Chuyên đề

Nhà tranh vách đất

Văn học địa phương 06:37 | 23/06/2016
Đố tre, then cài đâu có khả năng từ chối mỗi khi ai đó có ý muốn đột nhập!
aa

Con nhớ lắm bố mẹ ạ!

Con nhớ căn nhà tranh vách đất hồi mẹ sinh con ra, nuôi con lớn lên bằng bắp ngô, củ sắn; thậm chí là bằng thanh tre mẹ rút vội từ bức vách sập sệ nhà mình, mỗi lần con mắc lỗi!

Con nhớ nhất cái không khí, mà chỉ nhà tranh vách đất mới có, đó là ai làm cái gì, nói câu gì đều gây ảnh hưởng đến sự riêng tư của người khác. Vì vách đất không có chức năng "che giấu" và "bảo kê" cho bất cứ một sự riêng tư nào. Phòng trát vách đất chỉ có ý nghĩa vô hình về chức năng "khoảng trời riêng" - một khoảng không chỉ hiện hữu trong ý thức!

Đố tre, then cài đâu có khả năng từ chối mỗi khi ai đó có ý muốn đột nhập!

Nguồn ảnh: thegioitranhsondau.net

Và hình như chính vì sự mong manh của cái tổ ấm "siêu tạm bợ" ấy, đã hình thành nên ánh nhìn, lời nói và toàn bộ hành vi của anh chị em chúng con? Nhìn lựa mắt, nói lựa lời, làm lựa ý tứ! Từ bố mẹ đến anh chị, rồi đến con, cứ vô hình chung, hình thành tất cả những ý thức vô cùng cần thiết dưới một mái nhà, mà ở trong căn nhà xây kiên cố, khang trang của con bây giờ, không thấy có!

Cứ mỗi khi đến mùa ôn thi, con lại nhớ căn nhà tranh vách đất của nhà mình, và con lại nhớ bố mẹ quay quắt. Những buổi bình thường, con phải học nhờ ánh lửa bếp. Chỉ đến khi con bước vào ôn thi THPT, thi đại học, bố mẹ mới mua cho con một can dầu mazut - can dầu mà bố đã bớt từ tiền mua thuốc lào, mẹ bớt từ tiền trầu vỏ ấy.

Cho đến bây giờ, con vẫn nợ rất nhiều sự kì vọng của bố mẹ! Con nợ cả 5 lít dầu mazut xuất hiện một lần duy nhất và bất thường trong túp lều thân yên của nhà mình nữa, bố mẹ ạ!

Con càng nhớ căn nhà tranh vách đất của nhà mình, càng nhớ bố mẹ bao nhiêu thì lại càng lo lắng cho nhà con bấy nhiêu. Các cháu nhà con bây được sống trong những căn phòng riêng kiên cố và trang hoàng rất đẹp theo ý mỗi đứa. Vì, anh chị em chúng con luôn cố gắng hoàn thành di nguyện của bố mẹ là: "Đừng để con cái các con phải ăn sắn, ăn ngô và phải sống trong những căn nhà tranh vách đất luôn như cái bẫy của bố mẹ!".

Hằng tối, mỗi đứa cháu nội của bố mẹ ôm một chiếc điện thoại hoặc laptop kết nối internet, chui vào "khoảng trời riêng", khóa trái và sống đắm đuối trong "ngôi nhà" facebook, "ngôi nhà" zalo… ảo diệu của chúng. Mỗi căn phòng, bây giờ, là một lô cốt bất khả xâm phạm. Cái lô cốt đúng nghĩa ấy, kể cả khi chúng ốm đau, chúng cũng hào hứng lựa chọn sự cô độc đến ớn lạnh! Cái lô cốt ấy, ngày qua ngày tôn đắp lên một "siêu lô cốt" khác ở trong lòng của chúng.

Các chức năng thiên bẩm trời ban cho, bố mẹ chăm bẵm và gìn giữ là thị giác, thính giác, cảm giác… với chúng, đã vô hình trở thành khuyết tật! Chúng không nhìn thấy, nghe thấy, cảm thấy sự khó chịu, chán nản, suy sụp; và thậm chí là cả đau đớn đang ngày một gặm nhấm, ngày một to lớn cùng cực trong nhau (tất nhiên là không nhìn thấy, nghe thấy, cảm thấy… bất cứ gì ở bố mẹ chúng - đó là con và con dâu út của bố mẹ!).

Chúng trở thành những siêu ma - nơ - canh, siêu rô - bốt không biết rung động, tối ngày ẩn náu trong một dự án siêu phòng thủ ở tại lòng mình, nhưng không phải để tu lòng trắc ẩn! Chúng bỗng nhiên trở thành thế hệ miễn nhiễm với các giá trị tình cảm, tình người, sự nhân ái và lương tâm bảo tồn nòi giống tổ tiên!

Con rất nhớ, hồi còn sống, bố bảo: "Việc làm được của bố mẹ là sự đoàn kết và tấm lòng hiếu thuận, thương quí nhau của các con. Căn nhà tranh vách đất mẹ không có giá trị tranh giành, vì nó không mang quyền năng hồi môn… Bố tự hào vì điều đó!"

Bố nói mà hai mắt đỏ hoe! Bố nói với chúng con và bố nói để an ủi bố!

Hồi môn vô giá của bố mẹ là chín cuộc sống gắn bó, yêu thương nhau của chín anh chị em con, bố mẹ ạ! Đúng như bố nói, khi bố mẹ mất rồi, giá trị lớn nhất chính là lương tâm, tấm lòng và ý thức chúng con hướng về nhau! Bố bảo: "Bố chỉ mong trong lòng mỗi đứa luôn có những đứa còn lại, rồi mới đến bố mẹ!"

Bỗng nhiên, con chỉ muốn đập bỏ căn nhà xây kiên cố mà cả đời con phấn đấu để dựng nên, rồi trở về với nhà tranh vách đất như của bố mẹ thuở nào!

(Nguồn: Báo Văn nghệ)


Hội Nhà văn Quảng Tây: Tạo mọi điều kiện cho sáng tác

Hội Nhà văn Quảng Tây: Tạo mọi điều kiện cho sáng tác

Baovannghe.vn- Dịch giả Nguyễn Lệ Chi (Giám đốc Công ty Cổ phần Văn hóa Chi - Chibooks), tác giả Đỗ Quang Tuấn Hoàng (người có tập bút ký “Vắt qua những ngàn mây” do Chibooks, NXB Hội nhà văn và Nhà xuất bản khoa học kỹ thuật Quảng Tây xuất bản bằng tiếng Trung, được phát hành rộng rãi ở Trung Quốc) và tôi, được Tập đoàn xuất bản Quảng Tây mời tham dự “Tuần lễ văn hóa sách Trung Quốc - ASEAN 2025” tại thành phố Nam Ninh, Quảng Tây, Trung Quốc vào tuần lễ đầu tháng 7 vừa qua.
Trưng bày nghệ thuật "Ở nơi mở lời" - Tôn vinh tiếng Việt và văn hóa Việt Nam

Trưng bày nghệ thuật "Ở nơi mở lời" - Tôn vinh tiếng Việt và văn hóa Việt Nam

Baovannghe.vn - Ở nơi mở lời là trưng bày nghệ thuật của nhóm các nghệ sĩ, xoay quanh chủ đề về sự chuyển hóa đa dạng của ngôn ngữ trong đời sống xã hội, những lát cắt về tiếng Việt trong lịch sử, từ truyền miệng, viết lách, đến thi ca... nhằm tôn vinh tính bất khả tri (unknowability) và bất khả dịch (untranslatability) của ngôn ngữ và văn hóa Việt Nam.
Biên tập viên sách trong kỉ nguyên AI

Biên tập viên sách trong kỉ nguyên AI

Baovannghe.vn- Trong thời đại công nghệ phát triển như vũ bão ngày nay, trí tuệ nhân tạo (AI) và các công cụ hỗ trợ kĩ thuật số có thể sửa lỗi chính tả, thậm chí đề xuất những cách diễn đạt khác. Vì thế, nhiều người băn khoăn liệu vai trò của biên tập viên trong công việc biên tập sách có cần thiết hay không. Câu trả lời là “có”. Làm việc với một biên tập viên sách chuyên nghiệp vẫn là một lựa chọn đúng đắn và thiết yếu.
Người giữ hồn Quan họ

Người giữ hồn Quan họ

Baovannghe.vn - Ngôi làng cổ nằm lặng lẽ bên bờ Bắc sông Cầu mang tên Hữu Nghi (xã Ninh Sơn, huyện Việt Yên) là một trong những nơi không gian quan họ ngày xưa vẫn phảng phất trên những nếp bụi thời gian và đặc biệt là nơi còn lưu lại những giọng ca, những nghệ nhân có thể hát đúng làn điệu cổ. Vẫn là cách chơi rất lề lối, quy củ của người quan họ nhưng quan họ ở Hữu Nghi lại chứa đựng những sắc thái riêng độc đáo.
Đọc truyện: Những buổi chiều tháng 7 - Truyện ngắn của Vũ Minh Nguyệt

Đọc truyện: Những buổi chiều tháng 7 - Truyện ngắn của Vũ Minh Nguyệt

Baovannghe.vn - Giọng đọc và hậu kỳ: Hà Phương; Đồ họa: Thùy Dương