- Hai năm nay, chèo lái con tàu lớn Viện Phim Việt Nam vững vàng trên biển cả, chắc có không ít khó khăn thăng trầm, nhưng Viện Phim đều đã vượt qua, không những thế còn lập "đỉnh" trong hành trình đi lên của mình. Xin đồng chí Viện trưởng cho bạn đọc báo Văn nghệ biết rõ hơn những thành quả, nhất là việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của Viện Phim Việt Nam trong năm 2025 - một năm được ghi nhận là có nhiều bước tiến mạnh mẽ của Viện?

Viện trưởng Lê Thị Hà: Dù rất khiêm tốn, nhưng tôi cũng xin thay mặt Viện Phim Việt Nam nói rằng: Thực hiện sự chỉ đạo sát sao của lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, với sự nỗ lực chung của tập thể cán bộ công nhân viên của Viện, năm 2025 quả thực chúng tôi đã làm được nhiều việc lớn, như: Phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức thành công Chương trình Triển lãm và Chiếu phim Kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025); Hàng trăm ngàn công chúng đã đến với triển lãm Âm vang Đại thắng mùa Xuân 1975 trong điện ảnh diễn ra từ ngày 26/4 đến hết ngày 1/5/2025 tại Phố đi bộ Nguyễn Huệ, với khoảng hơn 300 bức ảnh được tuyển chọn, in trích từ các tư liệu, tác phẩm điện ảnh lưu trữ tại Viện Phim Việt Nam, những tư liệu đã khái lược những khoảnh khắc lịch sử từ cuộc tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968 đến Chiến dịch Hồ Chí Minh - Đại thắng mùa Xuân 1975, phác họa vẻ đẹp dung dị, hiện đại với nhịp sống sôi động của Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh trước và sau ngày đất nước thống nhất trong điện ảnh; Chương trình chiếu phim cộng đồng, giao lưu đoàn làm phim tại Phố đi bộ Nguyễn Huệ diễn ra vào tối 27 và 28/4/2025, gồm các hoạt động: giao lưu với nhà biên kịch Dương Cẩm Thúy - Chủ tịch Hội Điện ảnh Thành phố Hồ Chí Minh, giới thiệu và chiếu phục vụ phim truyện Cánh đồng hoang (ước tính thu hút khoảng hơn 2.500 lượt du khách và nhân dân địa phương), giao lưu cùng Đoàn làm phim Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối, chiếu phục vụ các phim tài liệu: Chiến thắng của Việt Nam (Vietnam Victory), Thành phố lúc rạng đông...

Một số bộ phim chiến tranh cách mạng do Viện Phim Việt Nam lưu trữ, bảo quản đã được trình chiếu tại Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng lần thứ ba, năm 2025 (DANAFF III 2025)

Cũng phải kể đến việc tổ chức các đợt phim chào mừng các sự kiện chính trị, ngày lễ lớn của đất nước như: Chương trình Kỷ niệm 72 năm Ngày thành lập Ngành Điện ảnh Việt Nam (15/3/1953 - 15/3/2025); 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025); 24 năm Ngày Gia đình Việt Nam (28/6/2001 - 28/6/2025)... Tổng cộng thực hiện 45 buổi chiếu. Rồi cung cấp 71 phim cho các cơ quan, tổ chức như Cục Điện ảnh, Cục Tuyên huấn, Điện ảnh Quân đội, Hiệp hội Xúc tiến phát triển Điện ảnh Việt Nam (VFDA)... chiếu tại các Liên hoan phim, các sự kiện điện ảnh, các chương trình phim phục vụ nhiệm vụ chính trị như: Chuyến công tác của Tổng Bí thư Tô Lâm cùng Đoàn Lãnh đạo Đảng, Nhà nước sang thăm nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào; Triển lãm Thành tựu Kinh tế - Xã hội nhân Kỷ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Tuần phim Kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Tuần phim ASEAN tại Vancouver (Canada)...

- Thưa Viện trưởng, có thể nói một dấu ấn đáng kể của Viện Phim Việt Nam là đã biến điện ảnh di sản thành một trụ cột quan trọng trong ngoại giao văn hóa của Việt Nam?

Viện trưởng Lê Thị Hà: Về hợp tác quốc tế, năm nay Viện có nhiều hoạt động ý nghĩa, mở rộng nhiều mối quan hệ, có được nhiều đối tác mới.

Trong bối cảnh điện ảnh toàn cầu chuyển mình mạnh mẽ bởi công nghệ số, Viện Phim Việt Nam đang bước lên tuyến đầu với chiến lược rõ ràng: Đưa di sản điện ảnh quốc gia ra sân khấu quốc tế bằng tiêu chuẩn mới, tư duy mới và mạng lưới hợp tác rộng mở, tái định hình câu chuyện điện ảnh Việt Nam trên bản đồ điện ảnh thế giới.

Trong năm qua, Viện đã liên tục mở rộng tầm ảnh hưởng của điện ảnh nước nhà tại các thị trường văn hóa lớn. Chỉ riêng năm 2025, danh mục phim do Viện cung cấp đã xuất hiện nổi bật tại Tuần lễ phim Việt Nam tại Hy Lạp, nơi 9 tác phẩm - từ phim lịch sử, phim chân dung lãnh tụ đến phim truyện nổi bật - được trưng bày như một bức tranh toàn diện về hành trình phát triển của Việt Nam qua điện ảnh.

Cùng thời điểm, một đoàn công tác khác của Viện tiếp tục đánh dấu dấu ấn chuyên môn tại Vương quốc Anh. Trong Mùa phim Việt Nam, 3 tác phẩm kinh điển - Em bé Hà Nội, Bao giờ cho đến tháng Mười và Gánh xiếc rong - đã trở thành tâm điểm chú ý trong cả hệ sinh thái sự kiện, nằm trong khuôn khổ Tuần lễ phim ASEAN.

Từ góc độ chiến lược, đây là bước tiến quan trọng, Viện không chỉ giới thiệu phim, mà còn định vị phim Việt như tiếng nói nghệ thuật có bản sắc trong khu vực, góp phần hình thành hình ảnh Việt Nam như một nhà cung cấp nội dung văn hóa đáng tin cậy.

Một trong những dấu mốc lớn cho nỗ lực toàn cầu hóa của Viện là Liên hoan phim 3 châu lục tại Pháp. Khi liên hoan chọn Việt Nam làm trọng tâm nhân Kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao Việt - Pháp, Viện đã cung cấp 18 phim truyện - con số kỷ lục, cho phép khán giả châu Âu lần đầu nhìn lại toàn bộ tiến trình phát triển của một nền điện ảnh có chiều sâu và lịch sử đặc biệt.

Các hoạt động bên lề với Quỹ điện ảnh Pathé và các đối tác công nghiệp tại Paris đã mở ra cơ hội thực tế trong phục chế, trao đổi và xuất bản phim - vốn là yêu cầu cấp thiết của một chiến lược bảo tồn bài bản trong thời kỳ số hóa.

- Được biết tại Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng lần thứ ba (DANAFF III) diễn ra vào tháng 7 tại Đà Nẵng, Viện phim đã xuất xưởng 22 bộ phim truyện về lực lượng vũ trang và chiến tranh cách mạng để Ban Tổ chức chiếu rộng rãi miễn phí, cùng Ban tổ chức DANAFF tổ chức Hội thảo Dấu ấn phim chiến tranh của Việt Nam từ sau ngày thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025), nhìn nhận và đánh giá một cách toàn diện những thành quả, giá trị và vị trí của phim chiến tranh trong sự phát triển của điện ảnh nói riêng, quảng bá hình ảnh Việt Nam ra thế giới nói chung. Tham luận của Viện trưởng được đánh giá rất cao. Xin đồng chí Viện trưởng cho biết thêm về vấn đề này.

Viện trưởng Lê Thị Hà: Phim đề tài chiến tranh là một phần rất quan trọng trong di sản điện ảnh cách mạng Việt Nam, đã chứng minh được giá trị lịch sử, văn hóa, nghệ thuật và góp phần hàn gắn vết thương chiến tranh. Các nhà làm phim Việt Nam, từ những ngày đầu của cuộc kháng chiến đã lăn lộn trong mưa bom bão đạn, sáng tác nhiều tác phẩm nhằm cổ vũ tinh thần chiến đấu, khắc họa sự hy sinh oanh liệt của các nhân vật và sự kiện anh hùng. Trong chiến tranh, đội ngũ nhà làm phim đã trưởng thành đi qua thực tế cuộc chiến đấu của dân tộc, đề tài chiến tranh được thể hiện xuất sắc, chân thực qua từng tác phẩm và được các nghệ sĩ điện ảnh coi như một sự báo đáp tinh thần, lòng tri ân đối với đất nước, những người đã ngã xuống, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc.

Viện Phim Việt Nam luôn mong muốn, sẵn sàng kết nối, hợp tác với các tổ chức, cá nhân cùng chung mục tiêu lưu giữ và lan tỏa mạnh mẽ hơn nữa giá trị di sản hình ảnh động quốc gia, đặc biệt là phim chiến tranh của điện ảnh Việt Nam trên trường quốc tế trong kỷ nguyên vươn mình của đất nước.

- Nhìn lại năm 2025, một năm rất sáng chói của Viện Phim Việt Nam, theo Viện trưởng đâu là những thành tựu lớn nhất?

Viện trưởng Lê Thị Hà: Đó chính là Viện đã hoàn thành đúng tiến độ, đảm bảo chất lượng 03 nhiệm vụ cam kết với Bộ trưởng, đồng thời chủ động triển khai các nhiệm vụ thường xuyên và đột xuất theo phân công của Lãnh đạo Bộ, với những thành tích được ghi nhận là xuất sắc.

Viện trưởng Lê Thị Hà phát biểu tại triển lãm "Thành phố Hồ Chí Minh vươn mình cùng đất nước qua góc nhìn điện ảnh" - Ảnh: Mai Anh

Có lẽ chưa năm nào công tác và phổ biến phim đạt đỉnh như năm nay. Năm 2025, Viện Phim Việt Nam đã phối hợp với Hiệp hội Xúc tiến phát triển Điện ảnh Việt Nam tổ chức thành công Chương trình chiếu phim, giao lưu với chủ đề Nửa thế kỷ phim chiến tranh của Việt Nam từ ngày thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025) trong khuôn khổ Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng lần thứ ba, năm 2025. Chương trình chiếu giới thiệu 22 bộ phim Việt Nam về đề tài chiến tranh (44 buổi chiếu, ước tính đạt khoảng hơn 6.000 lượt khán giản); tổ chức 16 buổi giao lưu với nghệ sĩ, đoàn làm phim (ước tính thu hút khoảng hơn 4.000 lượt khán giả). Chương trình góp phần tôn vinh, khẳng định sức sống lâu bền cũng như lan tỏa, quảng bá giá trị lịch sử, văn hóa của những tác phẩm điện ảnh Việt Nam đề tài chiến tranh cách mạng; đồng thời tri ân những đóng góp của nhiều thế hệ nghệ sĩ tài năng của điện ảnh nước nhà và khơi dậy tình yêu điện ảnh dân tộc trong cộng đồng.

Và cũng ngay lúc này, Viện Phim Việt Nam đang phối hợp với Hiệp hội Xúc tiến phát triển Điện ảnh Việt Nam tổ chức chiếu phim lưu trữ trong khuôn khổ Tuần lễ Điện ảnh Việt Nam tại Paris (Cộng hòa Pháp) tại những rạp chiếu bóng lớn nhất thế giới ở Paris.

- Năm 2023, khi đang là Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, đồng chí được Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng trao quyết định đảm nhiệm Viện trưởng Viện Phim Việt Nam. Có được thành quả hôm nay là nhờ sự chèo lái vững vàng của đồng chí trên cương vị Viện trưởng. Xin đồng chí chia sẻ thêm về vấn đề này.

Viện trưởng Lê Thị Hà: Đây là sự nỗ lực chung của cả một tập thể lớn, đều là những người rất tài năng, có trách nhiệm và tâm huyết, tất cả đều cố gắng mang hết sức mình ra đóng góp, cống hiến cho sự nghiệp chung của Viện.

Trong hai năm qua (2024-2025), Tập thể đơn vị Viện được tặng Cờ thi đua của Bộ vì có thành tích tiêu biểu, xuất sắc trong triển khai thực hiện nhiệm vụ công tác năm 2024, 07 cá nhân được tặng Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, trong đó: 04 cá nhân đạt thành tích xuất sắc 2 năm liên tục (2023, 2024); 02 cá nhân có thành tích trong triển khai, tổ chức các hoạt động Kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước; 01 cá nhân có thành tích tiêu biểu, xuất sắc trong giai đoạn 2020-2025 nhân dịp Đại hội Thi đua yêu nước của Bộ.

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng trao quyết định điều động, bổ nhiệm Viện trưởng Viện Phim Việt Nam cho bà Lê Thị Hà - Ảnh: Viện Phim Việt Nam

Ngoài ra, có 05 tập thể và 09 cá nhân được tặng Giấy khen của Viện trưởng Viện Phim Việt Nam vì những thành tích trong triển khai, tổ chức Chương trình Triển lãm và Chiếu phim Kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước; 05 cá nhân có thành tích xuất sắc trong thời gian tham gia huấn luyện Tự vệ tại chỗ năm 2025; 02 cá nhân có thành tích tiêu biểu, xuất sắc trong giai đoạn 2020-2025.

- Một câu hỏi cuối dành cho đồng chí Viện trưởng. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có Viện Phim Việt Nam là nơi lưu chiểu, lưu trữ phim và bảo quản các tư liệu điện ảnh, nghiên cứu lý luận, công nghệ điện ảnh, khai thác phổ biến các tư liệu điện ảnh. Nếu "kho" tư liệu quý giá đó có thêm chức năng bảo tàng, tổ chức tham quan, hoặc diễn ra các sự kiện nghề nghiệp phù hợp thì sẽ là địa chỉ văn hóa hấp dẫn cho những người quan tâm. Ý kiến của đồng chí Viện trưởng thế nào?

Viện trưởng Lê Thị Hà: Thật sự chúng tôi cũng đã nghiêm túc nghĩ tới điều này. Một bảo tàng điện ảnh là mong ước chung của nhiều người, những người yêu mến nghệ thuật điện ảnh nước nhà và đội ngũ văn nghệ sĩ điện ảnh đã cống hiến suốt hàng chục năm qua. Nếu được Chính phủ và Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tin cậy giao trọng trách này, với tầm vóc và sự phát triển của Viện phim Việt Nam hôm nay, chúng tôi nghĩ có thể thực hiện xuất sắc nhiệm vụ.

- Xin trân trọng cảm ơn đồng chí Viện trưởng!