Sau khi Nhà thờ thánh Basil hoàn thành giữa thế kỷ 16, các truyền thuyết lưu truyền về nhà thờ thánh Chính thống giáo người Nga nổi tiếng nằm ngay tại trung tâm thủ đô Moscow liên tục được truyền miệng cho tới tận ngày nay.

Ảnh: AFP

Theo CNN, đây là một kiệt tác kiến trúc mang bản sắc văn hóa Nga tồn tại đến ngày nay. Trong quá khứ, biểu tượng kiến trúc này từng thể hiện sức mạnh của nước Nga sau khi kết thúc cuộc chiến tranh kéo dài một thế kỷ.

Tuy nhiên, nguồn gốc của kiến trúc hùng vĩ này vẫn là một bí mật chưa ai biết.

Gần 5 thế kỷ trôi qua, danh tính của các kiến trúc sư thiết kế vẫn chưa được tìm thấy mặc dù các đồn đoán cho rằng quá trình thiết kế nhà thờ thánh Basil được làm bởi hai kiến trúc sư có tên là Barma và Postnik Yakovlev. Một số nhà sử học đã cố gắng tìm sự liên quan giữa kiến trúc với các thiết kế của kiến trúc sư ngày xưa để phát hiện sự tương đồng. Tuy nhiên, tất cả chỉ là đồn đoán.

Nhà thờ Saint Basil nằm ở Quảng trường Đỏ của Moscow. Ảnh: getty

Ông William Brumfield, một nhà sử học về kiến trúc nước Nga và là tác giả của cuốn sách "Journeys through the Russian Empire," (Hành trình về đế chế Nga) bày tỏ sự ngạc nhiên khi không thể được kiểm chứng thông qua các dữ liệu cơ bản nhất.

"Chúng tôi đã gặp phải vấn đề này nhiều lần trong nghiên cứu lịch sử kiến trúc Nga vào thế kỷ 18. Lịch sử nước Nga đã phải trải qua nhiều trận hỏa hoạn, xâm lược và đại hồng thủy. Moscow từng bị thiêu cháy vào năm 1812 trong cuộc xâm lược của Napoleon. Các tài liệu không có đủ để kiểm chứng", nhà sử học Brumfield giải thích.

Hình ảnh nhà thờ thánh Basil vào khoảng năm 1700. Ảnh: Getty

Ngày nay, nhà thờ thánh Basil, tên thường được gọi là Nhà thờ Pokrovsky nổi tiếng với kiến trúc khối gạch đỏ thuộc trung tâm Moscow. Mỗi nhà nguyện được đặt trên cùng với mái vòm màu sắc rực rỡ - xanh dương, xanh lá cây, đỏ và vàng. Nhà thờ nổi tiếng khắp thế giới bởi những hình ảnh trông giống như lâu đài cổ tích. Chính sự bắt mắt và tráng lệ của nó đã thu hút khoảng 400.000 du khách khắp thế giới đến Nga mỗi năm và kiến trúc nhà thờ trở thành biểu tượng văn hóa quan trọng của nước Nga xinh đẹp.

Kiệt tác văn hóa nằm ngay ở Quảng trường Đỏ của thành phố đã nhiều lần thay đổi, mở rộng và trùng tu đáng kể trong nhiều thế kỷ, thậm chí chuyển đổi màu sắc. Các nhà sử học không chắc chắn về kiến trúc nhà thờ như thế nào trước vụ hỏa hoạn xảy ra nhưng một số tài liệu còn lại cho thấy những mái vòm của tòa nhà trông giống như hình củ hành mô phỏng trong các câu chuyện cổ tích và là biểu tượng kiến trúc chính thống của nước Nga.

Biểu tượng quyền lực

Trong năm 1555, Sa hoàng Ivan IV đã ra lệnh xây dựng nhà thờ thể hiện sức mạnh quân sự nhằm tôn vinh chiến thắng của nước Nga sau cuộc chiến tránh Nga và Kazan kéo dài một thập kỷ.

Nhà sử học William Brumfield cho biết: "Rất ít người biết về những câu chuyện xảy ra ở (Nga) trong thế kỷ 16. Các dấu tích được viết lại bởi những người lính đánh thuê nước ngoài phục vụ cho Sa hoàng Ivan".

"Nhà thờ có ý nghĩa chính trị sâu sắc. Đây là biểu tượng của sức mạnh đế chế Ivan", ông Brumfield nhấn mạnh.

Kiến trúc của nhà thờ đã khai thác triệt để ảnh hưởng kiến trúc của người Italy. Tòa nhà xây bằng gạch chắc chắn và cao vút với các mái vòm gạch đỏ giống với biểu tượng của Nhà thờ Florence ở Italy. Từ năm 1475 – 1510, các kiến trúc sư người Italy đã xây dựng lại điện Kremlin cùng với hai nhà thờ quan trọng bằng kỹ thuật thời Phục hưng cách tân mới cho nước Nga, được biết đến là công nghệ làm mái dốc.

Các kiến trúc sư thiết kế sắp xếp các nhà nguyện theo bố cục đôi xứng, trong đó mỗi nhà thờ đều có bàn thờ riêng thờ vị thánh gắn liền với quyền lực của Sa hoàng Ivan.

"Kiến trúc Nga đã sử dụng công nghệ Italy thiết kế cấu trúc cao thẳng đứng mang ý nghĩa chính trị và triều đại tại các nhà thờ lớn", Brumfield cho biết.

Mái vòm sắc màu

Theo nhà lịch sử Brumfield, các mái vòm củ hành đã trở thành "đặc sản kiến trúc" nổi tiếng của nước Nga nhưng không ai hiện tại có thể biết cụ thể về lý do được người Nga tiếp nhận kiến trúc này.

Nhà thờ Đức Mẹ Kazan ở Irkutsk, Nga có màu đỏ tươi giống như nhà thờ Saint Basil và nổi bật với những mái vòm màu xanh lam sống động. Ảnh: Shutterstock

Theo Brumfield, truyền thuyết có kể lại rằng các kiến trúc sư của nhà thờ thánh Basil đã sử dụng kiến trúc mái vòm của Đế chế Ottoman – tượng trưng cho chiến thắng tại vương quốc Kazan.

"Người Nga rất thích kiến trúc màu sắc này. Chính cách phối màu đã mang lại sự sống động trong nền bầu trời u ám, đặc biệt trong mùa đông dài của đất nước", ông Brumfied nhấn mạnh.

Màu sắc của nhà thờ Basil đã thay đổi ít nhiều so với kiến trúc gốc, trong đó có tháp chuông mới được thêm vào bên ngoài cùng nhưu các trang trí có hoa và những bức tranh treo tường tượng trưng bên trong.

"Tòa nhà được ví như một kiến trúc sống. Theo thời gian, mọi thứ có thay đổi. Tuy nhiên, phần lõi vẫn giữ lại những nét đặc biệt vốn có. Và kiến trúc vẫn duy trì là biểu tượng của nước Nga", Brumfield chia sẻ.

Thực tế, nhà thờ thánh Basil là biểu tượng kiến trúc đặc biệt tồn tại theo thời gian. Người dân thế giới vẫn thật sự yêu mến nước Nga vì biểu tượng này. Cho đến nay, hiện chưa một kiến trúc nào khác ở Nga có sức hút với thế giới bằng nhà thờ thánh Basil.