Văn hóa nghệ thuật

Điêu khắc công cộng: Tìm đường đến công chúng

Thiên Thanh
Mỹ thuật
15:00 | 26/07/2024
Trong xu hướng phát triển hiện đại, điêu khắc công cộng ngày càng thể hiện vai trò trong việc chỉnh trang đô thị, đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững
aa

Tượng Phan Đình Phùng trước Bưu điện quận 5, TPHCM. Ảnh: DŨNG PHƯƠNG

Tượng Phan Đình Phùng trước Bưu điện quận 5, TPHCM. Ảnh: DŨNG PHƯƠNG

Trăn trở điêu khắc công cộng

Trong xu hướng phát triển bền vững hiện nay, tác phẩm điêu khắc không chỉ đóng vai trò làm đẹp cảnh quan đô thị mà còn phục vụ đời sống tinh thần xã hội. Tại tọa đàm Điêu khắc TPHCM: Thực trạng và xu hướng phát triển do Hội Mỹ thuật TPHCM tổ chức vào sáng 22-7, nhà điêu khắc Phan Tấn Toàn phân tích: “Ngoài làm đẹp không gian, tác phẩm điêu khắc còn đóng vai trò thúc đẩy nâng cao thẩm mỹ cộng đồng thông qua việc đưa hiệu quả hình khối, mảng miếng của điêu khắc ra không gian công cộng. Từ đó, giúp người xem tiếp cận tác phẩm trong khoảng không gian phù hợp, thu hút công chúng cảm thụ nghệ thuật và thu hút khách tham quan du lịch tìm đến như điểm nhấn đặc trưng khi ghé lại thành phố… Những điều này dần dần sẽ giúp nâng cao tác động của tác phẩm mỹ thuật đối với công chúng”.

Tuy nhiên, việc đưa các tác phẩm điêu khắc ra không gian công cộng của TPHCM hiện vẫn còn nhiều trăn trở. Hầu hết các không gian công cộng tại TPHCM không được quy hoạch ngay từ đầu trong tổng thể, nên việc bổ sung, chỉnh trang phải đối mặt với khó khăn khi tác phẩm điêu khắc là yếu tố được đặt sau cùng giữa các công trình cổ và hiện đại đan xen nhau. Điều này gây khó khăn trong việc giúp cho tác phẩm điêu khắc trở thành một phần trong tổng thể thống nhất, hoàn chỉnh của không gian đô thị.

Thể loại tượng ngoài trời nói chung và tượng công viên nói riêng đều cần khoảng không gian xung quanh hợp lý, hài hòa. Ngoài việc phải quan tâm các yếu tố về hướng quan sát, vị trí, phải có sự hài hòa về tỷ lệ, quy mô, phong cách các tượng với các công trình đã có sẵn, mảng cây xanh, thảm cỏ, khoảng cách giữa các tượng trong một không gian…

Tiếp cận công chúng, gắn kết không gian

Nghệ thuật là một hình thái ý thức xã hội, là sản phẩm của sự phản ánh thế giới hiện thực qua tư duy sáng tạo, tiếp nhận của con người về mặt thẩm mỹ. Chính vì thế, tác phẩm nghệ thuật nói chung và điêu khắc nói riêng, phải có sự kết hợp chặt chẽ, đồng bộ giữa nội dung tư tưởng và hình thức thể hiện, cần gây được cảm xúc mạnh tới thị giác thẩm mỹ và giữ lại âm vang lâu dài trong tâm hồn của người thưởng thức. Nhưng thực tế, để làm được điều này không dễ, bởi điêu khắc vốn kén công chúng cảm nhận so với nhiều hoạt động mỹ thuật khác.

Với sự thay đổi nhận thức và quan niệm của xã hội theo hướng cởi mở, thời gian gần đây, nghệ thuật công cộng không chỉ dừng lại ở những tác phẩm mỹ thuật hoành tráng, công viên, đường phố..., không chỉ giới hạn trong lĩnh vực mỹ thuật, mà còn thể hiện qua nhiều hình thức biểu diễn tạo nên không gian văn hóa, như: lễ hội âm nhạc, festival các loại hình nghệ thuật đường phố...

Giáo sư - nhà điêu khắc Nguyễn Xuân Tiên (Chủ tịch Hội Mỹ thuật TPHCM) nhìn nhận: “Không gian nghệ thuật công cộng ở TPHCM sẽ rất phong phú khi tận dụng, triển khai được các tác phẩm điêu khắc tại nhà máy cũ, bến xe buýt, công viên bờ sông, kênh, quảng trường các khu đô thị mới, các nhà ga đường sắt đô thị trên cao..., để không chỉ làm đẹp thêm không gian văn hóa công cộng mà còn tiếp cận gần hơn công chúng và thổi vào đó sức sống mới”.

Điêu khắc công cộng góp phần nâng tầm giá trị cho các đô thị và tạo ra đặc thù, hình ảnh riêng biệt cho thành phố; đồng thời chúng cũng góp phần tạo nên những biểu tượng, sắc thái riêng và có vai trò quan trọng trong sự phát triển toàn diện của xã hội hiện đại. Do đó, rất cần tổ chức lại không gian chức năng để đáp ứng các yếu tố về thẩm mỹ môi trường, hướng cho quy hoạch phát triển đô thị, mà trong đó phải có những khoảng không gian văn hóa dành cho điêu khắc công cộng.

Nhà điêu khắc Trần Mai Hữu Quý chia sẻ: “Trong suốt quá trình hoạt động hơn 10 năm, tôi cảm nhận điêu khắc vẫn luôn được đông đảo giới trẻ đón nhận. Đây là một tín hiệu đáng mừng, tuy nhiên, các bạn trẻ đến với triển lãm điêu khắc thường theo phong trào, dù xem tượng rất say mê và thích thú, nhưng lại ít quan tâm tìm hiểu ý nghĩa và nội dung mà tác giả muốn truyền tải, từ đó khó có được cái nhìn và cảm nhận trọn vẹn về tác phẩm điêu khắc”.

------------

Bài viết cùng chuyên mục:

Điêu khắc công cộng cần nâng tầm giá trị Ghi nhận và tôn vinh những sáng tạo nghệ thuật của các nhà điêu khắc Việt Nam Sau 5 năm Điêu khắc toàn quốc có gì? Dấu chân của một nghệ sĩ điêu khắc Những bức tranh, điêu khắc ánh sáng về Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
www.sggp.org.vn
Quyền lực khán giả và “cái chết” của thần tượng

Quyền lực khán giả và “cái chết” của thần tượng

Baovannghe.vn - Khán giả kết nối với thần tượng (ca sĩ, diễn viên, người nổi tiếng…) thông qua các sản phẩm văn hoá nghệ thuật, giải trí. Bản chất của sự kết nối này luôn đến từ sự hâm mộ, tức những tưởng tượng, vốn có tính hướng thượng (hướng đến giá trị chân thiện mỹ). Điều gì sẽ xảy ra khi một thần tượng sụp đổ hình tượng?
Hàng rong trên đường phố Hà Nội xưa

Hàng rong trên đường phố Hà Nội xưa

Baovannghe.vn - Hàng rong không chỉ ở Hà Nội mới có nhưng hàng rong trên đường phố Hà Nội đã tạo nên nét đẹp riêng trong văn hóa của phố thị.
Phim tài liệu "Thư gửi mẹ" giành giải thưởng Silvana S Film tại Liên hoan phim LENScape

Phim tài liệu "Thư gửi mẹ" giành giải thưởng Silvana S Film tại Liên hoan phim LENScape

Baovannghe.vn - Phim tài liệu ngắn Thư gửi Mẹ (Dear Mom) do Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam đồng sản xuất cùng đạo diễn Hà Lệ Diễm đã xuất sắc giành giải Silvana S Film - giải thưởng cao nhất tại Liên hoan phim tài liệu ngắn Đông Nam Á LENScape.
Nhà văn Phong Điệp và một triết lý về hạnh phúc

Nhà văn Phong Điệp và một triết lý về hạnh phúc

Baovannghe.vn - Tâm niệm "Viết để sống, để yêu và để trân trọng cuộc đời này", nên tác phẩm nào của nhà văn Phong Điệp cũng thấm đẫm vị đời, nóng hổi hơi thở cuộc sống. Giữ được sự nồng ấm này, có lẽ cũng nhờ một phần từ công việc khác của Phong Điệp: Nhà báo.
Made In Vietnam

Made In Vietnam

Baovannghe.vn - Biên giới của Made In Vietnam vươn tới đâu? Trong những cuốn sách cổ kính nhất không thấy câu trả lời, ngay cả các bản sấm ký cũng chẳng hé lộ chút gì. Chỉ biết rằng, tổ tiên của chúng ta, với sức sáng tạo lãng mạn tuyệt trần đã cài cắm “nhân sự” của mình tới nhiều nơi, cả trên trần gian lẫn ngoài thế gian.