Ông Trần Phú Lữ, Giám đốc ITPC phát biểu tại hội thảo

Phát biểu khai mạc, ông Trần Phú Lữ, Giám đốc ITPC, nhấn mạnh trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động, xu hướng bảo hộ thương mại gia tăng, việc đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, đặc biệt là khai thác thị trường Halal tại Trung Đông, đã trở thành yêu cầu cấp thiết. Hiện khu vực Trung Đông có giá trị nhập khẩu hơn 1.200 tỷ USD mỗi năm, tốc độ tăng trưởng GDP đạt 5–6%. Trong 11 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang UAE đạt 5,4 tỷ USD, Ả Rập Saudi 1,9 tỷ USD và Thổ Nhĩ Kỳ 1,6 tỷ USD.

Riêng TP.HCM, 6 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu sang Ả Rập Saudi đạt 117 triệu USD (tăng 75%), Thổ Nhĩ Kỳ 72,36 triệu USD (tăng 20%), UAE 261 triệu USD (tăng 17%). Các mặt hàng chủ lực gồm điện thoại, linh kiện, máy tính, sản phẩm điện tử, giày dép và nhóm nông – thủy sản như gạo, hạt điều, hạt tiêu…Đáng chú ý, nhiều tập đoàn bán lẻ lớn tại Trung Đông như Lulu Hypermarket, Al Othaim Markets, Choithrams, Citi Hypermarkets đang gia tăng quan tâm tới nguồn hàng Việt Nam. Năm 2025, ITPC đã triển khai hơn 160 hoạt động xúc tiến, tập trung xây dựng hệ sinh thái Halal, hỗ trợ chứng nhận và kết nối giao thương tại Dubai, Ai Cập, Malaysia.

Bà Nguyễn Phương Trà, Vụ trưởng Vụ Trung Đông – châu Phi phát biểu tại hội thảo

Ở góc độ chính sách, bà Nguyễn Phương Trà, Vụ trưởng Vụ Trung Đông – châu Phi, cho biết thị trường Halal hiện chiếm khoảng 25% dân số thế giới, dự báo quy mô kinh tế đạt 10.000 tỷ USD trước năm 2028. Riêng thực phẩm Halal dự kiến tăng từ 2.715 tỷ USD năm 2024 lên 5.911 tỷ USD năm 2033, với tốc độ tăng trưởng khoảng 9%/năm. Trung Đông có quy mô 500 triệu dân, GDP 3.600 tỷ USD, nhu cầu nhập khẩu thực phẩm năm 2023 đạt 132 tỷ USD; các nước GCC phải nhập khẩu tới 85% lương thực, thực phẩm. Các thị trường nhập khẩu lớn gồm Thổ Nhĩ Kỳ (22–23 tỷ USD), Ả Rập Saudi (20 tỷ USD), UAE (16,2 tỷ USD).

Để hiện thực hóa các cơ hội xuất khẩu, bà Nguyễn Phương Trà đưa ra những kiến nghị cụ thể đối với TP.HCM, bao gồm việc thiết lập quan hệ hợp tác kết nghĩa với các trung tâm kinh tế lớn như Dubai hay Riyadh, thành lập Hiệp hội doanh nghiệp Halal và xây dựng các chính sách ưu đãi về thuế, lãi suất. Doanh nghiệp cũng được khuyến nghị chủ động tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại uy tín như Saudi Food Expo, Halal Trade Expo Dubai hay Hội chợ MIHAS tại Malaysia để kết nối trực tiếp với các hệ thống phân phối quốc tế.

Đối với thị trường Thổ Nhĩ Kỳ, bà Nguyễn Việt Hằng, Tham tán Thương mại Việt Nam tại Thổ Nhĩ Kỳ, cho biết trong 11 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu của Việt Nam tiếp tục tăng trưởng với sự chuyển dịch rõ nét. Các mặt hàng công nghệ như điện thoại (202,26 triệu USD), điện tử (94,58 triệu USD), máy móc (40,6 triệu USD) giữ vai trò chủ lực; trong khi gạo tăng trưởng hơn 1.893%, cùng hạt tiêu, cao su, thủy sản duy trì ổn định. Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu sang Thổ Nhĩ Kỳ đạt 1,93 tỷ USD, tăng 9,1%, song mới chiếm khoảng 0,5% tổng nhập khẩu của nước này, cho thấy dư địa còn rất lớn. Điểm nhấn hợp tác đầu tư là dự án Nhà ga hành khách Sân bay Long Thành trị giá 1,5 tỷ USD do liên danh VIETUR, đứng đầu là Tập đoàn IC Ictas Construction (Thổ Nhĩ Kỳ), trúng thầu.

Ông Ramlan Osman, Giám đốc Trung tâm Chứng nhận Halal Quốc gia (HALCERT) tham luận tại hội thảo

Bổ sung góc nhìn kỹ thuật, ông Ramlan Osman, Giám đốc Trung tâm Chứng nhận Halal Quốc gia (HALCERT), khẳng định Halal gắn với các giá trị phổ quát về chất lượng, an toàn và phát triển bền vững, tương đồng với các tiêu chí ESG. Việt Nam hiện đã ban hành hệ thống TCVN về Halal, gồm TCVN 12944:2020, TCVN 13708:2023 và TCVN 14230:2024, tạo hành lang pháp lý để doanh nghiệp tiếp cận thị trường.

Đại biểu tham dự hội thảo

Các chuyên gia thống nhất nhận định: Trung Đông và Thổ Nhĩ Kỳ mở ra cơ hội xuất khẩu lớn cho doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực Halal, song đi kèm là yêu cầu cao về tiêu chuẩn, pháp lý và quản trị rủi ro. Việc chuẩn bị bài bản về chứng nhận, phương thức thanh toán an toàn, xây dựng thương hiệu và tham gia các kênh xúc tiến uy tín sẽ là chìa khóa để hàng Việt Nam thâm nhập bền vững vào thị trường chiến lược này.