Sự kiện & Bình luận

Nobel Hóa học 2024 vinh danh nghiên cứu protein

Trần Quốc Lập
Tin 24 giờ
17:45 | 09/10/2024
Baovannghe.vn - Ngày 9/10/2024, Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển công bố chủ nhân của giải Nobel Hóa học năm 2024 gồm: David Baker, 62 tuổi, Giáo sư tại Đại học Washington, Mỹ; Demis Hassabis, 48 tuổi, là CEO của Google DeepMind tại Anh và John Jumper, 39 tuổi, là nghiên cứu cấp cao tại Google DeepMind, Anh.
aa

Giải Nobel Hóa học đã được trao cho ba nhà khoa học xuất sắc vì những đóng góp mang tính cách mạng trong nghiên cứu protein - những công cụ hóa học quan trọng của sự sống. Nhờ việc áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và các công nghệ tính toán tiên tiến, họ đã mở ra những hướng đi mới đầy tiềm năng, không chỉ giúp chúng ta hiểu sâu hơn về cơ chế sinh học mà còn tạo điều kiện cho nhiều ứng dụng vượt bậc trong y học và công nghệ sinh học.

Nobel Hóa học 2024 vinh danh nghiên cứu protein
Ba nhà khoa học xuất sắc được trao giải Nobel Hóa Học 2024.

Protein thường gồm 20 axit amin khác nhau, có thể được mô tả như những khối xây dựng sự sống. Năm 2003, David Baker thành công sử dụng những khối này để thiết kế một protein mới không giống bất cứ protein nào khác. Kể từ đó, nhóm nghiên cứu của ông liên tục tạo ra những protein sáng tạo, bao gồm protein có thể dùng làm dược phẩm, vaccine, vật liệu nano và cảm biến siêu nhỏ.

Phát hiện thứ hai liên quan đến việc dự đoán cấu trúc protein. Trong protein, các axit amin liên kết với nhau thành những chuỗi dài xếp lại tạo thành cấu trúc ba chiều, mang ý nghĩa quyết định với chức năng của protein. Từ những năm 1970, các nhà nghiên cứu đã cố gắng dự đoán cấu trúc protein từ trình tự axit amin, nhưng điều này cực kỳ khó. 4 năm trước, một đột phá đáng kinh ngạc diễn ra.

David Baker, nhà khoa học đến từ Đại học Washington, Seattle, đã thực hiện được một thành tựu gần như không thể: xây dựng các loại protein hoàn toàn mới chưa từng tồn tại trong tự nhiên. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc thiết kế protein, mở ra tiềm năng lớn cho việc phát triển các loại thuốc mới, vắc-xin và vật liệu nano. Nhóm nghiên cứu của ông đã thành công trong việc tạo ra nhiều loại protein sáng tạo, có thể được sử dụng trong các lĩnh vực như y học, công nghệ sinh học và cảm biến nhỏ gọn.

Trong khi đó, Demis Hassabis và John Jumper, đến từ Google DeepMind, đã phát triển AlphaFold2 - một mô hình trí tuệ nhân tạo có khả năng dự đoán cấu trúc của gần như tất cả các protein đã biết, một thách thức mà giới khoa học đã phải đối mặt suốt hơn 50 năm. Sự thành công của AlphaFold2 đã giúp dự đoán cấu trúc của hơn 200 triệu protein và được hơn hai triệu nhà nghiên cứu trên khắp thế giới sử dụng. Công nghệ này không chỉ giúp hiểu rõ hơn về cách thức protein hoạt động, mà còn mang lại giải pháp cho nhiều vấn đề quan trọng như kháng kháng sinh hay phân hủy nhựa bằng enzyme.

Protein là những phân tử đóng vai trò vô cùng quan trọng trong sự sống. Chúng không chỉ điều khiển và thúc đẩy các phản ứng hóa học tạo nên sự sống mà còn hoạt động như hormone, kháng thể, hợp chất tín hiệu và là thành phần xây dựng của các loại mô khác nhau trong cơ thể. Khả năng dự đoán và thiết kế cấu trúc protein không chỉ giúp nhân loại hiểu rõ hơn về sự sống mà còn tạo điều kiện phát triển các liệu pháp mới, từ điều trị ung thư đến phát triển vắc-xin nhanh hơn.

Nobel Hóa học 2024 vinh danh nghiên cứu protein
Protein là những phân tử đóng vai trò vô cùng quan trọng trong sự sống.

Theo ông Heiner Linke, chủ tịch Hội đồng Nobel Hóa học, "Một trong những phát hiện được công nhận năm nay liên quan đến việc xây dựng các protein độc đáo, trong khi phát hiện còn lại là giấc mơ 50 năm về việc dự đoán cấu trúc protein từ chuỗi axit amin. Cả hai phát hiện đều mở ra những tiềm năng khổng lồ."

Khả năng thiết kế và dự đoán cấu trúc protein không chỉ dừng lại ở lý thuyết mà mang lại vô số ứng dụng thực tiễn. Những loại protein mới được thiết kế bởi nhóm của David Baker có thể được sử dụng trong việc phát triển các loại thuốc nhắm mục tiêu chính xác, vật liệu nano tiên tiến, cảm biến sinh học, và thậm chí là các chất xúc tác trong ngành công nghiệp hóa học xanh. Trong khi đó, AlphaFold2 đã giúp các nhà khoa học nhanh chóng tạo ra các hình ảnh enzyme phân hủy nhựa, một bước tiến quan trọng trong nỗ lực bảo vệ môi trường.

Các phát hiện này không chỉ mang lại lợi ích cho y học và sinh học, mà còn mở ra những cơ hội lớn cho sự phát triển của nhiều lĩnh vực khác như công nghệ sinh học, môi trường, và khoa học vật liệu.

Mắt lá - Thơ Nguyễn Thế Nhân

Mắt lá - Thơ Nguyễn Thế Nhân

Baovannghe.vn- Anh tạo cây thác đổ/ Dòng sông chảy ngược lên trời/ Thác đổ / Cây lớn xuống
Chùm thơ của Bùi Minh Quốc

Chùm thơ của Bùi Minh Quốc

Baovannghe.vn- Mẹ đứng bên con dáng mẹ lưng còng/ Mái tóc bạc tới vai con vừa chạm/ Con lại nhớ ngày tản cư những dặm đường lửa đạn
Thông cáo báo chí số 12, Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội khóa XV

Thông cáo báo chí số 12, Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội khóa XV

Baovannghe.vn - Thứ Hai, ngày 04/11/2024, Quốc hội tiếp tục ngày làm việc thứ mười hai (Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội khóa XV) tại Nhà Quốc hội dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn.
Xác định rõ động lực tăng trưởng những tháng còn lại năm 2024 và cả năm 2025

Xác định rõ động lực tăng trưởng những tháng còn lại năm 2024 và cả năm 2025

Baovannghe.vn - Ngày 4/11, tại phiên thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội tại Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội khóa XV, nhiều đại biểu Quốc hội đánh giá cao công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, với nhiều kết quả tích cực trên các lĩnh vực. Các đại biểu cũng đề nghị đề nghị xác định rõ các động lực tăng trưởng những tháng còn lại năm 2024 và cả năm 2025 để đạt và vượt các mục tiêu Quốc hội giao.
Quyền lực khán giả và “cái chết” của thần tượng

Quyền lực khán giả và “cái chết” của thần tượng

Baovannghe.vn - Khán giả kết nối với thần tượng (ca sĩ, diễn viên, người nổi tiếng…) thông qua các sản phẩm văn hoá nghệ thuật, giải trí. Bản chất của sự kết nối này luôn đến từ sự hâm mộ, tức những tưởng tượng, vốn có tính hướng thượng (hướng đến giá trị chân thiện mỹ). Điều gì sẽ xảy ra khi một thần tượng sụp đổ hình tượng?