Dù số lượng tác phẩm giới thiệu tới công chúng không nhiều nhưng mỗi lần ra mắt lại gây tiếng vang, tạo hiệu ứng, có thể kể đến Đào, Phở và Piano (2023) và Địa Đạo: Mặt trời trong bóng tối (2025) và mới đây nhất là Mưa đỏ.
Ra mắt gần hai tuần, bom tấn điện ảnh lấy chủ đề về trận chiến khốc liệt 81 ngày đêm ở Thành cổ Quảng Trị của đạo diễn Đặng Thái Huyền mang tên Mưa đỏ đã lập nên kỳ tích doanh thu vượt mốc 400 tỷ đồng (tính đến ngày 2/9). Tác phẩm tiếp tục đánh dấu sự lột xác của điện ảnh Việt Nam ở thể loại phim cách mạng, nối dài thành công cho dòng phim này, trở thành một trong những phim Việt có tốc độ bán vé nhanh nhất từ trước đến nay.
 |
| Hình ảnh trong phim Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối. |
Trước đó, năm 2023, Đào, Phở và Piano cũng từng gây tiếng vang lớn khi chỉ sau 3 tháng công chiếu, phim thu về 20,8 tỷ đồng và được ghi nhận là tác phẩm đầu tiên do Nhà nước đặt hàng đạt thành công cả về truyền thông lẫn thương mại. Doanh thu này giúp bộ phim của đạo diễn Phi Tiến Sơn hòa vốn, nhiều khán giả lúc bấy giờ còn bày tỏ sự tiếc nuối vì đã không kịp “săn” vé để xem.
Trong khi đó, Địa Đạo: Mặt trời trong bóng tối lại đánh dấu lần đầu tiên làng phim Việt có một sản phẩm thuộc chủ đề cách mạng - lịch sử - chiến tranh do các đơn vị tư nhân chung tay đầu tư sản xuất. Phim rời rạp với doanh thu 172 tỷ đồng, trở thành phim Việt đầu tiên thuộc chủ đề cách mạng đạt doanh thu cao nhất lúc bấy giờ, đồng thời cũng vào danh sách các bộ phim đạt “trăm tỷ” của màn ảnh rộng năm 2025.
Dù kinh phí sản xuất lớn, đạo diễn Địa Đạo: Mặt trời trong bóng tối - Bùi Thạc Chuyên - vô cùng thoả mãn với kết quả đạt được và bày tỏ “mừng muốn chết”. Ông nhận xét thành tích này “không phải thắng, mà là rất thắng”, bởi lẽ nó sẽ giúp các nhà đầu tư dũng cảm hơn khi đầu tư vào những bộ phim cùng đề tài sau này. “Điều này sẽ giúp chúng ta có thêm cơ hội để hiểu về lịch sử nhiều hơn và biết được chúng ta đến từ đâu, vì sao chúng ta lại có ngày hôm nay”, đạo diễn Bùi Thạc Chuyên nói trên Tuổi Trẻ.
Bên cạnh thành tích đáng mừng và tiềm năng đang trên đà phát triển, hầu hết những người lựa chọn theo đuổi dòng phim này vẫn luôn canh cánh trong lòng nhiều âu lo bởi những khó khăn, áp lực không thể xử lý ngày một, ngày hai. Trong buổi tọa đàm Từ “Hà Nội mùa Đông năm 46” đến “Đào, Phở và Piano” diễn ra vào năm 2024, đạo diễn Phi Tiến Sơn đã tiết lộ ông mất hơn một thập kỷ mới có thể đưa bộ phim Đào, Phở và Piano lên màn ảnh rộng. Theo đó, việc làm một bộ phim lấy bối cảnh lịch sử tại Việt Nam là vô cùng khó khăn.
“Chúng ta hay ca ngợi Trung Quốc là tại sao họ làm phim lịch sử, phim cổ trang hay như thế. Vì bên đó cái gì cũng sẵn, từ bối cảnh đến trang phục, đạo cụ. Họ có những phim trường rộng bằng cả thành phố. Phục trang, mũ nón, áo giáp… thời kỳ nào cũng có, muốn bao nhiêu bộ là có bấy nhiêu. Còn ở ta thì cái gì cũng phải làm lại”, đạo diễn Phi Tiến Sơn giãi bày. Ông cũng kể rằng giai đoạn thực hiện Đào, Phở và Piano, ê kíp đã phải đi hỏi mượn khắp nơi mới có được chiếc xe ô tô cũ dùng làm đạo cụ. Vậy nhưng suốt quá trình ghi hình, xe “hỏng lên hỏng xuống, tới khi sửa được thì nó lại nhả khói khiến anh em quay phim sau khi quay xong ho sặc sụa, nước mắt giàn giụa”.
Tương tự quan điểm trên, đạo diễn Nguyễn Quang Dũng cũng cho rằng đề tài lịch sử - chiến tranh rất hay và có thể khai thác nhiều cảm xúc, nhưng lại rất khó thực hiện. “Khó đầu tiên là về mặt kinh phí vì khi tái hiện lại bối cảnh nào đó về quá khứ sẽ tốn tiền hơn những gì đã đang có sẵn. Cái khó tiếp theo là người làm nghề phải có góc nhìn mới, cách kể chuyện mới để thu hút, thuyết phục khán giả khi kể những câu chuyện mà người ta đều đã quen thuộc hay đã biết từ trước”, đạo diễn Đất rừng phương Nam chia sẻ với Văn nghệ.
Ở góc nhìn của thế hệ trẻ, đạo diễn Đinh Tuấn Vũ kể rằng: anh luôn cảm thấy mình “không thể biết đủ và luôn làm phim trong tâm thế tri ân tới những thế hệ cha ông đi trước”. Anh cũng bày tỏ chính cảm giác “không biết đủ” đó mới tạo nên khao khát được tìm tòi, được kể thêm những câu chuyện đã trở thành huyền thoại. “Khi ngày càng nhiều bạn trẻ đam mê lịch sử Việt Nam, tôi chắc chắn dòng phim chiến tranh cách mạng sẽ tiếp tục sức sống mạnh mẽ vốn có và sẽ có nhiều tác phẩm xuất sắc ra đời”, đạo diễn 8x phân tích.
6 tháng đầu năm 2025, đã có 19 tác phẩm là phim Việt ra rạp. Số liệu của Box Office Vietnam cho thấy trong top 5 phim Việt ăn khách nhất nửa đầu năm chủ yếu thuộc các chủ đề tâm lý, kinh dị với những tên tuổi đạo diễn quen thuộc giới trẻ như Trấn Thành, Victor Vũ, Lý Hải... Điều này cho thấy dù đã có những thành tựu riêng và được đón nhận, các bộ phim thuộc đề tài Cách mạng vẫn gặp rất nhiều cạnh tranh trong bối cảnh hiện thời. Tuy nhiên, sự sẵn lòng hỗ trợ từ các đơn vị phát hành, kinh doanh rạp chiếu đối với dòng phim này đang được kỳ vọng là tín hiệu khả quan giúp “hồi sức” cho dòng phim cách mạng.
Ông Nguyễn Hoàng Hải - Giám đốc Nội dung của CGV Việt Nam - khẳng định luôn nỗ lực đồng hành cùng các nhà làm phim trong việc phát hành quảng bá những bộ phim Việt Nam mang giá trị văn hoá, lịch sử và lòng yêu nước đến với khán giả. “Chúng tôi cũng chủ động đẩy mạnh các chiến dịch truyền thông cho các bộ phim thuộc đề tài này, tổ chức các suất chiếu đặc biệt, giao lưu với đoàn phim để thu hút khán giả, đặc biệt là các bạn trẻ”, ông Hải cho biết, đồng thời tiết lộ đơn vị này cũng đang “nghiên cứu và cân nhắc đầu tư - sản xuất các dự án phim thuộc chủ đề cách mạng hay các câu chuyện lịch sử, văn hoá truyền thống”.
Trong khi đó, Beta Group - đơn vị hoạt động trong lĩnh vực đầu tư, sản xuất, phát hành và trình chiếu - bày tỏ sự sẵn sàng hỗ trợ các nhà làm phim thông qua hoạt động phát hành, đồng thời nhấn mạnh sự ưu tiên lịch chiếu tại các cụm rạp Beta Cinemas đối với những nội dung giải trí đề cao tinh thần yêu quê hương đất nước. Ông Bùi Quang Minh - nhà sáng lập kiêm Chủ tịch Beta Group cho biết: “Trong các hoạt động đầu tư và sản xuất dự án phim mới, yếu tố văn hoá, tinh thần dân tộc, tình yêu quê hương đất nước là một trong những tiêu chí ưu tiên cân nhắc của Beta Group”.
Trước những cơ hội để chuyển mình và hoà nhịp vào cuộc sống như vậy, các nhà làm phim và cơ quan chức năng sẽ phải làm gì để giúp dòng phim cách mạng Việt Nam thực sự hồi sinh, đồng thời trở nên thăng hoa giữa bối cảnh hiện đại? Mời độc giả tiếp tục đón đọc trong kỳ 3 trên báo Văn nghệ.
