Theo đó, trên cơ sở bám sát 4 nhóm chính sách xây dựng dự án Luật đã được Chính phủ phê duyệt, các quy định của dự thảo Luật hướng tới mục tiêu bảo đảm báo chí phục vụ tốt hơn cho Đảng, Nhà nước, cho xã hội, cho cộng đồng doanh nghiệp; vấn đề kinh tế báo chí và hạn chế những tiêu cực liên quan đến hoạt động báo chí. Trong lần sửa đổi này, đáp ứng yêu cầu tình hình mới, dự thảo Luật báo chí còn bổ sung quy định về hoạt động của cơ quan báo chí trên không gian mạng.

Toàn cảnh phiên họp

Trình bày trước quốc hội, Bộ trưởng cho biết:

Về sự cần thiết, căn cứ xây dựng dự án Luật, Bộ trưởng cho biết, Luật Báo chí (sửa đổi) được xây dựng nhằm hoàn thiện quy định pháp luật để thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng về báo chí; điều chỉnh, quản lý hoạt động báo chí kịp thời, phù hợp trong bối cảnh sự phát triển mạnh mẽ, nhanh chóng của khoa học, công nghệ, truyền thông hiện đại; khắc phục những hạn chế, bất cập trong quy định pháp luật về báo chí hiện hành.

Về bố cục, dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) được xây dựng trên cơ sở kế thừa những quy định còn phù hợp, đồng thời sửa đổi, bổ sung những nội dung quan trọng nhằm nâng cao chất lượng quản trị hệ thống báo chí quốc gia, gồm 4 Chương, 51 Điều (giảm 2 Chương, 10 Điều so với Luật hiện hành). Đây là sự điều chỉnh toàn diện, không chỉ nhằm quy định lại kỹ thuật pháp lý mà còn quán triệt tinh thần kiến tạo phát triển, tạo hành lang pháp lý thuận lợi để báo chí chuyển mình trong giai đoạn mới.

Về nội dung cơ bản và những điểm mới của dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi), tờ trình do Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng trình bày nêu, dự án Luật Báo chí (sửa đổi) bám sát 4 nhóm chính sách đã được Chính phủ quyết nghị thông qua tại Nghị quyết số 148/NQ-CP ngày 22.9.2024 và những vấn đề mới phát sinh trong thực tiễn theo chủ trương của Đảng, Nhà nước về sắp xếp, tinh gọn bộ máy, trong đó có sắp xếp, tinh gọn cơ quan báo chí; về phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

4 nhóm chính sách gồm: Chính sách 1: Tăng cường công tác quản lý đối với hoạt động báo chí (7 vấn đề); Chính sách 2: Nâng cao chất lượng người làm báo, lãnh đạo cơ quan báo chí (5 vấn đề); Chính sách 3: Thúc đẩy phát triển kinh tế báo chí (4 vấn đề); Chính sách 4: Điều chỉnh hoạt động của cơ quan báo chí trên không gian mạng.

"Dự thảo Luật tiếp tục đảm bảo quyền tự do báo chí, quyền tự do ngôn luận trên báo chí của công dân", Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng khẳng định.

Về các nội dung bổ sung mới, dự thảo Luật đã bổ sung 3 điều mới, cụ thể: Điều 20. Thu hồi giấy phép hoạt động báo chí nhằm khắc phục tình trạng chỉ có chế tài xử phạt hành chính nhưng chưa có biện pháp răn đe mạnh, ngăn chặn triệt để hành vi vi phạm.

Điều 30. Hoạt động báo chí trên không gian mạng và Điều 31. Trách nhiệm của cơ quan báo chí khi mở kênh nội dung trên không gian mạng để xác lập hành lang pháp lý cho báo chí số, quy định các nguyên tắc quản lý, trách nhiệm của cơ quan vận hành nền tảng số báo chí quốc gia, đảm bảo không gian báo chí chính thống được quản trị minh bạch, an toàn, có khả năng chống lại tin giả và sự chi phối bởi nền tảng xuyên biên giới.

Đặc biệt dự án Luật Báo chí (sửa đổi) lần này có các nội dung mới như dự kiến phân quyền cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thêm 10 thủ tục hành chính đối với cơ quan báo chí, cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp của địa phương.

Về thủ tục hành chính trong dự thảo Luật, dự kiến trong quá trình xây dựng Nghị định, Thông tư quy định chi tiết Luật sẽ cắt giảm 20 thủ tục hành chính, theo đó dự thảo Luật còn quy định tổng số 48 thủ tục hành chính (luật hiện tại quy định 68 thủ tục); đơn giản hoá, giảm điều kiện, giảm thời gian giải quyết, giảm chi phí tuân thủ thủ tục hành chính 20 thủ tục hành chính.

Dự thảo Luật cũng bổ sung quy định về vị trí của báo chí: “Báo chí ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là báo chí cách mạng...” để khẳng định tính lịch sử, tính cách mạng của báo chí, hướng đến xây dựng nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại mà Đại hội Đảng XIII đã đề ra.

Đồng thời bổ sung quy định về mô hình hoạt động; quy định mở rộng không gian hoạt động của báo chí trên không gian mạng; cơ chế chính sách để phát triển báo chí; thúc đẩy phát triển kinh tế báo chí, trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, đáp ứng yêu cầu thông tin, tuyên truyền trong kỷ nguyên mới.

Luật bổ sung nguyên tắc phát triển báo chí gắn với trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ đạo đức nghề nghiệp, không chạy theo thương mại hóa, bảo đảm báo chí thực hiện sứ mệnh định hướng, dẫn dắt thông tin trong xã hội.

"Với những nội dung sửa đổi toàn diện nêu trên, Luật Báo chí (sửa đổi) khi được Quốc hội thông qua sẽ có tác động tích cực trên nhiều phương diện. Đối với Nhà nước, Luật bảo đảm công cụ pháp lý đủ mạnh để quản trị rủi ro truyền thông, giữ vững an ninh tư tưởng và chủ quyền số quốc gia.

Đối với cơ quan báo chí, Luật mở ra hành lang pháp lý để phát triển mô hình kinh tế báo chí, chuyển đổi số, khai thác nội dung đa nền tảng, hình thành cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện - tiền đề để hình thành các tập đoàn báo chí quốc gia trong tương lai gần.

Về đội ngũ nhà báo, Luật nâng cao giá trị nghề nghiệp, bảo vệ quyền tác nghiệp hợp pháp, đồng thời loại bỏ những cá nhân lợi dụng báo chí trục lợi. Đối với xã hội, Luật giúp công dân được tiếp cận thông tin trung thực, chính xác, an toàn, góp phần xây dựng môi trường truyền thông lành mạnh, củng cố niềm tin của người dân đối với Đảng, với chế độ XHCN", Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh.