Từng là “cái nôi” nuôi dưỡng phong trào nhạc trẻ suốt 3 thập niên 1980, 1990 và 2000, Lan Anh và Trống Đồng từng là những điểm hẹn cuối tuần quen thuộc của giới trẻ TP.HCM. Chẳng hạn Lan Anh với sức chứa 3.000 chỗ ngồi đã gắn liền với những liveshow ca nhạc hàng đầu, các đêm trao giải thời còn vàng son của chương trình Làn sóng xanh, trong khi Trống Đồng với không gian ngoài trời chứa được hơn 4.000 chỗ lại là nơi diễn ra các chương trình đa dạng, không chỉ biểu diễn âm nhạc mà còn kết hợp các loại hình khác như sân khấu, xiếc… Trên trang cá nhân, các nghệ sĩ như Minh Tuyết, Hồng Ngọc… đã chia sẻ nhiều kỷ niệm “chạy show” không thể quên, trong khi Phương Thanh cảm thán “tiếc” khi nhớ lại thời vàng son của nhạc trẻ Việt Nam những năm 2000 tại hai “thánh đường” này.

Trong khi đó với tuổi đời trẻ hơn, Hanoi Rock City lại là “nền móng” hay những sân khấu đầu tiên cho các ban nhạc indie bắt đầu được khán giả nhớ đến. Những cái tên lừng lẫy như Ngọt, Meow Lạc… ít nhiều đều đến từ đây, từ những khoảnh khắc được số mệnh sắp đặt hay từ những show chỉ có 10 khán giả, để rồi từ đó họ đã tìm thấy một lớp người nghe mới. Võ Đức Anh - thành viên sáng lập địa điểm đặc biệt này – cho biết sân khấu ra mắt dựa trên mô hình các đêm nhạc indie vô cùng phổ biến ở nhiều thành phố nước Anh mà anh có thời gian học tập và lưu trú, nơi các nghệ sĩ nghiệp dư có thể thỏa sức thể hiện âm nhạc của mình. Có thể nói với mục đích này, Hanoi Rock City đã thật sự thực hiện được sứ mệnh ý nghĩa đó. Meow Lạc cho biết: “Chúng mình rất buồn vì Hanoi Rock City phải tạm dừng hoạt động. Đây là nơi Meow Lạc đã đi lên từ ban nhạc chơi cho 10 người nghe trở thành 300 người cùng nhau hòa nhịp”.

Theo các nguồn tin, sân khấu Trống Đồng đã dừng hoạt động từ Tết Nguyên đán 2025, trong khi show diễn lớn cuối cùng được tổ chức tại Lan Anh đã từ tháng Ba năm nay là UPGENERATION của nam ca sĩ Trịnh Thăng Bình. Sau đó nơi này có chuyển đổi không gian để trở thành sân thi đấu pickleball nhưng cũng nhanh chóng chấm dứt. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến điều này, như trang thiết bị vật chất xuống cấp bởi từng có lúc các nghệ sĩ, đơn vị muốn thuê sân khấu phải tự chi trả chi phí làm sạch ghế ngồi, thay các ghế hư. Nhưng quan trọng hơn là bởi xu hướng, thời đại đã thay đổi, khi người xem mua vé không chỉ để đơn thuần nghe nhạc, xem xiếc hay kịch nữa, mà ngày càng quan tâm hơn đến trải nghiệm và sự tiện nghi trong quá trình thưởng thức nghệ thuật.

Hà Nội Rock City - sân chơi của người yêu nhạc rock thủ đô. Ảnh: Saigoneer

Chẳng hạn để có những cảm nhận mới, trong thời gian qua, không ít nhà tổ chức đã mang các show diễn đến nhiều địa điểm độc đáo, tạo được sự thu hút lẫn phù hợp hơn với thị hiếu chung. Đơn cử có ngày càng nhiều các buổi trình diễn được tổ chức tại các quán rooftop (sân thượng), thậm chí là giữa thiên nhiên như trong rừng, trên đồi, bên cạnh bãi biển, trên du thuyền… được cân nhắc thực hiện. Các nghệ sĩ ngày nay cũng không ngại chuyển dịch khỏi các thành phố lớn, từ đó tìm đến những điểm đến mới hơn, giàu tiềm năng hơn mà thời gian qua, Đà Lạt, Ninh Bình, Quảng Ninh… đã nổi lên như những điểm tổ chức mới hấp dẫn và đặc biệt.

Cũng không thể không bỏ qua việc các liveshow, live concert ngày càng được đầu tư hiện đại và hoành tráng hơn, dẫn đến bài toán kinh tế cũng đòi hỏi sức chứa lớn hơn, quy mô rộng hơn - điều mà các tụ điểm trong trung tâm thành phố chưa thể đáp ứng về cả thiết kế cũng như công năng. Tuy vậy điều này cũng không diễn ra mới đây, mà hơn một thập kỷ trước, với sự xuất hiện của các gameshow, chương trình thực tế có thể xem nhanh cũng như miễn phí trên TV và các nền tảng mạng xã hội, thì các “sân khấu bình dân” đã bắt đầu giảm sức hút. Một điểm cũng quan trọng khác là các đơn vị quản lý của những sân khấu này cũng không có phương án thay đổi để thu hút hơn, mà chỉ hoạt động dưới hình thức cho thuê, dẫn đến mô hình nhanh chóng trở nên lạc hậu, xuống cấp.

Theo các chuyên gia, hiện vẫn cần các sân khấu có quy mô tương tự như Trống Đồng, Lan Anh hay Hanoi Rock City, nhưng với kinh nghiệm vừa qua, cần có thêm nữa hợp tác công - tư giữa nhà nước với tư nhân để các tụ điểm này có thể đáp ứng được các nhu cầu phù hợp. Tuy vậy nhìn về tương lai, với mục tiêu hướng đến phát triển công nghiệp văn hóa song hành cùng sự thay đổi và thị hiếu thưởng thức nghệ thuật của khán giả, thì cũng cần có các địa điểm quy mô lớn song song với việc trưng dụng các sân vận động như từ trước đến nay. Và hướng chuyển dịch này cũng đang diễn ra, khi nhiều đơn vị tổ chức ngày càng quen thuộc với việc chuyển địa điểm tổ chức ra khu vực ven đô.

Tại TP.HCM, với kinh nghiệm tổ chức các live concert hoành tráng như Anh trai vượt ngàn chông gai, Anh trai say hi, Chị đẹp Concert, Sketch a Rose (Hà Anh Tuấn)… thì sân khấu ngoài trời đang là lựa chọn hàng đầu. Trong đó The Global City và Vạn Phúc City ở TP.Thủ Đức (TP.HCM) là nổi bật hơn cả. Với sức chứa lớn lên đến hàng vạn khán giả cùng tính di động và tính mở, các đêm diễn có thể thoải mái thực hiện các công nghệ mới, và chính điều này cũng là một điểm thu hút khán giả đến để mua vé. Điều này cũng có thể thấy ở Hà Nội khi nhiều sự kiện hiện diễn ra tại Hưng Yên thay vì trong nội đô đông đúc.

Chẳng hạn ở concert Sketch a Rose, Hà Anh Tuấn và ê kíp đã áp dụng công nghệ mới nhất là sân khấu xoay cùng mô hình hoa hồng khổng lồ cao hơn 3 mét, nặng hơn 2 tấn, được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam ghi nhận. Trong khi với concert của các anh trai, anh tài, chị đẹp, sân khấu cầu xoay, hệ thống bàn nâng có số lượng lớn cùng hệ thống âm thanh, ánh sáng, màn hình LED… ngày càng được đầu tư cũng là nhân tố quan trọng quyết định thành công. Với những điều này thì sân khấu trong nhà không thể đáp ứng, do đó việc có thêm những sân khấu ngoài trời là tất yếu trong bối cảnh hiện nay.

Tuy vậy điều này cũng ẩn chứa rất nhiều khó khăn. Tại buổi tọa đàm Đối thoại về cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển công nghiệp văn hóa trong lĩnh vực âm nhạc được Cục Bản quyền tác giả (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tổ chức tại TP.HCM vào cuối tháng Tư vừa qua, ông Nguyễn Xuân An - Giám đốc truyền thông của Tập đoàn Yeah1, đơn vị tổ chức các concert anh trai, chị đẹp cho rằng trở ngại lớn nhất hiện nay đó là tìm kiếm địa điểm phù hợp để tổ chức những sự kiện có sức chứa từ 40.000 - 50.000 người. Tại TP.HCM, bãi đất trống của các khu đô thị lớn có thể đáp ứng, nhưng khi đó vẫn phải dựng mới sân khấu hoàn toàn. Và đó còn chưa kể đến trong khu dân cư, việc tập luyện kéo dài cũng gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của cư dân xung quanh.

Và vì là không gian chung, nên nhiều trường hợp địa điểm này chỉ dừng lại ở việc tổ chức một đêm - điều rất lãng phí và mất rất nhiều công sức. Nhận thấy điều này, thời gian qua, phía tổ chức Anh trai vượt ngàn chông gai và Chị đẹp Concert đã rất tinh ý khi tổ chức 2 concert tương đối gần nhau, từ đó tận dụng được thiết kế mà không cần phải dụng công quá nhiều. Nhưng có thể nói đây cũng mới chỉ là giải pháp tình thế, mang tính cục bộ. Do đó, trong tương lai, việc xây dựng các thiết chế văn hóa quy mô bên cạnh duy tu và mang trở lại các tụ điểm ở mức độ vừa phải rất cần có những phương án hợp lý.