Từ sự đa dạng của điện ảnh châu Âu, ta cũng nhìn lại về chính cuộc đời mình, để thấy rõ hơn những vẻ đẹp ngay trong bộn bề cuộc sống, để được gợi nhắc về những trải nghiệm kỳ diệu của việc xem phim, việc tiếp tục ước mơ ngay cả khi hiện tại có nhiều thử thách.
Mở đầu liên hoan phim châu Âu tại Hà Nội, ban tổ chức lựa chọn trình chiếu bộ phim Nông dân (The Peasants) - một bản trường ca Ba Lan của tình yêu, đam mê, đố kị, tranh đấu và tự do. Đây là phim dự thi Oscar của Ba Lan, với cốt truyện dựa trên tiểu thuyết cùng tên của Reymont - được xuất bản thành bốn phần từ năm 1904 đến năm 1909 - mô tả cuộc sống ở làng quê Ba Lan vào đầu thế kỷ 20, giúp tác giả giành giải Nobel năm 1924.
Kết hợp với phần hoạt hình vẽ tay từ đội ngũ từng thực hiện Loving Vincent (được đề cử giải Oscar năm 2018 cho Phim hoạt hình hay nhất), Nông dân mang tới những thước phim vừa đẹp mơ màng về hình ảnh, vừa đậm tính nghệ thuật với những thông điệp sâu sắc. Phim đề cập đến các chủ đề đương đại quan trọng về xã hội ở Ba Lan như sự áp bức đối với phụ nữ, sự lệ thuộc vào đàn ông, bạo lực tình dục và bắt nạt, nỗ lực tìm kiếm hạnh phúc… qua đó tái hiện những lát cắt hiện thực đương thời.
Tối hôm sau, Liên hoan cũng có mặt tại TP. Hồ Chí Minh, với buổi chiếu đầu tiên là bộ phim Tây Ban Nha 20 ngàn loài ong (20000 species of beers). Phim lấy bối cảnh ở xứ Basque xinh đẹp, kể câu chuyện cảm động về một cô bé chuyển giới tám tuổi, đang trên hành trình tìm kiếm bản sắc của mình. Mùa hè, tại một ngôi nhà gắn liền với nghề nuôi ong, cô khám phá sự nữ tính của mình cùng với những người phụ nữ trong gia đình, những người đồng thời cũng đang suy ngẫm về chính họ. Phim đại diện Tây Ban Nha tham gia tranh giải Gấu vàng tại Liên hoan phim quốc tế Berlin lần thứ 73. Tác phẩm giống như một bức chân dung liên thế hệ về bản dạng và sự chấp nhận trong gia đình, những xung đột giữa truyền thống và thay đổi, nhưng nổi bật hơn cả là nhu cầu được yêu thương của con người.
Sau hai bộ phim kể trên, EUFF cũng lần lượt giới thiệu nhiều tác phẩm điện ảnh đến từ các quốc gia khác hiếm khi được biết tới ở Việt Nam. Nổi bật phải kể tới Cô bé trầm lặng (The Quiet Girl) của điện ảnh Ireland. Phim xoay quanh nhân vật chính là một cô gái trầm tính tên Cáit, luôn cô độc trong gia đình của mình. Vào mùa hè, cha mẹ quyết định gửi cô đến sống với họ hàng và tại đây, Cáit phát hiện ra một thế giới khác mà cô chưa từng biết đến. Cô bé trầm lặng được bao bọc bởi sự thanh bình huyền bí của vùng nông thôn Ireland, giống như một đoạn thơ tinh tế về nỗi cô độc của con người. Bộ phim cũng cung cấp cho ta những hiểu biết sâu sắc về động lực và cuộc đấu tranh của các gia đình ở những miền quê đất nước này.
Sau đó, ta cũng có Trốn chạy (Runner) - bộ phim đến từ điện ảnh Lithuania, kể về hành trình tìm kiếm người bạn trai nghiên cứu sinh lên cơn loạn thần của Marija. Trong cuộc hành trình khẩn trương suốt 24 giờ đồng hồ, khán giả được khám phá những hang cùng ngõ hẻm của một thành phố, gặp những người trẻ mang trên mình những vấn đề tâm lý cá nhân, từ đó thấy được một lát cắt xã hội Lithuania đương đại.
Hay Vẫn còn có ngày mai (There’s still tomorrow) của điện ảnh Ý, bộ phim với tông màu đen trắng hệt như bầu không khí tang thương của Roma thời hậu chiến. Nhân vật chính Delia cố gắng vun vén cho cuộc sống thường ngày, bất chấp những bạo hành về tinh thần và thể xác từ người chồng. Lấy cảm hứng từ chủ nghĩa hiện thực mới và cách kể chuyện đầy chân thực về tấn bi hài kịch của một người vợ bị ngược đãi sau chiến tranh thế giới thứ hai, Vẫn còn có ngày mai nhanh chóng trở thành bộ phim ăn khách ở Ý sau khi ra mắt (đứng đầu phòng vé năm 2023).
Nếu thích những bộ phim với màu sắc tươi sáng hơn, Thủ quân (Bigman) của điện ảnh Hà Lan sẽ là sự lựa chọn phù hợp. Phim thuộc thể loại chính kịch, kể về hai người bạn thân Dylan và Youssef cùng mơ ước trở thành cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp. Sau một tai nạn đột ngột, dù bị chấn thương và phải ngồi xe lăn, Dylan vẫn luyện tập chăm chỉ để tham gia giải đấu bóng đá anh hằng mơ ước. Tác phẩm gửi tới ta thông điệp hãy luôn tin tưởng vào chính bản thân mình. Niềm tin và sự nỗ lực là điều kiện tiên quyết để con người làm nên những điều kỳ diệu.
 |
| Hình ảnh trong phim Nông dân trình chiếu tại Liên hoan phim châu Âu 2024. |
Có thể nói, EUFF 2024 mang đến bầu không khí như một châu Âu thu nhỏ ngay tại Việt Nam, nơi ta có cơ hội được lắng mình và nhìn nhận lại thế giới qua những lăng kính khác biệt, được cung cấp chiều sâu tư duy và khơi gợi những cảm xúc mạnh mẽ. Mỗi bộ phim đều đặt ra những câu hỏi, thách thức khán giả tái đánh giá quan điểm riêng, phơi bày các mặt trái xã hội, nhưng cũng gợi mở các vấn đề cá nhân, giúp người xem phát triển bản thân. 18 bộ phim từ các quốc gia khiến ta nhìn thấy rõ sự đa diện của điện ảnh châu Âu. Nhưng trong những hình thái biểu đạt, những cá tính riêng biệt ấy vẫn có sự va đập, tạo nên những điểm chung khiến ta đồng cảm, kết nối và rồi nhận ra: châu Âu là một vòng tròn.
Trong vòng tròn ấy, mỗi nhân vật dù đều là những người bình thường, có số phận, hoàn cảnh sống, những thử thách phải đối mặt khác nhau, song họ đều có những cách riêng để vươn lên nghịch cảnh, làm chủ cuộc sống của mình. Và mỗi con người vẫn luôn có sẵn bên trong sự mạnh mẽ, nghị lực, khao khát được sống thật với bản thân cũng như tìm ra những mối liên kết yêu thương thuộc về chính mình.
EUFF 2024 cho ta thấy những cá tính điện ảnh đa dạng, giới thiệu những câu chuyện từ các bối cảnh không gian - thời gian khác nhau, đưa ta đến cuộc gặp gỡ với những nhân vật muôn vẻ. Mỗi người đều có những câu chuyện, những hành trình đáng nhớ của riêng mình. Qua hành trình ấy, họ dần khám phá ra bản ngã, căn tính, vẻ đẹp của tình yêu, văn hóa hay di sản. Và qua điểm nhìn của họ, châu Âu cũng hiện lên đa sắc rực rỡ, với đầy hỉ nộ ái ố, đầy những điều khiến ta yêu xen lẫn suy ngẫm.
Không dừng lại ở việc chiếu phim đơn thuần, trong khuôn khổ EUFF 2024, khán giả cũng sẽ có những phần thảo luận sau buổi chiếu với các chuyên gia điện ảnh của Việt Nam như: nhà báo, nhà phê bình điện ảnh Lê Hồng Lâm, nhà văn Hiền Trang, nhà báo Phong Kiều. Ngoài ra, ban tổ chức cũng tổ chức những workshop đầy thú vị liên quan tới điện ảnh như, mang tới cơ hội giao lưu, chia sẻ tri thức cho các nhà làm phim Việt Nam. Đây là cơ hội để nhà làm phim Việt cọ xát, học hỏi, tiệm cận với những góc nhìn mới của thế giới nhằm nâng cao chất lượng chuyên môn.
