Ngày 9/7 tại Hà Nội, Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam phối hợp cùng Cục Bản quyền tác giả tổ chức hội thảo tham vấn "Đề án Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045". Hội thảo có sự tham gia của nhiều đại diện từ các bộ, ban, ngành, các tổ chức quốc tế, các trường đại học, viện nghiên cứu, doanh nghiệp văn hóa sáng tạo và người thực hành văn hóa. Mục tiêu của hội thảo là đánh giá tình hình hiện tại và đề xuất các giải pháp để phát triển ngành công nghiệp văn hóa của Việt Nam.

Quang cảnh hội thảo - Ảnh: TTXVN

Sự cần thiết của Chiến lược

Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Phương, Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam, cho biết, ngày 8/9/2016, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Quyết định số 1755/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Đây là lần đầu tiên Việt Nam có một chiến lược quốc gia nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa sáng tạo.

Chiến lược đã tạo ra những chuyển biến tích cực và đổi mới cho các ngành công nghiệp văn hóa. Năm 2022, các ngành này đã đóng góp 4,04% GDP và tạo ra 1 triệu việc làm cho xã hội. Doanh thu xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ văn hóa, số lượng doanh nghiệp, các không gian văn hóa, trung tâm sáng tạo và thành phố sáng tạo trong mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO cũng tăng lên. Nhiều sản phẩm và dịch vụ văn hóa nghệ thuật đã thể hiện rõ bản sắc và tinh thần sáng tạo của Việt Nam, góp phần phát huy sức mạnh mềm văn hóa trong hội nhập quốc tế.

Những thách thức và hạn chế

Tuy nhiên, Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả Trần Hoàng nhấn mạnh rằng, mặc dù đã đạt được nhiều thành tựu, hành trình phát triển các ngành công nghiệp văn hóa vẫn còn nhiều hạn chế. Nhận thức về vai trò và tầm quan trọng của phát triển công nghiệp văn hóa gắn với mục tiêu phát triển bền vững và hội nhập quốc tế chưa rõ ràng. Thói quen trông chờ ngân sách nhà nước và quan niệm rằng ngành văn hóa là ngành "tiêu tiền" vẫn còn tồn tại, tạo ra rào cản trong việc đầu tư nguồn lực cho công nghiệp văn hóa.

Bên cạnh đó, ngành công nghiệp văn hóa sẽ phải đối mặt nhiều thách thức trong bối cảnh toàn cầu hóa mạnh mẽ và sự phát triển nhanh chóng của công nghệ kỹ thuật số và các công nghệ mới của cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Để tối đa hóa nguồn lực hiện có và nắm bắt xu hướng phát triển trong tương lai, cần phải có những đánh giá thường xuyên, điều chỉnh kịp thời và thích ứng liên tục.

Định hướng và giải pháp phát triển

Để giải quyết các thách thức hiện nay và phát huy hiệu quả tiềm năng văn hóa và sáng tạo của quốc gia, cần xây dựng một chiến lược mới về phát triển công nghiệp văn hóa Việt Nam cho giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Chiến lược này cần có trọng tâm và trọng điểm, khai thác tối đa yếu tố kinh tế của các giá trị di sản văn hóa, bảo đảm tính thống nhất và đồng bộ giữa các ngành và các khâu từ sáng tạo, sản xuất, phân phối đến tiêu dùng.

Tại hội thảo, các đại biểu đã đưa ra nhiều ý kiến đóng góp chuyên sâu về thực trạng và đề xuất các giải pháp, định hướng phát triển công nghiệp văn hóa ở Việt Nam. Các giải pháp xoay quanh các vấn đề như tạo cơ chế huy động sự đóng góp của các chủ thể tham gia vào chuỗi giá trị công nghiệp văn hóa giữa các ban, ngành, cơ quan các cấp, giữa khu vực nhà nước và khu vực tư nhân; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phát triển công nghiệp văn hóa; tạo sự công bằng và hài hòa giữa khu vực công lập và tư nhân trong việc tiếp cận nguồn hỗ trợ từ nhà nước về công nghiệp văn hóa; thực thi các chính sách và biện pháp bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, quyền tác giả và quyền liên quan.

Kỳ vọng vào tương lai

PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương cho rằng, việc xây dựng chiến lược mới sẽ giúp giải quyết triệt để các thách thức về cơ chế, chính sách, nguồn nhân lực, công nghệ, sở hữu trí tuệ và phát triển bền vững. Điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các ngành công nghiệp văn hóa phát triển mạnh mẽ hơn, đóng góp nhiều hơn vào GDP và tạo nhiều việc làm cho xã hội. Đồng thời, nó cũng sẽ giúp phát huy sức mạnh mềm văn hóa Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Hội thảo tham vấn là một hoạt động quan trọng trong quá trình triển khai nhiệm vụ "Xây dựng đề án chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045". Đây là diễn đàn để các chuyên gia, nhà quản lý, đơn vị và cá nhân liên quan trao đổi chuyên sâu và cởi mở về thực trạng, xu hướng và các giải pháp, định hướng cho sự phát triển các ngành công nghiệp văn hóa ở Việt Nam.

Việc tiếp tục xây dựng và hoàn thiện chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa là nhiệm vụ cấp thiết, góp phần phát huy mọi tiềm năng và cơ hội, giải quyết các thách thức hiện tại để đưa các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam phát triển bền vững và hội nhập mạnh mẽ vào nền kinh tế toàn cầu.