Năm 2024, từ "brain rot" (thối não) được Từ điển tiếng Anh Oxford công bố là Từ của năm, đánh dấu một mối quan tâm ngày càng lớn về tác động tiêu cực của công nghệ và mạng xã hội đến đời sống tinh thần. Theo định nghĩa của Oxford, “brain rot” chỉ sự suy giảm về trạng thái tinh thần hoặc trí tuệ, đặc biệt khi kết quả từ việc tiêu thụ quá nhiều nội dung trực tuyến chất lượng thấp. Thuật ngữ này đã trở thành một tiếng nói cảnh báo mạnh mẽ trong bối cảnh xã hội bị bủa vây bởi mạng xã hội và những nội dung vô nghĩa. Theo Casper Grathwohl, Chủ tịch Oxford Languages, "brain rot" phản ánh “một trong những mối nguy hiểm của cuộc sống số, khi thời gian rảnh rỗi bị tiêu tốn bởi nội dung vô bổ.” Việc lựa chọn này không chỉ là một quyết định ngôn ngữ mà còn là biểu tượng văn hóa của năm.

Từ "brain rot" (thối não) được Oxford University Press công bố là Từ của năm 2024

Quy trình lựa chọn Từ của Năm tại Oxford không hề đơn giản, mà dựa trên một loạt các phân tích dữ liệu kết hợp với ý kiến công chúng. Oxford University Press, đơn vị xuất bản Từ điển tiếng Anh Oxford uy tín, có một hội đồng chuyên gia ngôn ngữ đứng đầu bởi nhà từ điển học Susie Dent, người nổi tiếng qua chương trình Countdown của Kênh 4. Hội đồng này sử dụng kho dữ liệu khổng lồ gồm hơn 26 tỷ từ, được cập nhật liên tục từ các nguồn tin tức, mạng xã hội và các văn bản trực tuyến. Thông qua phân tích dữ liệu, các chuyên gia xác định những thuật ngữ nổi bật nhất trong năm dựa trên tần suất sử dụng và ý nghĩa ngữ cảnh. Sau đó, họ lập danh sách rút gọn gồm 5-6 từ để công chúng bỏ phiếu. Năm nay, danh sách này bao gồm "demure" (khiêm tốn), "dynamic pricing" (định giá động), "lore" (truyền thuyết), "romantasy" (thể loại tiểu thuyết kết hợp lãng mạn và kỳ ảo) và "slop" (nội dung chất lượng thấp, thường do trí tuệ nhân tạo tạo ra). Cuối cùng, hội đồng kết hợp kết quả bỏ phiếu với các phân tích ngôn ngữ sâu hơn để chọn ra từ chiến thắng.

“Brain rot” giành chiến thắng áp đảo, với tần suất sử dụng tăng 230% trong năm qua. Grathwohl nhận định rằng sự gia tăng này phản ánh “tốc độ chóng mặt của sự thay đổi ngôn ngữ do mạng xã hội thúc đẩy.” Điều thú vị là thuật ngữ này không mới, lần đầu xuất hiện trong cuốn sách Walden của Henry David Thoreau vào năm 1854. Trong tác phẩm này, Thoreau viết: “Trong khi nước Anh đang nỗ lực chữa bệnh thối khoai tây, thì liệu có ai đang chữa bệnh thối não không?” Câu hỏi của ông, mặc dù mang tính chất trào phúng, lại vang dội đến hiện tại khi nội dung vô bổ trên mạng xã hội ngày càng chiếm lĩnh.

Brain rot - Thối não được định nghĩa là sự suy giảm về trạng thái tinh thần hoặc trí tuệ của một người, đặc biệt khi xem xét là kết quả của việc tiêu thụ quá nhiều nội dung trực tuyến tầm thường.

Sự lựa chọn “brain rot” cũng đặt ra nhiều câu hỏi về cách xã hội hiện đại đang đối diện với áp lực công nghệ. Theo Oxford, thuật ngữ này đặc biệt phổ biến với thế hệ trẻ, như Gen Z và Gen Alpha, những người không chỉ là đối tượng tiêu thụ nội dung số mà còn là những người tạo ra nó. Điều này cho thấy một nghịch lý: chính những người trẻ chế giễu xu hướng tiêu thụ nội dung trực tuyến lại đồng thời là nhân tố thúc đẩy xu hướng đó. Grathwohl nhận định: “Với ‘brain rot’, chúng ta thấy cách giới trẻ chế giễu chính những xu hướng mà họ tạo ra, điều này phản ánh mối quan hệ phức tạp giữa con người và công nghệ.”

Bên cạnh Oxford, nhiều từ điển khác cũng công bố Từ của năm với các góc nhìn khác nhau, làm nổi bật các khía cạnh văn hóa riêng biệt. Cambridge Dictionary chọn "manifest" (hiện thực hóa), một thuật ngữ gắn với xu hướng sức khỏe tinh thần tích cực, trong khi Dictionary.com trao danh hiệu cho “demure” (khiêm tốn), phản ánh một phong trào TikTok khuyến khích sự chừng mực. Collins Dictionary, mặt khác, chọn “brat” sau thành công của album cùng tên của Charli XCX, thể hiện sức ảnh hưởng của âm nhạc đối với ngôn ngữ. Sự tương phản này cho thấy sự phong phú trong cách các tổ chức ngôn ngữ giải thích tâm trạng xã hội.

Việc “brain rot” trở thành Từ của Năm không chỉ là một hiện tượng ngôn ngữ mà còn là một lời nhắc nhở sâu sắc. Trong kỷ nguyên mà nội dung trực tuyến dễ dàng lấn át, thuật ngữ này cảnh báo về nguy cơ suy thoái văn hóa và tinh thần nếu con người không biết kiểm soát cách sử dụng công nghệ. Như Grathwohl đã kết luận: “Những ý tưởng thành công nhất là những ý tưởng khiến chúng ta phải suy nghĩ. Brain rot làm được điều đó – nó buộc chúng ta đối mặt với những mặt trái của cuộc sống số và đặt câu hỏi về cách chúng ta tiêu tốn thời gian và năng lượng.”