BIỂN MỘT MÌNH
TRẦN QUANG QUÝ
Em xa biển ở gần
những con sóng vỗ cuồng không lấp được ngày vắng
gió lật chiều không bóc nhớ khỏi anh
Nhớ găm vào mênh mông đại dương
vừa đủ chật hai bờ xa cách.
LỜI BÌNH
Đây là một bài thơ hay, ngắn ngọn mà sâu sắc nói được một cách hình tượng về nỗi nhớ của người con trai khi nhớ về người con gái. Đó là nỗi nhớ nhung trong tình yêu.
Bài thơ mở đầu bằng câu thơ: Em xa biển ở gần
Chỉ với 5 từ thôi, câu thơ đã miêu tả được hiện thực mà người con trai đang gặp phải: biển thì gần mà em lại xa. Nghĩa là người con trai đang ngồi trước biển.
Khi đọc bài thơ Biển một mình tôi lại nhớ đến bài thơ Biển vắng của Trịnh Thanh Sơn. Cũng là nói đến sự chờ đợi, nhà thơ Trịnh Thanh Sơn đã viết: Anh ngồi im lìm chiếc bóng/ Chén này biển với mình thôi. Cách viết của Trịnh Thanh Sơn là dùng những hình ảnh tĩnh qua các từ: ngồi im lìm chiếc bóng và biển với mình thôi. Ở bài thơ Biển một mình, Trần Quang Quý sử dụng các hình ảnh động để diễn tả về nỗi nhớ: những con sóng vỗ cuồng không lấp được ngày vắng/ Gió lật chiều không bóc nhớ khỏi anh. Những câu thơ của Trần Quang Quý diễn tả thật sinh động về nỗi nhớ. Những hình tượng thơ thật mạnh mẽ: con sóng vỗ và gió lật chiều... Tất cả nhằm nói lên nỗi nhớ gắn với "anh" gắn với nhà thơ. Câu thơ vì thế thật ấn tượng mang dấu ấn rất hiện đại đó là lối diễn đạt đầy ấn tượng độc đáo... Ba câu thơ đầu nói như cách diễn giải của nhà thơ Trần Quang Quý qua lời ngỏ của tập thơ Namkau là nhằm trình diễn, nghĩa là diễn tả sự việc.
Bình tới đây, tôi lại chợt nhớ đến bài ca dao Khăn thương nhớ ai. Ở bài ca dao này biện pháp nhân cách hóa thường được sử dụng trong ca dao đã được dùng một cách tài tình:
Khăn thương nhớ ai,
Khăn rơi xuống đất
Khăn thương nhớ ai,
Khăn vắt lên vai
Khăn thương nhớ ai,
Khăn chùi nước mắt ....
Phải chăng nhà thơ Trần Quang Quý cũng đã chịu ảnh hưởng của cách diễn đạt trong thơ ca dân tộc nên cũng có ý thức trong việc sử dụng các từ ngữ mang biện pháp tu từ như cách diễn đạt để chỉ sự bất lực trước nỗi nhớ mang màu sắc cô đơn: không lấp được ngày vắng và không bóc nhớ khỏi anh. Những hình tượng thơ như thế đã tạo nên hiệu ứng thấu hiểu và cảm thông cho người thưởng thức bài thơ này.
Như trên đã phân tích, thơ Trần Quang Quý mang màu sắc hiện đại. Anh đem vào trong thơ Việt lối diễn tả sinh động, ấn tượng; tạo nên chiều kích của không gian 3 chiều; đó là nét độc đáo của thơ Trần Quang Quý. Những hình tượng trong thơ anh có sắc thái riêng của nhà thơ coi trọng sự nhấn mạnh trạng thái của cảm xúc bằng những hình tượng thơ độc đáo, ấn tượng:
Nhớ găm vào mênh mông đại dương
vừa đủ chật hai bờ xa cách
Đây là 2 câu cuối của bài thơ. Dụng ý của bài thơ Trần Quang Quý là sau khi trình diễn (ý giới thiệu trong lời ngỏ tập thơ Namkau) anh sử dụng 2 câu cuối để kết và nghiệm. Nghĩa là phần kết của bài thơ theo thể 5 câu là đưa ra nhận định, kết luận; hoặc lời gợi mở để mọi người chiêm nghiệm. Những từ dùng trong 2 câu thơ này được chọn lọc để gây ấn tượng mạnh như từ găm trong câu: Nhớ găm vào mênh mông đại dương hoặc từ chật trong câu: Vừa đủ chật hai bờ xa cách.
Cái hay của phần kết này là ở câu thơ thứ tư nói về sự mênh mông của đại dương bị nỗi nhớ găm vào thì ở câu thơ thứ 5 cũng là câu thơ kết lại đưa ra hình ảnh: vừa đủ chật hai bờ xa cách. Nỗi nhớ ở đây đã làm chật hai bờ xa cách. Một câu thơ hay giúp ta cảm nhận được tư tưởng của bài thơ: nỗi nhớ của người yêu với người yêu là nỗi nhớ khó mà diễn tả hết được cung bậc của tình yêu khi xa cách; nỗi nhớ trong tình yêu là một trạng thái tình cảm tự nhiên của con người. Ai rơi vào hoàn cảnh đó, đọc bài thơ này của Trần Quang Quý chắc càng tâm đắc với những điều mà nhà thơ diễn tả và kết luận.
Thơ đạt được sự dẫn dụ người đọc để người đọc đồng cảm với cảm xúc của tác giả là thơ hay. Bài thơ Biển một mình của nhà thơ Trần Quang Quý đã làm được điều đó. Bài thơ đã góp phần vào sự thành công của ý tưởng tạo ra được một xu hướng tìm tòi đổi mới về thơ ca: đó là một thể thơ mới với sự định hình về cấu trúc bài thơ, về những yêu cầu mang tính khái quát của thể thơ với chỉ có 5 câu.
 |
| Ảnh nguồn Freepik |
