“Em ơi em Đất Nước là máu xương của mình / Phải biết gắn bó san sẻ / Phải biết hóa thân cho dáng hình xứ sở / Làm nên Đất Nước muôn đời...”. Những câu thơ trích trong chương “Đất Nước” của trường ca Mặt đường khát vọng (Nguyễn Khoa Điềm) vang lên như lời nhắn nhủ về trách nhiệm thiêng liêng của mỗi công dân với đất nước, đồng thời khơi gợi tình yêu, lòng tự hào dân tộc.

Các nghệ sĩ thể hiện tổ khúc “Hình của Đảng lồng trong hình của nước”. Ảnh Thành Duy

Đó là một trong nhiều tiết mục đặc sắc của chương trình “Những câu thơ viết nên hình đất nước” diễn ra tối 14/8 tại Hà Nội. Chương trình do Tạp chí Văn nghệ Quân đội phối hợp cùng Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, Nhà hát Ca múa nhạc Quân đội và Trung tâm Phát thanh Truyền hình Quân đội tổ chức.

Đến dự chương trình có Đại tướng Phan Văn Giang - Bộ trưởng Bộ Quốc phòng; Đại tướng Trịnh Văn Quyết - Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam; nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm - nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng khóa IX, nguyên Trưởng ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương; ông Trần Thanh Lâm - Phó trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương cùng đông đảo lãnh đạo các bộ, ban, ngành, văn nghệ sĩ và công chúng yêu thơ tham dự.

NSND Hồng Hạnh và vũ đoàn thể hiện ca khúc Màu hoa đỏ (nhạc: Thuận Yến, thơ: Nguyễn Đức Mậu).

Trong không khí cả nước kỉ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 với nhiều chương trình đặc sắc, “Những câu thơ viết nên hình đất nước” có nhiều điểm độc đáo khi khơi gợi lòng yêu nước, tự hào dân tộc qua thi ca. Trong suốt quá trình dựng nước và giữ nước, thơ ca luôn là tiếng nói thiêng liêng của dân tộc. Đặc biệt, trong thế kỉ XX nhiều biến động, thơ ca cách mạng đã trở thành một mạch nguồn mãnh liệt, mang trong mình lý tưởng, niềm tin và khát vọng độc lập, tự do, hòa bình.

Lựa chọn trong kho tàng thơ ca dân tộc, các tác phẩm tiêu biểu về đề tài chiến tranh cách mạng và người lính được sân khấu hóa. Thông qua đó, chương trình tái hiện hành trình của thơ ca qua nhiều thời kỳ: từ mốc son Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9/1945, kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, đến bảo vệ biên giới, biển đảo.

Những trích đoạn trong các tác phẩm nổi tiếng như Người đi tìm hình của nước (Chế Lan Viên), Đất nước (Nguyễn Khoa Điềm), Đồng chí (Chính Hữu), Hoan hô chiến sĩ Điện Biên (Tố Hữu) vang lên qua giọng ngâm của các nghệ sĩ, hòa cùng âm nhạc, vũ điệu đã tạo dư âm trong lòng khán giả.

Các tác phẩm Mẹ đồng chiêm (Vương Trọng), Một người lính nói về thế hệ mình (Thanh Thảo), Dáng đứng Việt Nam (Lê Anh Xuân) không chỉ khắc họa hình ảnh người lính trên trận tuyến, mà còn đưa người nghe về với ruộng đồng, bến nước, mái nhà. Trong đó, tình yêu Tổ quốc hòa quyện với tình mẹ, tình đồng chí, tình người, tạo nên những lát cắt giàu cảm xúc. Tác phẩm Tổ quốc nhìn từ biển (Nguyễn Việt Chiến) nhắc nhở thế hệ hôm nay về trách nhiệm giữ gìn sự thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ mà cha ông để lại.

Nhà thơ Vương Trọng (thứ hai từ trái qua), nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm (giữa), nhà thơ Phạm Sỹ Sáu (thứ tư từ trái qua) giao lưu với khán giả

Đêm thơ còn nhắc nhớ vai trò của người nghệ sĩ - chiến sĩ. Họ không chỉ cầm súng ngoài mặt trận, mà còn cầm bút để ghi lại lịch sử bằng những câu thơ hào hùng mang chất thép, vừa anh dũng chiến đấu cho lý tưởng, vừa gửi gắm tình yêu quê hương, đất nước cùng khát vọng hòa bình, độc lập. Đặc biệt, ba nhà thơ - người lính tiêu biểu: Nguyễn Khoa Điềm, Vương Trọng, Phạm Sỹ Sáu đã chia sẻ về quá trình cầm bút nơi chiến trường của mình. Phần giao lưu giúp khán giả trẻ hôm nay hiểu rõ hơn về một thế hệ vừa cầm súng chiến đấu, vừa cầm bút sáng tác, để lại những tác phẩm sống mãi với thời gian. Đó cũng là minh chứng cho việc thơ ca không luôn đồng hành cùng dân tộc.

Một tiết mục trong chương trình.

Kết thúc chương trình, ca khúc Việt Nam trên đường chúng ta đi vang lên như lời khẳng định: hành trình của đất nước luôn song hành với niềm tin, tình yêu và khát vọng.

Góp phần làm nên thành công của chương trình là những nghệ sĩ ngâm thơ hàng đầu như NSND Văn Chương, NSND Tạ Tuấn Minh, NSND Vương Hà, NSƯT Khuất Quỳnh Hoa, NS Ngọc Thọ, Thế Anh, Nguyễn Thanh Hường, Tống Minh Tùng, Trương Tuấn Vũ; ca sĩ, NSND Hồng Hạnh, ca sĩ Viết Danh… cùng các nghệ sĩ của Nhà hát Ca múa nhạc Quân đội.

Sau chương trình tối ngày 14/8 tại Hà Nội, đêm nghệ thuật “Những câu thơ viết nên hình đất nước” sẽ diễn ra tại Tuy Hòa (Đắk Lắk) và Côn Đảo (TP Hồ Chí Minh) trong dịp kỉ niệm 80 năm Cách mạng Tháng 8 và Quốc khánh 2/9.