Trong bầu khí cầu nguyện và trang nghiêm, các hồng y dưới 80 tuổi từ khắp nơi trên thế giới sẽ quy tụ tại Nhà nguyện Sistine vào ngày 7 tháng 5 để khởi sự tiến trình bầu chọn vị giáo hoàng mới kế vị Đức Giáo hoàng Phanxicô, người vừa qua đời ngày 21 tháng 4 năm 2025.
Mật nghị – vốn là một sự kiện hiếm hoi trong đời sống Giáo hội – được hướng dẫn bởi hai văn bản nền tảng: một cuốn sách luật và một cuốn sách phụng vụ cầu nguyện.
Cuốn sách luật là Tông hiến Universi Dominici Gregis (“Người chăn dắt toàn thể đàn chiên của Chúa”), do Thánh Gioan Phaolô II ban hành năm 1996 và được Đức Bênêđictô XVI chỉnh sửa vào các năm 2007 và 2013. Cuốn sách phụng vụ là Ordo Rituum Conclavis (“Nghi thức của Mật nghị Hồng y”), được phê chuẩn năm 1998, nhưng chỉ được công bố sau khi Thánh Gioan Phaolô II qua đời vào năm 2005. Nếu Đức Giáo hoàng Phanxicô từng điều chỉnh nghi thức này, thì tính đến ngày 30 tháng 4, các thay đổi ấy vẫn chưa được công bố.
Các nghi lễ mật nghị bắt đầu bằng Thánh lễ công khai “để bầu Giáo hoàng La Mã”, được cử hành lúc 10 giờ sáng ngày 7 tháng 5 tại Vương cung thánh đường Thánh Phêrô. Đức Hồng y Giovanni Battista Re – Trưởng Hồng y đoàn – sẽ chủ tế. Trong bài cầu nguyện mở đầu, ngài sẽ khẩn xin Thiên Chúa:
“Lạy Chúa, là mục tử đời đời, là Đấng cai quản dân Chúa bằng sự chăm sóc của một người cha, xin ban cho Giáo hội Chúa một giáo hoàng được Chúa chấp nhận vì đời sống thánh thiện và hoàn toàn tận hiến để phục vụ dân Chúa.”
Đây là nghi thức duy nhất của mật nghị được cử hành công khai trước khi vị giáo hoàng mới ra mắt toàn thể thế giới.
 |
| Các Hồng y từ khắp nơi trên thế giới xếp hàng tại Nhà nguyện Sistine của Vatican ngày 12 tháng 3 năm 2013 để tuyên thệ vào đầu mật nghị bầu người kế nhiệm Giáo hoàng Benedict XVI. Ảnh CNS/Vatican Media |
Vào buổi chiều, các hồng y tập trung tại Nhà nguyện Pauline của Điện Tông tòa, sau đó tiến vào Nhà nguyện Sistine trong đoàn rước thánh giá, vừa đi vừa hát kinh cầu các thánh và những lời khẩn nguyện dâng lên Chúa Kitô: “Xin cứu chúng con, Chúa ơi.” Khi đã vào vị trí, các hồng y hát bài ca cổ “Veni, Creator Spiritus” – lời kêu cầu Chúa Thánh Thần.
Sau đó là nghi thức tuyên thệ, trong đó mỗi hồng y cam kết trung thành tuân thủ quy tắc bầu cử, tuyệt đối giữ bí mật về tiến trình, và nếu được bầu, sẽ “trung thành thực hiện chức thánh Phêrô với tư cách là mục tử của Giáo hội hoàn vũ.”
Khi hồng y cuối cùng tuyên thệ xong, Tổng giám mục Diego Ravelli, người đứng đầu nghi lễ phụng vụ của Vatican, sẽ tuyên bố: “Extra omnes” – mời tất cả những người không tham gia mật nghị rời khỏi nhà nguyện.
| MẬT NGHỊ HỒNG Y LÀ GÌ? Mật nghị hồng y (conclave) là tiến trình bầu chọn giáo hoàng mới của Giáo hội Công giáo Rôma, được tổ chức khi ngôi vị giáo hoàng bị trống vì qua đời hoặc từ nhiệm. Chỉ các hồng y dưới 80 tuổi mới có quyền tham gia bỏ phiếu. Từ “conclave” (tiếng Latin cum clave) nghĩa là “dưới khóa”, phản ánh tính nghiêm mật tuyệt đối của tiến trình: các hồng y bị cách ly hoàn toàn trong Nhà nguyện Sistine, nơi diễn ra mọi cuộc bỏ phiếu, cầu nguyện và suy niệm. Kết quả bầu cử được báo hiệu bằng làn khói: khói trắng – đã chọn được giáo hoàng, khói đen – chưa có kết quả. Toàn bộ tiến trình được hướng dẫn bởi Tông hiến Universi Dominici Gregis và nghi thức Ordo Rituum Conclavis – những văn bản mang tính giáo luật và phụng vụ của Tòa thánh. |
Các hồng y trước đó đã chọn Đức Hồng y Raniero Cantalamessa, một nhà giảng thuyết danh tiếng (hiện đã nghỉ hưu và không đủ điều kiện bầu cử do tuổi tác), để chia sẻ một bài suy niệm về trách nhiệm trong việc chọn ra vị giáo hoàng mới. Sau phần suy niệm, ngài cùng Tổng giám mục Ravelli sẽ rời khỏi nhà nguyện.
Tùy theo quyết định chung, các hồng y có thể bỏ một lá phiếu trong tối ngày đầu tiên. Những lá phiếu này được đốt kèm chất hóa học tạo ra khói đen – dấu hiệu báo với thế giới rằng chưa có giáo hoàng mới được chọn.
Từ hôm sau, mỗi ngày sẽ có hai phiên bỏ phiếu buổi sáng và hai phiên buổi chiều. Nếu sau ba ngày vẫn chưa có kết quả, các hồng y sẽ tạm dừng để cầu nguyện sâu lắng hơn.
Trước mỗi lần bỏ phiếu, các hồng y dành thời gian cầu nguyện. Khi tiến đến bàn đặt trước bức họa Ngày phán xét cuối cùng của Michelangelo, từng người đặt lá phiếu vào bình phiếu, đồng thời tuyên hứa rằng mình bầu cho ứng viên mà bản thân tin là xứng đáng.
Nếu lá phiếu đầu tiên của một phiên không đưa đến kết quả, lá phiếu thứ hai sẽ bắt đầu ngay sau đó và hai lá phiếu sẽ được đốt cùng nhau.
 |
| Các Hồng y từ khắp nơi trên thế giới xếp hàng tại Nhà nguyện Sistine của Vatican ngày 12 tháng 3 năm 2013 để tuyên thệ vào đầu mật nghị bầu người kế nhiệm Giáo hoàng Benedict XVI. Ảnh CNS/Vatican Media |
Khi một ứng viên đạt được hai phần ba số phiếu – tương đương 89 phiếu nếu có 133 hồng y như báo cáo – Đức Hồng y Pietro Parolin sẽ hỏi vị được chọn: “Ngài có chấp nhận cuộc bầu cử theo giáo luật của mình làm giáo hoàng tối cao không?”
Nếu được chấp nhận, câu hỏi tiếp theo là: “Ngài muốn được gọi bằng tên gì?”
Khi ứng viên đã là giám mục, thì ngay lúc chấp nhận chức vụ, người ấy trở thành Giám mục Giáo phận Rôma, chính thức là giáo hoàng, đứng đầu Hội đồng Giám mục và nắm toàn quyền điều hành Giáo hội hoàn vũ.
Các lá phiếu cùng ghi chú được đốt với chất phụ gia tạo khói trắng – tín hiệu rằng giáo hội đã có một vị giáo hoàng mới.
Tiếp đó, các hồng y đến tỏ lòng kính trọng vị tân giáo hoàng, và cùng nhau hát thánh thi Te Deum để tạ ơn.
Cuối cùng, Đức Hồng y phó tế cao cấp Dominique Mamberti – Chánh án Tòa Thượng thẩm – bước ra ban công trung tâm Vương cung thánh đường Thánh Phêrô và công bố: “Habemus papam” – “Chúng ta đã có giáo hoàng.”
