Hội thảo được thực hiện nhằm nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, những ý kiến hiến kế, đề xuất của cán bộ, hội viên trong quá trình thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục đạo đức nghề nghiệp, định hướng sáng tác và biểu diễn âm nhạc, góp phần định hướng thẩm mỹ nghệ thuật, giữ gìn đạo đức nghề nghiệp và lan tỏa giá trị chân, thiện, mỹ trong đời sống âm nhạc.

Hội Âm nhạc TPHCM vừa tổ chức tọa đàm với chủ đề "Vai trò trách nhiệm của người hoạt động âm nhạc tại TPHCM.

Việc tổ chức tọa đàm cũng được kỳ vọng sẽ làm rõ các vấn đề: những tồn tại trong đời sống âm nhạc ở TPHCM; trách nhiệm và vai trò của những người hoạt động âm nhạc thành phố trước những vấn đề tồn tại của đời sống âm nhạc; vấn đề phát triển hoạt động sáng tạo, sáng tác, biểu diễn âm nhạc ở TPHCM; xây dựng nền công nghiệp văn hóa âm nhạc ở TPHCM hiện nay.

Theo đó, tại tọa đàm, các đại biểu đã cùng lắng nghe 5 tham luận và nhiều ý kiến đóng góp tích cực của các nhạc sĩ, ca sĩ, nhà nghiên cứu lý luận phê bình âm nhạc, giảng viên các trường văn hóa nghệ thuật, đi sâu vào những vấn đề tồn tại, như: thực trạng hoạt động âm nhạc hiện nay trên địa bàn TPHCM; ảnh hưởng của âm nhạc “lệch chuẩn” đến sự phát triển tâm sinh lý lứa tuổi thiếu nhi;…

Trước đó, phát biểu đề dẫn, PGS. TS.NGƯT Nguyễn Thị Mỹ Liêm, Phó Chủ tịch Hội Âm nhạc TP.HCM nhấn mạnh: Nhiều năm qua, đã có không ít hội thảo, tọa đàm bàn về vai trò của văn học nghệ thuật trong xây dựng nhân cách con người Việt Nam. Những cuộc trao đổi ấy cho thấy sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước, cơ quan quản lý và các hội chuyên ngành đối với trách nhiệm xã hội của đội ngũ văn nghệ sĩ.

Nhấn mạnh từ sau thời kỳ đổi mới - đặc biệt khi Internet và mạng xã hội bùng nổ - PGS. TS.NGƯT Nguyễn Thị Mỹ Liêm nhân định, đời sống âm nhạc xuất hiện tình trạng “nhiễu loạn”: Nhiều sản phẩm vi phạm thuần phong mỹ tục, đi ngược truyền thống văn hóa dân tộc. Dù lý luận, nghiên cứu, phê bình đã được công bố khá nhiều, nhưng các hiện tượng lệch chuẩn vẫn liên tục xuất hiện và có dấu hiệu gia tăng. Một số “hiện tượng” quên mất trách nhiệm của người làm văn hóa - nghệ thuật, quên rằng âm nhạc không chỉ để giải trí mà còn nuôi dưỡng tâm hồn, định hướng giá trị và nhân cách. Những hành vi lệch chuẩn ấy, theo bà, làm tổn hại hình ảnh giới hoạt động âm nhạc và ảnh hưởng tiêu cực đến thẩm mỹ công chúng, nhất là giới trẻ.

Ở góc độ sáng tác, nhạc sĩ Trương Quang Lục chia sẻ, các hiện tượng lệch chuẩn trong âm nhạc “không thể xem nhẹ hay bỏ qua”, bởi nếu dung túng, chúng sẽ tiếp tục tái diễn và gây hệ lụy lâu dài. Ông dẫn lại cách hình dung đáng suy ngẫm của một đồng nghiệp ở Hà Nội: Những sản phẩm âm nhạc lệch chuẩn nên được nhìn nhận như một thứ “ma túy trong nghệ thuật”. Nếu ma túy thông thường gây hại cho cơ thể, thì “ma túy nghệ thuật” tác động âm thầm nhưng sâu sắc đến tư tưởng, cảm xúc và thẩm mỹ của công chúng, đặc biệt là người trẻ.

Trên cương vị làm giáo dục, TS Trịnh Đăng Khoa, Chủ tịch Hội đồng Trường ĐH Văn hóa TP.HCM nhấn mạnh: Giáo dục âm nhạc phải là sự kết hợp hài hòa giữa chính sách văn hóa, phát triển con người và công nghiệp sáng tạo. Việc xây dựng thiết chế giáo dục âm nhạc thiếu nhi trong bối cảnh tái cấu trúc đơn vị sự nghiệp công lập vừa giúp duy trì giáo dục thẩm mỹ, nâng cao năng lực sáng tạo, vừa bảo đảm quyền văn hóa cho mọi công dân. Đây là mô hình có khả năng nhân rộng, góp phần thực hiện Chiến lược phát triển văn hóa Việt Nam đến 2030, coi giáo dục nghệ thuật là động lực xây dựng con người toàn diện và thúc đẩy công nghiệp văn hóa bền vững.

Nhấn mạnh vai trò của "Quyền lực mềm" trong quản lý người làm nghệ thuật, TS Hoàng Duẩn, Phó Trưởng khoa Quản lý Văn hóa Nghệ thuật, Trường ĐH Văn hóa TP.HCM cho rằng Hội Âm nhạc và các hiệp hội nghề nghiệp cần làm cầu nối giữa cơ quan quản lý, nghệ sĩ và đơn vị sản xuất để định hướng, hỗ trợ sáng tạo, nhất là trong mảng âm nhạc thiếu nhi: Việc xuất hiện tràn lan các ca khúc vi phạm thuần phong mỹ tục, chuẩn mực đạo đức trên cả mạng xã hội lẫn sân khấu đang là hồi chuông báo động - TS Hoàng Duẩn nhấn mạnh. Do đó, cần sớm ban hành Luật Nghệ thuật biểu diễn với những quy định rõ ràng về ca từ, trang phục, cách diễn đạt dung tục hoặc ẩn ý gây hiểu nhầm. Các cơ quan quản lý và nền tảng số cũng cần xây dựng cơ chế xếp loại nội dung trực tuyến theo độ tuổi, có quy trình kiểm duyệt và biện pháp xử lý nhất quán: Từ cảnh báo, gỡ bỏ đến cấm sóng hay xử phạt hành chính đủ sức răn đe.

Phát biểu kết luận hội thảo, ông Nguyễn Thọ Truyền, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP.HCM nhận định, trong bối cảnh công nghệ và mạng xã hội phát triển mạnh, âm nhạc chịu tác động đa chiều, cả tích cực lẫn tiêu cực, đặc biệt ảnh hưởng đến giới trẻ.

Vì vậy, việc định hướng hoạt động âm nhạc là rất cần thiết. “Âm nhạc có bốn vai trò quan trọng: Tác động đến đời sống xã hội, kết nối cộng đồng, giáo dục con người và bảo tồn giá trị văn hóa. Người làm âm nhạc cần nhận thức rõ trách nhiệm của mình trong sáng tác và biểu diễn, góp phần định hướng thẩm mỹ, bồi dưỡng đạo đức nghề nghiệp và lan tỏa các giá trị chân - thiện - mỹ”, ông Nguyễn Thọ Truyền nhấn mạnh.