Sự kiện & Bình luận

Triển lãm tác phẩm điêu khắc hình rồng trên bia Tiến sĩ ở Văn Miếu Quốc Tử Giám

Minh Ngọc
Đời sống
09:18 | 31/07/2024
baovannghe.vn - Ngày 31/7, tại Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám khai mạc Triển trưng bày chuyên đề “Hình tượng rồng trên bia Tiến sĩ”.
aa
Lưỡng long hóa mây chầu nhật nguyệt” trang trí trên trán bia tiến sĩ năm 1763 (ảnh: Văn Miếu Quốc Tử Giám)

Lưỡng long hóa mây chầu nhật nguyệt” trang trí trên trán bia tiến sĩ năm 1763

Anh: Văn Miếu Quốc Tử Giám

Trưng bày mang đến cho khách tham quan những khám phá mới lạ về các hoạ tiết rồng trên 82 bia Tiến sĩ Thăng Long hiện đang được lưu giữ và bảo tồn tại Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám.

Các tác phẩm được giới thiệu tại trưng bày tại đây đều thể hiện trên nguyên tắc tôn trọng những đường nét nguyên bản trên bia Tiến sĩ, từ đó giúp cho người xem hình dung rõ hơn sự tài hoa và điêu luyện của những người thợ đá hay nói đúng hơn là những nghệ nhân chế tác đá đã dành trọn tâm huyết tạo nên những tác phẩm điêu khắc thực sự ấn tượng.

Mặc dù nhiều thế kỷ đã trôi qua, dưới tác động của thời tiết, khiến cho mặt bia bị bào mòn khá nhiều, các hoạ tiết đều ít nhiều bị che phủ sau lớp bụi của thời gian, song nhờ có kỹ thuật rập thác bản, các nhà nghiên cứu tìm lại được không chỉ những bài văn bia chứa đựng nhiều thông tin hữu ích mà còn phát hiện hàng loạt hoa văn, hoạ tiết hết sức tinh xảo.

“Lưỡng long tranh châu” trang trí trên trán bia tiến sĩ năm 1607
“Lưỡng long tranh châu” trang trí trên trán bia tiến sĩ năm 1607

Các hoa văn, hoạ tiết rồng xuất hiện rõ nét trên trán bia Tiến sĩ được tạo tác trong đợt dựng bia năm 1653, trong số đó có rất nhiều bia được truy dựng bởi liên quan đến các khoa thi trước đó hàng chục năm. Kể từ thời điểm này, hình ảnh rồng chầu mặt trời mây lửa thường xuyên hiện diện trên các trán bia. Tuy nhiên, nếu như đợt dựng bia năm 1653 thể hiện hình rồng theo hướng tả thực thì kể từ đợt dựng bia năm 1717 trở đi, hầu hết các hình tượng rồng đều được các nghệ nhân tạo tác theo những cách thể hiện hết sức đa dạng, thoát ly hoàn toàn khỏi những khuôn mẫu thông thường, thậm chí có cả những phiên bản rồng hoá mây, rồng hoá lửa hay rồng hoá cây lá.

Trưng bày “Hình tượng rồng trên bia Tiến sĩ” sẽ mang đến cho khách tham quan những khám phá bất ngờ về các giá trị thẩm mỹ đáng kinh ngạc của những pho sử đá về truyền thống khoa bảng thời quân chủ tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám.

Rùa đội bia đá Tiến sĩ
Rùa đội bia đá Tiến sĩ

Cách đây vừa tròn 540 năm, những tấm bia Đề danh Tiến sĩ đầu tiên đã được vua Lê Thánh Tông cho khởi dựng vào năm 1484 nhằm tôn vinh các nhà khoa bảng đỗ đạt. Trải qua hơn nửa thiên niên kỷ tồn tại với rất nhiều thăng trầm của lịch sử, số lượng bia Đề danh Tiến sĩ tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám hiện còn 82 bia, ghi danh 1.304 vị Tiến sĩ. Đây không chỉ là kho sử liệu quý giá về lịch sử, văn hoá, xã hội và giáo dục khoa cử Việt Nam thời quân chủ mà còn là những tác phẩm nghệ thuật tạo hình độc đáo, nơi các nghệ nhân chế tác đá gửi gắm nhiều thông điệp ý nghĩa.

Trong số các hoa văn và hoạ tiết đã được sử dụng để trang trí trên trán bia và diềm bia Tiến sĩ, hình tượng rồng luôn được dành một vị trí hết sức trang trọng. Vốn là linh vật đứng đầu trong danh sách tứ linh (long, ly, quy, phượng), từ trước đến nay, rồng luôn được coi là đại diện thiêng liêng, cao quý và chỉ dành cho các bậc quân vương. Vì vậy mà hình tượng rồng chủ yếu xuất hiện ở phần trán bia - bộ phận trang nghiêm nhất trên thân bia - và thường được thể hiện theo bố cục một đôi rồng chầu vào mặt trời có mây lửa bao quanh. Bản thân hình ảnh mặt trời mây lửa có lẽ cũng được coi như một hình tượng tiêu biểu của nguồn sáng tri thức bất tận và nhiệt huyết của mỗi nho sinh trên con đường phấn đấu thành tài.

Bức ảnh ghép một phần Giếng Thiên Quang và một phần nhà bia Văn Miếu, chụp từ TK 19
Bức ảnh ghép một phần Giếng Thiên Quang và một phần nhà bia Văn Miếu, chụp từ TK 19

Trưng bày chuyên đề “Hình tượng rồng trên bia Tiến sĩ” diễn ra từ ngày 31/07 đến hết ngày 26/8/2024, địa điểm tại Nhà Thái học, Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám./.

Triển lãm Một thoáng Lưu Công Nhân Triển lãm ảnh khỏa thân "Nắng sau rèm" của nhiếp ảnh gia Thái Phiên Triển lãm, Hiệp định Geneva -Mốc son lịch sử của nền Ngoại giao cách mạng Việt Nam Bức chân dung tự họa ẩn giấu của Norman Cornish Những tác phẩm hội họa chưa từng được công bố của Winston Churchill
Khoảnh khắc không mùa - Thơ Đỗ Bạch Mai

Khoảnh khắc không mùa - Thơ Đỗ Bạch Mai

Baovannghe.vn- Người đi trên phố nắng/ Ta về sau cơn mưa
Khoe giọng - Thơ Phạm Đình Ân

Khoe giọng - Thơ Phạm Đình Ân

Baovannghe.vn- Quẩn quanh trong lồng sắt/ năng hót
Thách thức và cơ hội của BSR với "chính sách, thị trường và xu thế mới trong kinh doanh xăng dầu"

Thách thức và cơ hội của BSR với "chính sách, thị trường và xu thế mới trong kinh doanh xăng dầu"

Baovannghe.vn - Chiều ngày 8/11, tại TP HCM, Công ty Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR) đã tổ chức Hội thảo về Chính sách, thị trường và xu thế mới trong kinh doanh xăng dầu.
Chính phủ:  Gần 6.000 tỷ đồng được huy động để xóa nhà tạm, nhà dột nát

Chính phủ: Gần 6.000 tỷ đồng được huy động để xóa nhà tạm, nhà dột nát

Baovannghe.vn - Ngày 10/11, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương triển khai xoá nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước chủ trì phiên họp thứ nhất của Ban Chỉ đạo.
Nhà văn Võ Thị Xuân Hà: Viết cho ai cũng nên quên mình đi

Nhà văn Võ Thị Xuân Hà: Viết cho ai cũng nên quên mình đi

Baovannghe.vn - Nhà văn Võ Thị Xuân Hà có khá nhiều trang viết dành cho thiếu nhi, nơi chị thường lồng vào những thông điệp nhẹ nhàng về lối sống tốt đẹp.