Nếu trước đây các thể nghiệm này được nhiều nghệ sĩ có tên tuổi thực hiện, thì hiện có ngày càng nhiều những gương mặt trẻ hòa vào làn sóng này.
Lên sóng từ đầu tháng 6 và liên tục lập kỷ lục mới trong thời gian qua, Em xinh say hi có thể nói là một trong những chương trình truyền hình thực tế “hot” nhất mùa hè năm nay. Tuy vậy không chỉ đơn thuần mang khía cạnh giải trí mà những nghệ sĩ tham gia cũng rất quan tâm đến việc kết hợp mới - cũ. Theo đó, 2 ca khúc Cầm kỳ thi họa và Hề là sự kết hợp độc đáo theo hướng này liên tục thành hit, chiếm vị trí cao trên bảng xếp hạng. Nếu ca khúc đầu tiên lấy cảm hứng từ các “bộ tứ” quen thuộc của văn hóa Việt, có sự kết hợp giữa nhạc cụ truyền thống, cách hát nảy hột... thì Hề lại là màn kết hợp giữa hát bội và âm nhạc hiện đại rất mới mẻ.
Do Phương Mỹ Chi làm nhóm trưởng, các nghệ sĩ trong nhóm gồm Pháo, Chi Xê và Phương Ly đã nghiên cứu và kết hợp hòa quyện loại hình nghệ thuật đặc biệt này vào ca khúc. Từ hình tượng “hề” của hát bội, nhóm đã xây dựng một concept đáng nhớ, ấn tượng. Đặc biệt để chuẩn bị cho tiết mục này, nhóm đã tham vấn NSƯT Ngọc Khanh đồng thời tham gia các buổi học hát online cùng Nhà hát Tuồng Việt Nam khu vực miền Bắc nhằm đảm bảo sự chính thống trong cách hát, nhả chữ, cách lấy hơi và chuyển động hình thể - yếu tố quan trọng để giữ trọn tinh thần của loại hình nghệ thuật truyền thống này trong một phần trình diễn đương đại. Từ đó có thể thấy không chỉ áp dụng một cách đơn thuần mà các nghệ sĩ cũng rất cẩn trọng khi tiếp biến yếu tố truyền thống.
Cách đây không lâu, nhạc sĩ - nhà sản xuất Ngô Hồng Quang cũng vừa giới thiệu album Về Kinh Bắc có âm nhạc đến từ vùng địa lý đặc biệt này qua 11 ca khúc dân ca quan họ Bắc Ninh cũng như hát xẩm. Kết hợp cùng anh là nhóm Thiên Thanh gồm 8 bạn trẻ yêu thích nhạc cụ dân tộc truyền thống như đàn tỳ bà, đàn nguyệt, sáo, trống, đàn nhị, đàn tranh, đàn tam thập lục, đàn bầu… Không dừng ở việc tái hiện một cách nguyên bản các làn điệu này, việc kết hợp Đông - Tây với beatbox, nhạc cụ phương Tây... cũng giúp tạo ra những giao thoa thú vị, qua đó thu hút thêm sự yêu thích của khán giả trẻ với âm nhạc truyền thống. Đặc biệt ca khúc Thường xuân do Ngô Hồng Quang sáng tác dựa trên cảm hứng từ vùng Kinh Bắc cũng được sử dụng trong phim hoạt hình Dế Mèn: Cuộc phiêu lưu tới xóm Lầy Lội, mang đến cảm hứng đặc biệt cho các bạn nhỏ.
Trong album PILLZCASSO ra mắt vào ngày 8.7, nhạc sĩ - nhà sản xuất 2pillz cũng có cách kết hợp đặc biệt. Anh nói: “Tôi thích Afrobeat và muốn ‘biến tướng’ nó khi kết hợp với các dòng nhạc khác thành “Boleafro” (Bolero và Afro), “Ballafro” (Ballad và Afro)... Do đó khi kết hợp cùng âm hưởng Việt thì nó sẽ cho ra “Vinafro”. Bên cạnh Vinahouse đã quen thuộc, tôi mong “Vinafro” cũng sẽ trở thành một cái gì đó giúp âm nhạc Việt Nam có những điểm đặc biệt, thú vị.” Cụ thể, trong single Thác nìng hát cùng MONO và GREY D, anh đã kết hợp thêm đàn đá đặc biệt. Nhà sản xuất cho biết: “Lấy cảm hứng từ đàn đá Tây Nguyên, tiếng thác nước đổ, và âm thanh dưới làn nước, tôi muốn tạo ra một vũ trụ âm thanh của núi rừng dưới nước - nơi tiếng vọng đại ngàn hòa quyện cùng nhịp rung cảm xúc.”
Nhận định về sự tham gia của thế hệ mới trong việc kết hợp truyền thống - hiện đại, các thế hệ đi trước đã dành những đánh giá tích cực cho các nỗ lực này. Chia sẻ về Phương Mỹ Chi, NSƯT Kim Tử Long cho biết: “Những gì Chi đang làm là một bước tiến, là xu hướng mới để các bạn trẻ thay đổi góc nhìn sau khi nghe dòng nhạc này sẽ thấy trữ tình hay dân ca không phải là sến súa hay buồn chán.” Nhạc sĩ Dương Trường Giang cũng cho biết: “Đây là một xu hướng rất tuyệt vời của các nghệ sĩ trẻ ngày nay. Âm nhạc là một ‘phương pháp’ truyền tải văn hóa. Văn hóa và nghệ thuật luôn luôn đi kèm với nhau. Và nếu chúng ta đưa được những chất liệu dân gian, đưa được những tinh túy của người Việt vào âm nhạc thì đây có thể nói là một dấu hiệu cực kỳ tuyệt vời, cho thấy sự tự tôn dân tộc rất cao trong thế hệ làm nhạc hiện nay.”
 |
| Ca sĩ Phương Mỹ Chi |
Không chỉ được khán giả trong nước yêu thích, việc kết hợp giữa truyền thống và hiện đại cũng đang từng bước được chú ý và tạo được cảm tình với khán giả bên ngoài biên giới. Đáng chú ý nhất phải kể đến thành công gần đây của Phương Mỹ Chi khi cô tham gia chương trình Sing!Asia 2025 có sự góp mặt của nhiều quốc gia châu Á. Đây không đơn thuần là một cuộc thi tài năng giữa các thí sinh với nhau, mà còn đồng thời là cơ hội giao lưu văn hóa trong khuôn khổ khu vực. Tại chặng dừng Việt Nam diễn ra tại Vịnh Hạ Long, Phương Mỹ Chi đã chiến thắng áp đảo đối thủ với 2 ca khúc trích từ album Vũ trụ cò bay của mình là Rock hạt gạo và Buôn trăng.
Đây là các bài hát cho thấy rất rõ tinh thần Việt Nam, từ hình tượng hạt gạo - hạt ngọc trời ban cho đến cảm hứng từ nhà thơ Hàn Mặc Tử và tác phẩm Đây thôn Vĩ Dạ. Nữ ca sĩ cũng chu toàn đến mức trang phục trình diễn cũng thuần chất Việt, khi diện áo tứ thân có hình tượng con cò, đội nón quai thao cách điệu khiến nhiều khán giả và giám khảo thích thú. Không dừng ở đó, tại Buôn trăng, cô cũng thể hiện nhiều thế võ Vovinam xuất phát từ quê của nhà thơ Hàn Mặc Tử là vùng đất võ Bình Định (cũ). Với chất nhạc trào lưu điểm xuyết các yếu tố truyền thống ấn tượng, không quá khó hiểu sức hút đặc biệt mà cô tạo ra tại chương trình này.
Với chiến thắng đó, Phương Mỹ Chi chắc suất vào vòng trong, vì vậy càng đặc yếu tố quảng bá lên trên hết. Ở chặng Singapore, thay vì phô diễn giọng hát, cô chọn một liên khúc nhẹ nhàng mang âm hưởng Bắc Bộ gồm các ca khúc quen thuộc như Trống cơm, Bà rằng bà rí, Lý cây đa, Lý dĩa bánh bò... Điều này cho thấy bản lĩnh của nữ ca sĩ gen Z đồng thời cũng làm nổi bật “trách nhiệm” của cô như một đại sứ văn hóa. Chính nhờ điều đó, các phần trình diễn này nhanh chóng leo hạng “hot search” tại nhiều nền tảng mạng xã hội Trung Quốc, trong đó hashtag ví các phần trình diễn như một tiết mục trình diễn vào đêm giao thừa quan trọng của đất nước tỷ dân thu hút rất nhiều lượt quan tâm.
Sau đó cô giành chiến thắng với phần trình diễn Bóng phù hoa thuyết phục và không quên “quảng bá” với trang phục lấy cảm hứng từ sen, cùng nội dung xoay quanh tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương. Là giám khảo thường trực, “diva” Trung Quốc Trương Lương Dĩnh đánh giá cao giọng hát, phong cách sáng tác và cách lồng ghép văn hóa truyền thống Việt Nam vào các phần trình diễn của tên tuổi gen Z. Tiết Trọng Minh - giám khảo cuộc thi The Voice phiên bản Trung Quốc và là nhà sản xuất của nhiều tên tuổi Hoa ngữ nổi danh - nhận định: “Phương Mỹ Chi có cách hát đậm chất truyền thống pha trộn với âm nhạc điện tử hiện đại, hình thành nên một kiểu độc đáo khó đoán, bên cạnh sự ổn định và sức hút cá nhân mạnh mẽ.” Nhà sản xuất Lý Vệ Tông cũng chia sẻ các phần thi của Phương Mỹ Chi đã chứng minh “âm nhạc châu Á có thể đa dạng và sáng tạo như thế nào để thế giới lắng nghe”.
Mới đây, chuyên trang âm nhạc trực tuyến uy tín Pitchfork cũng khen ngợi album PILLZCASSO với số điểm 7.1, đưa 2pillz trở thành nghệ sĩ thứ 3 của Việt Nam được chuyên trang này đánh giá. Nhà phê bình Joshua Minsoo Kim bày tỏ sự hứng thú với cách 2pillz kết hợp giữa dòng Pop và Vinahouse - thể loại đậm chất Việt, cũng như âm thanh đàn đá và đàn t’rưng trong nhiều bài hát. Bài đánh giá cho biết: “Trên hết, điều tạo nên bản sắc riêng cho PILLZCASSO chính là sự giao thoa cảm xúc giữa cái dẻo dai bật nảy của vinahouse và chất trữ tình sâu sắc của ballad Việt. Để theo dõi sự phát triển của nhạc pop, hãy quan sát cách những nghệ sĩ trẻ tìm kiếm sự đại diện và làm cho những trải nghiệm phổ quát trở nên mới mẻ. Không có album V-Pop nào hiện nay thể hiện sự chuyển mình rõ rệt và đầy tự tin như PILLZCASSO.”
Từ đây có thể thấy rằng những nghệ sĩ trẻ đang không ngừng khai thác tiềm năng đặc biệt của các yếu tố truyền thống, mà còn tiếp biến, sáng tạo, không chỉ khiến những thanh âm này trở nên quen thuộc với khán giả trẻ mà còn ở thị trường quốc tế, qua đó cho thấy tài năng lẫn trách nhiệm của mình.
