghề nghiệp hoạt động dưới sự quản lý nhà nước của Bộ Nội vụ và sự quản lý của các Bộ, Ngành có liên quan đến lĩnh vực hoạt động của Hiệp hội. Hiệp hội có tư cách pháp nhân, có con dấu, được mở tài khoản theo quy định của pháp luật, có trụ sở đặt tại thành phố Hà Nội.

Hiệp hội tập hợp các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân làm công tác sản xuất phim, các nhà đầu tư, xúc tiến phát triển điện ảnh Việt Nam; các tổ chức cá nhân có xu hướng hỗ trợ cho các hoạt động đầu tư sản xuất, liên doanh, liên kết với các nhà làm phim trong nước và quốc tế, phát triển nội lực điện ảnh Việt, mở rộng thị trường, quảng bá thương hiệu điện ảnh Việt Nam, đào tạo nguồn nhân lực điện ảnh chất lượng cao, mở rộng hợp tác quốc tế điện ảnh, quảng bá du lịch Việt Nam thông qua phim ảnh...

Sau 5 năm hoat động tích cực, ngày 27/11, Hiệp hội Xúc tiến Phát triển Điện ảnh Việt Nam tổ chức Đại hội nhiệm kỳ II (2024-2029), đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong chặng đường hình thành và lớn mạnh của Hiệp hội với những đóng góp cho sự phát triển của điện ảnh Việt Nam. Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long và đại diện một số Bộ, Ngành đã tới dự Đại hội.

Nhìn lại chặng đường suốt trong 5 năm qua, với những nỗ lực không ngừng nghỉ và sự đồng tâm hiệp lực của Ban Chấp hành Hiệp hội Xúc tiến Phát triển Điện ảnh Việt Nam cùng toàn thể hội viên, Hiệp hội đã đạt được nhiều thành quả tốt đẹp, từ tổ chức các sự kiện điện ảnh lớn đến xúc tiến hợp tác quốc tế điện ảnh, gắn với quảng bá hình ảnh Việt Nam, góp phần phát triển du lịch. Một số điểm nhấn đáng chú ý trong nhiệm kỳ đầu tiên của Hiệp hội như: sáng lập và phối hợp với UBND thành phố Đà Nẵng tổ chức thành công Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng - Liên hoan phim thường niên đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam; xây dựng thành công và triển khai thí điểm Bộ Chỉ số thu hút đoàn làm phim (Production Attraction Index - PAI); tổ chức một loạt hội thảo và tọa đàm chuyên môn có chất lượng thu hút sự tham gia của các chuyên gia, nhà làm phim, nghệ sĩ trong nước và quốc tế; tích cực quảng bá điện ảnh Việt Nam ra thế giới tại một số sự kiện lớn như Liên hoan phim quốc tế Busan, Liên hoan phim quốc tế Tokyo...

Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông ghi nhận Hiệp hội Xúc tiến Phát triển Điện ảnh Việt Nam đã "thể hiện vai trò của một tổ chức xã hội - nghề nghiệp năng động sáng tạo, hoạt động mạnh mẽ và đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận, tạo dựng một nền tảng vững chắc để từng bước khẳng định vị thế và uy tín của mình". Thay mặt lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Thứ trưởng đã trao tặng Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho Hiệp hội Xúc tiến Phát triển Điện ảnh Việt Nam và Tiến sĩ Ngô Phương Lan - Chủ tịch Hiệp hội vì đã có thành tích trong tổ chức thực hiện quảng bá thương hiệu điện ảnh Việt Nam giai đoạn 2019-2024.

Những thành viên Ban Chấp hành đầu tiên của Hiệp hội - Ảnh: TGĐA

Tiến sĩ Đinh Thị Mai, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương đã đánh giá cao những thành tựu quan trọng mà Hiệp hội đã đạt được trong những năm qua. Tiến sĩ khẳng định Hiệp hội đã đóng góp không nhỏ vào sự nghiệp phát triển điện ảnh và văn hóa của đất nước: "Sự phát triển của ngành điện ảnh Việt Nam không chỉ phụ thuộc vào các chính sách vĩ mô mà còn cần sự đóng góp tích cực của các tổ chức chính trị, xã hội, nghề nghiệp, hay tổ chức xã hội, nghề nghiệp như VFDA. Tôi tin rằng, với tinh thần trách nhiệm và nhiệt huyết của Tiến sĩ Ngô Phương Lan, người lãnh đạo Hiệp hội trong hơn 5 năm qua và Ban Chấp hành Hiệp hội cùng toàn thể hội viên, Hiệp hội sẽ có nhiều thành công rực rỡ, tiếp tục đóng vai trò nòng cốt trong công cuộc xây dựng công nghiệp điện ảnh Việt Nam phát triển mạnh mẽ và bền vững, góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc".

Một vinh dự lớn đối với Chủ tịch Hiệp hội - Tiến sĩ Ngô Phương Lan là, trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tới Việt Nam, Bộ trưởng Văn hóa Pháp, bà Rachida Dati, đã trao tặng Huân chương Văn học Nghệ thuật bậc Officier (bậc Sĩ quan) cho Tiến sĩ Ngô Phương Lan. Bộ trưởng Bộ Văn hóa Pháp Rachida Dati nêu rõ: Huân chương Văn học và Nghệ thuật là một trong những phần thưởng cao quý của nước Cộng hòa Pháp, nhằm tôn vinh những cá nhân có đóng góp nổi bật cho lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật. Huân chương này là sự ghi nhận cho "một hành trình phi thường, hành trình của một người phụ nữ có sự tận hiến không biên giới đối với điện ảnh, với tầm ảnh hưởng vượt xa khỏi biên giới Việt Nam". Tiến sĩ Ngô Phương Lan cũng là biểu tượng sống động cho sự gắn kết bền chặt giữa hai đất nước.

Tiếp theo đó là những ngày rực rỡ ở Đà Nẵng trong một Liên hoan phim quốc tế mang tên Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng lần thứ ba (DANAFF III), với sự nỗ lực không mệt mỏi, sự hoạt bát năng động, và khả năng tổ chức tuyệt vời của người khởi xướng và là Trưởng ban Tổ chức: Tiến sĩ Ngô Phương Lan. Với 7 ngày đêm sôi động và rực rỡ, DANAFF III thành công trước hết trong sự tôn vinh di sản, phát huy di sản quý báu của điện ảnh thông qua hai chương trình trọng điểm là Nửa thế kỷ phim chiến tranh của Việt Nam từ sau ngày thống nhất đất nước và Tiêu điểm điện ảnh Hàn Quốc.

Tiến sĩ Ngô Phương Lan cho hay: DANAFF năm nay có 11 phim công chiếu quốc tế lần đầu tiên tại đây. Riêng 14 phim châu Á dự thi có 4 phim world premiere hoặc international premiere. Đây là con số mà hai năm trước chúng tôi rất mơ ước, năm nay có rồi. Sự kiện cũng tổ chức được DANAFF Talents (Tài năng triển vọng DANAFF) với chuỗi hoạt động liên hoàn: workshop Ươm mầm tài năng mùa thứ 3; vườn ươm dự án gồm Chợ dự án các phim nghệ thuật châu Á và Chợ dự án các phim thể loại của Việt Nam. Vườn ươm dự án đánh dấu bước phát triển chiến lược, thể hiện tầm nhìn của DANAFF là phát triển tài năng triển vọng, cổ vũ những câu chuyện sáng tạo, xây dựng cầu nối bền vững giữa các nhà làm phim trẻ và cộng đồng điện ảnh quốc tế".

Tại Đại hội nhiệm kỳ II, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông đánh giá cao và ghi nhận những thành tựu quan trọng mà Hiệp hội đã đạt được - Ảnh: Lan Phương

Thật sự DANAFF III là bước phát triển vượt bậc về quy mô, thời gian tổ chức và chiều sâu nội dung. DANAFF đã trở thành một liên hoan phim hàng đầu ở Việt Nam; kết nối được hệ thống các liên hoan phim nghiêm túc và lớn trong khu vực. Những gương mặt chủ chốt của Liên hoan phim Busan, Tokyo đều trở lại cho thấy DANAFF dù trẻ nhưng đã nhận được sự quan tâm đặc biệt. Ông Kim Dong Ho (người sáng lập Liên hoan phim Busan) tâm sự: "Lần đầu tiên dự DANAFF, nhìn các bạn, tôi như thấy lại hình ảnh của chúng tôi thời trẻ - những người chưa biết gì nhiều nhưng đầy nhiệt huyết và tụ lại một nơi để làm điều gì đó cho điện ảnh Hàn Quốc. Điểm khác biệt là hồi đó chúng tôi rất cô đơn. Nhưng DANAFF và Việt Nam lại có một người bạn đồng hành vững chắc là Hàn Quốc, trong đó có Liên hoan phim Busan. Chúng ta có thể vừa cạnh tranh, vừa hợp tác để cùng tạo ra những điều mới mẻ cho điện ảnh khu vực".

Nhật báo The Korea Herald của Hàn đưa tin: "DANAFF quy tụ những câu chuyện đầy sức mạnh và sự sáng tạo nghệ thuật từ các nhà làm phim Việt Nam và khu vực châu Á - Thái Bình Dương, mang đến những góc nhìn mới và tôn vinh sự đa dạng văn hóa". Bên cạnh điện ảnh Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc, Ấn Độ, Iran, Philippines, Indonesia, Đài Loan... năm nay có cả Mông Cổ, Kyrgyzstan, Kazakhstan với những phim khá thú vị. Và như một lời thoại trong phim In the Nguyen Kitchen (Trong bếp nhà Nguyễn) của Stephane Ly-Cuong, còn gì thú vị bằng việc đã đến lúc "chúng ta kể câu chuyện của chúng ta".

Được biết, Hiệp hội Xúc tiến Phát triển Điện ảnh Việt Nam cùng UBND thành phố Đà Nẵng đã ký bản ghi nhớ hợp tác vào năm 2024 để cùng phối hợp tổ chức DANAFF giai đoạn 2025-2031. Nghĩa là đường đi của DANAFF - cầu nối để điện ảnh Việt Nam ra thế giới - đang mở ra những chân trời mới. Bà Audrey Azoulay, Tổng Giám đốc UNESCO khẳng định: "Liên hoan phim lần này khuếch đại sự công nhận của cộng đồng quốc tế đối với phim ảnh của Việt Nam, cũng như của toàn bộ khu vực, từ Trung Quốc đến Kyrgyzstan, Nhật Bản, Ấn Độ và cả Hàn Quốc. Chúng ta cần tiếng nói của tất cả mọi người. Việt Nam và đặc biệt là Đà Nẵng, đang trở thành nơi giao thoa của những ý tưởng và sáng tạo, nơi văn hóa sản sinh ra văn hóa; nơi sự đổi mới của tuổi trẻ gặp gỡ nghề thủ công truyền thống và những kiến thức được dựng xây qua nhiều thế hệ, chỉ cách đây một vài kilômét là Hội An - một di sản thế giới được UNESCO ghi danh và cũng là thành phố sáng tạo trong mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO. Tại đây, UNESCO thực sự cảm nhận được sự ấm áp, chân tình như một gia đình".

6 năm - một chặng đường sáng chói của Hiệp hội Xúc tiến Phát triển Điện ảnh Việt Nam, có thể tóm tắt trong 6 chữ: Phát triển nhanh, đóng góp lớn! Xin chúc mừng nữ Chủ tịch năng động, trí tuệ và xinh đẹp - Tiến sĩ Ngô Phương Lan.