Đồng thời từ năm 2023, giải đã thay đổi thể lệ bình chọn để phù hợp với kỷ nguyên số và khán giả trẻ. Theo đó, kết quả cuối cùng sẽ được tính dựa trên 50% bình chọn từ khán giả, cùng 50% bình chọn từ gần 100 phóng viên, nhà báo dựa trên danh sách đề cử do Hội đồng bình chọn đưa ra. Dù diễn ra trễ nhất so với các lễ trao giải âm nhạc khác trong năm, Giải Cống hiến được mệnh danh “Grammy Việt Nam” vẫn có sức hút nhất định đối với nghệ sĩ và khán giả. Dù số lượng giải thưởng, đề cử đều tương tự gần đây, nhưng sự xuất hiện của những nhân tố mới cho thấy thị trường nhạc đại chúng đang và sẽ được định hình lại trong tương lai gần.
 |
| Lễ công bố Giải thưởng Cống hiến lần thứ 19 năm 2025 tại Hà Nội vừa qua. |
Không nằm ngoài dự đoán, Tùng Dương vẫn là cái tên chiếm lĩnh các đề cử của Giải Cống hiến 2025. Divo của làng nhạc Việt tiếp tục xác lập kỷ lục tại giải thưởng năm nay. Tính từ 2005, Tùng Dương vẫn là cái tên hàng đầu: Nghệ sĩ có nhiều đề cử nhất (32 đề cử); Nghệ sĩ thắng nhiều giải nhất (14 giải thưởng); Nghệ sĩ đoạt giải “Ca sĩ Của Năm” nhiều nhất (5 lần)... Album Multiverse (Đa Vũ Trụ), liveshow Người Đàn Ông Hát và bản hit Tái Sinh của Tùng Dương góp mặt ở nhiều hạng mục như Album Của Năm, Chương Trình Của Năm, Bài Hát Của Năm, Nam Ca Sĩ Của Năm. Liệu Tùng Dương có 1 lần nữa lập kỷ lục, nhất là khi phải “đụng độ” với dàn Anh Trai áp đảo?
Tính đến đầu ngày 17/2, trên cổng bình chọn BVote của Lễ trao giải, “Anh tài” SOOBIN đang dẫn đầu ở cả 3 đề cử: Album Của Năm (Bật Nó Lên), Nam Ca Sĩ Của Năm và MV Của Năm (Giá Như). Nam ca sĩ cũng chứng tỏ sức hút của mình, bỏ xa các đối thủ khác như Sơn Tùng M-TP, Tùng Dương, Đen hay HIEUTHUHAI. Có thể nói đây là một năm hoạt động rạng rỡ nhất của nam ca sĩ sau hơn một thập kỷ làm nghề: ra mắt album đầu tay trong sự nghiệp, trở thành một trong những nhân tố được yêu thích nhất tại Anh Trai Vượt Ngàn Chông Gai, nhận nhiều giải thưởng đến mức phải xách túi theo để mang về. Dù vẫn chưa đóng cổng bình chọn và chủ nhân của chiếc cúp danh giá còn phụ thuộc vào bình chọn của các nhà báo, phóng viên nhưng việc bỏ xa các đối thủ nặng ký khác đã thể hiện sức ảnh hưởng của SOOBIN cùng khả năng “chịu chi”, bỏ tiền ra để bình chọn cho thần tượng của người hâm mộ.
Giải Cống hiến vẫn không thiếu những cái tên kỳ cựu như diva Hồng Nhung, nhạc sĩ Võ Thiện Thanh, Nguyên Thảo, Vũ và Đen Vâu. Chỉ là những “cây đa cây đề” nay lại ít hơn so với “mầm non” nghệ thuật. Sự xuất hiện nhiều cái tên GenZ nổi bật đã làm thay đổi cục diện lễ trao giải, thường dành cho những nghệ sĩ tên tuổi như các năm trước đây. Những cái tên HIEUTHUHAI, Dương Domic, 52Hz, Phương Mỹ Chi, Orange, marzuz với hàng loạt hoạt động nghệ thuật trong 2024 cũng xuất hiện trong danh sách các đề cử.
Dù cấp tiến và lắng nghe yêu cầu của khán giả, nhưng Giải Cống hiến vẫn bị cho là không có nhiều đổi mới về hình ảnh, giao diện và cách thức quảng bá đến đại chúng. Trên fanpage lễ trao giải chỉ có tương tác “lèo tèo” cùng một số bình luận tiêu cực. Việc mở cổng bình chọn cho khán giả vẫn đang có nhiều bất cập. Cụ thể, số lượt bình chọn của Sơn Tùng M-TP cho 3 hạng mục Nam Ca Sĩ Của Năm, MV Của Năm, Bài Hát Của Năm đang bằng 0 dù hệ thống cập nhật và làm mới theo thời gian thực. Trên các hội nhóm hâm mộ của nam ca sĩ không thấy các bài đăng kêu gọi bình chọn, dù họ vẫn tích cực ủng hộ cho Sơn Tùng ở các lễ trao giải khác.
Cùng với Làn Sóng Xanh, Mai Vàng, Wechoice thì Giải Cống hiến dù lâu đời và uy tín, nhưng mỗi giải đang phục vụ 1 đối tượng khác nhau. Hiện tại, nghệ sĩ Việt thường xuyên sử dụng phương pháp đo lường thành tích bằng nền tảng số: top 1 Trending Youtube, Spotify, Apple Music, nhưng nhìn chung vẫn chưa có sự nhất quán nào như giải Grammy hay hệ thống đo lường như Kpop (Hàn Quốc).
Báo cáo Tổng quan ngành công nghiệp âm nhạc kỹ thuật số Việt Nam 2024-2025 của RMIT Việt Nam đã đặt ra vấn đề, hệ thống công nhận thành tích của nghệ sĩ Việt Nam đang không nhất quán và cần thêm những sự đổi mới. Theo tạp chí L’OFFICIEL, Giải Cống hiến nói riêng, và các lễ trao giải khác nói chung có thể trở nên minh bạch hơn nếu cho phép các nghệ sĩ được tự nộp đề cử giống như Giải Grammy, thay vì để Hội đồng tự bầu chọn để đảm bảo tính công bằng. Có lẽ Giải Cống hiến cần cải tiến hơn về cơ cấu bình chọn, trao giải để phù hợp hơn với khán giả trẻ và thị trường âm nhạc Việt đang thay đổi từng ngày.
Một điểm mới trong Giải Cống hiến lần này 19 là sự hợp tác với Giải thưởng Âm nhạc Nhật Bản (Music Awards Japan). Ban tổ chức Giải Cống hiến sẽ tham dự với tư cách là thành viên bỏ phiếu, đồng thời phối hợp với phía đối tác để giới thiệu nghệ sĩ Việt Nam để nhận Giải thưởng Đặc biệt Quốc tế (International Special Award). Bên cạnh đó, mỗi năm Giải Cống hiến cũng sẽ tạo cơ hội để giới thiệu và trao giải thưởng cho nghệ sĩ Nhật Bản.
Thực tế, đây là lần đầu tiên diễn ra Giải thưởng Âm nhạc Nhật Bản, dự kiến sẽ diễn ra thường niên do CEIPA (Hiệp hội Xúc tiến Ngành Văn hóa & Giải trí (Culture & Entertainment Industries Promotion Association - CEIPA) vận hành. Việc thiết lập mối quan hệ với các nước bạn là một dấu hiệu tích cực, cho thấy được nỗ lực của Giải Cống hiến trong việc xúc tiến và quảng bá âm nhạc nước nhà. Tuy nhiên hiệu quả và tác động của nó vẫn chưa đo lường trước được, vì giải thưởng trên chỉ mới thành lập năm đầu tiên, chưa có tuổi đời và tiếng vang như Japan Records Award, Japan Gold Disc Award…
Nhưng giải thưởng hay hợp tác với quốc tế vẫn chưa phải là yếu tố tiên quyết giúp VPop có chỗ đứng trên bản đồ âm nhạc thế giới. Điều cần ưu tiên trong nền công nghiệp nước nhà đó là chinh phục được khán giả nội địa, mà nghệ sĩ chính là điểm mấu chốt. Những tên tuổi như Hoàng Thuỳ Linh, Phương Mỹ Chi, Đen Vâu cùng các chương trình giải trí như Anh Trai Vượt Ngàn Chông Gai đang rất nỗ lực thổi hồi các yếu tố văn hoá, dân tộc cùng bản sắc cá nhân vào tác phẩm âm nhạc.
Theo một báo cáo, Việt Nam hiện sở hữu một thị trường âm nhạc số với dư địa phát triển vô cùng lớn. Dù doanh thu bình quân mỗi tháng trên đầu người chỉ đạt 0.26 USD (khá khiêm tốn so với nước đứng đầu là Singapore (16.66 USD). Nhưng với sự gia tăng việc chi trả cho các gói đăng ký nghe nhạc trên dịch vụ trực tuyến, đĩa vật lý, merchandise (vật phẩm lưu niệm), concert/minishow... con số trên dự đoán sẽ tiếp tục tăng đáng kể trong thời gian tới.
Trong bối cảnh lên ngôi của thời đại số và sự thay đổi chóng mặt của thị trường, việc thắng giải là thành tích đáng ghi nhận, song vẫn còn chưa đủ để thể hiện thực lực và mức độ nổi tiếng hay giá trị thương mại của nghệ sĩ. Việc mở rộng phạm vi trao giải, nâng cấp hệ thống, nghệ sĩ kêu gọi người hâm mộ bình chọn, tuyên truyền và quảng bá cho giải thưởng là điều hết sức cần thiết. Đồng thời, một lễ trao giải dù có danh giá và uy tín đến đâu, nhưng không có sự xoay chuyển và cấp tiến theo thời đại cũng sẽ dễ bị lu mờ trước hàng loạt các danh hiệu của các nền tảng nghe nhạc trực tuyến.
