Thông tin trên đã được Cục Di sản văn hoá (Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch) chính thức thông báo. Theo đó, vào lúc 14 giờ 38 phút ngày 9/12 giờ địa phương, tại Thủ đô New Delhi, Ấn Độ (tức 16 giờ 8 phút, giờ Hà Nội), Ủy ban Liên chính phủ Công ước 2003 đã thông qua Quyết định số 20.COM 7.a.1 ghi danh di sản nghề làm tranh dân gian Đông Hồ vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp trong Kỳ họp lần thứ 20 của Ủy ban Liên chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO (diễn ra từ ngày 8 đến 13 tháng 12/ 2025).
 |
| TS.KTS. Hoàng Đạo Cương, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Phó Chủ tịch Uỷ ban Quốc gia UNESCO Việt Nam phát biểu tại Kỳ họp. Ảnh TTXVN |
Như vậy, di sản nghề làm tranh dân gian Đông Hồ là di sản thứ 17 của Việt Nam được UNESCO ghi danh vào các danh sách di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO.
| Tính đến nay, cả nước đã có 37 di sản được UNESCO ghi vào các danh sách của UNESCO (gồm 9 di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, 17 di sản văn hóa phi vật thể và 11 di sản tư liệu). Trong đó, tỉnh Bắc Ninh có các di sản tiêu biểu được UNESCO công nhận, ghi danh, gồm: 05 di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại (Quan họ Bắc Ninh, Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ, Ca trù, Tín ngưỡng thờ Mẫu, Kéo co Hữu Chấp); 1 Di sản Văn hóa Thế giới liên tỉnh (Quần thể Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc), trong đó có các di tích quan trọng như Chùa Vĩnh Nghiêm; Mộc bản kinh phật chùa Vĩnh Nghiêm được đưa vào Danh mục Ký ức Thế giới khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, trở thành niềm vinh dự, tự hào không chỉ của người dân tỉnh Bắc Ninh mà còn là của nhân dân trên cả nước. |
Trước đó, trong chuyến công tác vận động UNESCO công nhận Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ là di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp của nhân loại, đoàn công tác của Bộ Ngoại giao Việt Nam do Thứ trưởng Ngô Lê Văn dẫn đầu có sự tham gia của Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh... Hồ sơ di sản tranh dân gian Đông Hồ đã nhận được sự ủng hộ của ông Ernesto Renato Ottone Ramirez, Trợ lý Tổng Giám đốc phụ trách Văn hóa của UNESCO. Ông Ernesto Renato Ottone Ramirezđánh giá cao công tác chuẩn bị hồ sơ, lưu giữ, trao truyền, quan tâm đầu tư và quảng bá nghề làm tranh dân gian Đông Hồ ở trong nước và trên thế giới giới. UNESCO coi trọng những giá trị văn hóa truyền thống, công tác bảo tồn và lan tỏa di sản, luôn đồng hành cùng các quốc gia và địa phương có di sản. Đồng thời khẳng định, Hồ sơ công nhận nghề làm tranh dân gian Đông Hồ sẽ được đệ trình lên UNESCO xem xét, công nhận khi đáp ứng đầy đủ các yêu cầu đề ra.
Trải qua thăng trầm của lịch sử, tranh dân gian Đông Hồ nay chỉ còn một số ít gia đình tiếp tục duy trì nghề này, truyền lại tri thức và kỹ năng trong phạm vi gia đình và cho người học việc thông qua hướng dẫn trực tiếp và kèm cặp thực hành. Một số công đoạn như vẽ mẫu và khắc bản in đòi hỏi đào tạo chuyên sâu và tích lũy kinh nghiệm trong nhiều năm. Các bản khắc gỗ được xem như báu vật gia truyền, được truyền lại qua nhiều thế hệ.
Cùng với đó, số lượng nghệ nhân lành nghề đã giảm mạnh (theo hồ sơ đề cử, chỉ còn vài hộ gia đình duy trì nghề), do thế hệ trẻ ít quan tâm, nghề khó bảo đảm sinh kế, và nhu cầu sử dụng tranh in khắc gỗ trong các dịp lễ truyền thống giảm sút. Số người có tay nghề cao và tâm huyết theo đuổi nghề đã quá ít để duy trì việc truyền dạy và làm tranh, nên nghề cần được bảo vệ khẩn cấp.
Sau khi được UNESCO đưa vào danh sách bảo vệ khẩn cấp, tỉnh Bắc Ninh - địa phương đang sở hữu dòng tranh quý đã cam kết thực hiện các biện pháp cần thiết nhằm bảo vệ các giá trị của Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ,
