Sáng tác

Chuyến bay đêm. Truyện ngắn của Ma Văn Kháng

Ma Văn Kháng
Truyện 08:00 | 16/12/2025
Baovannghe.vn - Tối nay 12 giờ bay chuyến bay đêm đi Sài Gòn. Nhân viên khách sạn đem suất ăn chiều lên, hẹn: Mười một giờ sẽ có điện thoại đánh thức quý khách. Yên tâm đi nằm. Nhưng như mọi chuyến đi xa, thấp thỏm, thao thức mãi. Mười giờ tắt ti vi, bật đèn, lấy sách ra đọc, bụng nghĩ: lát nữa lên máy bay ngủ tha hồ.
aa

Quả nhiên máy bay vừa rời đường băng, hai mắt đã nhim nhíp. Rồi ngủ tít trong rung lắc nhè nhẹ, khi máy bay đã đưa mình lên cao hơn mười cây số, giữa khoảng không vũ trụ, lạnh âm 36 độ. Giấc ngủ say sưa giữa trời mây mênh mông chấm dứt khi bánh xe máy bay chạm đất đánh bịch; cảm giác tiếp đất bừng lên ở mỗi đường gân thớ thịt, cùng lúc nhìn ra cửa máy bay rờ rỡ ánh đèn thấy gió thổi ràn rạt ngọn cỏ cạnh đường băng. Chà! Vừa nãy, ở Hà Nội người ních trong len dạ mà vẫn run cầm cập. Nay đã thấy ngột ngạt, bức bối, vội gỡ khăn quấn cổ, thì vừa lúc loa trên máy bay thông báo, máy bay đỗ lại ở Đà Nẵng, nhiệt độ lúc này là 34 độ C. Đà Nẵng, mới non nửa đường bay. Ngồi yên trong ghế, lòng dạ bỗng ngơ ngẩn: đã ngủ trên máy bay hay đã ở trong giấc mộng lãng du, nơi tiên giới? Khoa học kỹ thuật hiện đại đưa con người tiếp cận đến lớp sâu tận cùng của cảm giác thần tiên! Nói vậy đâu có là ngoa ngôn! Thì điện thoại di động đó. Người ở giời nam bể bắc mà sao cứ như quanh quất đâu ta. Nói chi đến chiếc computer. Nhoáy một cái, con bé Nhím đang nghỉ hè với bạn ở tít tận California nước Mỹ bên kia đại dương đã hiện lên màn hình và nói chuyện nheo nhéo với mẹ nó ở số nhà 15, ngách 1, ngõ 31, đường Nguyễn Chí Thanh, Quận Ba Đình, Hà Nội. Không thần tiên thì là gì!

Nghĩ vậy và tỉnh táo hoàn toàn. Nhưng mà lạ nhỉ, nào đâu có phải là lần đầu đi máy bay nên bỗng thấy lòng dạ phát sinh bồn chồn? Hay vì đây là lần đầu đi chuyến bay đêm từ Hà Nội vào Sài Gòn mà sinh ra tâm trạng ấy? Hay là bây giờ mới nhận ra ngồi cạnh mình đây là cô gái hành khách mang số vé E2?

- Bác ơi, thắt đai an toàn này thế nào, hả bác?

- Ơ. Thế từ lúc lên máy bay, cháu không nghe hướng dẫn à? Đây, cháu cầm cái mỏ này đút vào cái khe hẹp ở cái ổ bên kia!

- Sao cháu đút nó không vào? Bác giúp cháu mới!

Một giọng nói quê quê. Một cô thôn nữ mới từ làng quê bước lên máy bay. Tóc kẹp đuôi gà. Gương mặt tròn phính. Làn da bánh mật. Khuôn ngực trinh nữ nén tròn. Thân mình chắc nịch trong cái áo phông tím. Hai mép trắng bợt và cặp mắt vời vợi hoang mang giữa xa lạ.

Xa lạ quá! Chiếc Boeing 747 rộng thênh và thơm tho sang trọng tỏa ra từ hàng ghế cùng các khách bay ai nấy đều đẹp đẽ, giàu có, cách vời. Xa lạ quá cả cái suất ăn đóng hộp, bộ thìa dĩa xinh xắn, cái khăn giấy thơm, que tăm nhọn hai đầu bọc trong giấy. Thành ra cô gái mở hộp suất ăn mà thấy nghèn nghẹn cổ họng.

Chuyến bay đêm
Hình ảnh minh họa. Nguồn pinterest

- Ăn đi, cháu.

- Cháu không ăn được bác ạ. Cháu chưa đi tàu bay bao giờ. Cháu sợ bị nôn lắm!

- Thế thì cháu đậy nắp lại, đem về nhà cũng được.

Cô gái đậy nắp suất ăn và quay lại nhìn tôi, cái nhìn dò xét và ngập ngừng.

- Bác ơi, bác vào Sài Gòn à?

Chuyến máy bay Hà Nội - Sài Gòn này không đi Sài Gòn thì đi đâu, tôi đã kịp ngăn được cái cười, có lẽ vì tôi thấy ánh mắt cô toát lên vẻ tin cậy.

- Tôi bay vào đó. Còn cô, cô đi đâu?

- Cháu cũng vào đó. Thế thì may quá...

Câu nói của cô bị cắt ngang dở chừng vì máy bay vừa vào một vùng không khí loãng, sụt hẫng một nhịp bay. Người châng lâng trong cảm giác mất trọng lượng, tôi nhìn sang, nhận ra cô gái đã co rúm người lại trong một nỗi sợ thất thần và sau đó cô run lên bần bật, tay víu vào thành ghế, tay đưa cái túi nôn lên miệng. Đừng sợ! Tôi nói. Máy bay liên tiếp vấp những ổ gà trong không khí. Sụt xuống rồi tâng lên. Rồi nghiêng ngả, chòng chành. Để trấn an cô, tôi giải thích cho cô gái rõ nguyên nhân của những hiện tượng bất thường đó và rất may lát sau máy bay đã trở lại đường bay bình thường.

- Bác ơi! - Lần này thì ánh mắt cô gái nhìn tôi không giấu nổi nỗi cô đơn và giọng cô thì thắt nghẹn lại vì lo sợ.

- Cô định nói gì?

- Cháu tên là Nụ, quê cháu ở tận Lào Cai cơ. Vào Sài Gòn cháu sợ lắm. Cháu muốn bác cho cháu đi theo cùng.

- Sao? Thế cháu vào trong đó với ai? Đây là lần đầu cháu vào Sài Gòn à?

- Vâng, đây là lần đầu.

- Thế người nhà không ra đón cháu à?

Những câu hỏi dồn dập biểu lộ sự sốt sắng của tôi khiến cô gái ngây đờ trong giây lát, rồi sau đó cúi gằm mặt, cô đáp nhú nhí:

- Có ạ! Người ta mua vé ôtô cho cháu từ Lào Cai về, đưa cháu ra sân bay Nội Bài rồi bảo xuống sân bay Sài Gòn sẽ có người ra đón!

Sẽ có người ra đón! Một lời hứa hẹn thật dứt khoát mà cũng thật mơ hồ, với thân gái dặm trường, với một người con gái vừa rời bỏ một làng quê đến một đô thị khổng lồ xa lạ. Nỗi lo chợt đến khiến tôi không thể không hỏi chuyện Nụ. Và tôi bắt đầu thấy kinh sợ khi biết rằng quê cô là một làng bản thuộc vùng sâu vùng xa ở huyện Bát Xát tỉnh Lao Cai. Nghèo khó là cái kiếp sống truyền nối đã bao đời. Gia đình cô từ Nam Định lên khai hoang ở đó từ những năm sáu mươi của thế kỷ trước. Cô sinh ra ở đó. Ông bà cô, bố mẹ cô lần lượt qua đời trong đói nghèo ở đó. Giờ đây, cô cần phải vượt qua hoàn cảnh và người giơ tay cứu vớt cô đã đến, mua vé ôtô rồi tiếp đó vé máy bay cho cô, để cô đi chuyến bay đêm này vào thành phố phương nam xa xôi nọ; ở đó, theo người ta nói, cô sẽ làm ở một nhà hàng, công việc nhẹ nhàng mà lương tháng những năm triệu đồng, chưa kể tiền thưởng. Chuyến bay này, chuyến bay đêm!

Bay đêm! Bay đêm! Ngồi trong máy bay, hình dung ra chiếc máy bay lọt thỏm giữa vũ trụ đen ngòm bao la vô định, như để mặc cho số phận định đoạt, tôi bỗng nhớ lại cảm giác khi đọc “Bay đêm” tiểu thuyết của nhà văn Pháp A.S.Exupery. Bay đêm, giữa kích thước bao la của thế giới được nới rộng, càng cảm thấy mình nhỏ bé vô nghĩa thì con người càng cảm nhận được trách nhiệm lớn lao của mình. Nhớ tới ý tưởng của cuốn tiểu thuyết, hình dung ra cảnh tượng chiếc máy bay đơn độc giữa mịt mùng không gian tối đen, tôi không khỏi rùng mình hãi hùng lo ngại.

Càng lo ngại hãi hùng hơn khi máy bay nghiêng cánh, hạ dần độ cao, chuẩn bị tiếp đất, cô gái như lên cơn kinh động, cứ níu lấy tôi như tìm chỗ dựa cậy. Cô cứ níu lấy, không muốn rời khỏi tôi, nhất là khi xuống máy bay, đi ra cửa, cô nhìn thấy trong đám đông ra đón có một gã đàn ông cao lớn, râu quai nón, đeo kính mát, đưa cái nhìn xục xạo vào tất cả khách nữ đi qua trước mặt y; trong khi trên tay y giơ cao tấm biển nguệch ngoạc ba chữ “Nguyễn Thị Nụ” bằng mực tím.

Cô Nguyễn Thị Nụ ở một làng quê nghèo đi chuyến bay đêm vào thành phố xa lạ này, dấn thân vào cuộc sống nào? Rất có thể là một cuộc đổi đời với nhiều may mắn đang đón đợi cô. Rất có thể là như thế lắm! Vậy mà sao, trở về nhà, cả đêm ấy tôi không sao ngủ được. Tôi trằn trọc thắc thỏm suốt cả đêm. Vì sao vậy? Vì cảm giác đem lại từ chuyến bay đêm? Vì gương mặt đầy âu lo sợ sệt của cô thôn nữ nghèo trước cuộc đời vô định ám ảnh tôi? Người ta bảo, cảm thức xao xuyến, tiếng Pháp gọi là L‘angoisse, là một khám phá của triết học thế kỷ XX. Các triết gia nói rằng, trong sâu thẳm tâm hồn chúng ta luôn tồn tại một nỗi xao xuyến nền tảng, một khoảng trống, nơi mà tất cả những hình thái lo âu, bất an sẵn sàng tuôn trào. Nơi nỗi xao xuyến đó thình lình đến, kể cả khi chúng ta đang mơ màng, cũng như khi chúng ta vùng thức giấc giữa đêm tối. Chúng ta không bao giờ có được niềm sung sướng, hạnh phúc trọn vẹn trước khi chúng ta chiến thắng được nỗi xao xuyến đó. Vì chúng ta luôn là những kẻ cô đơn trong cuộc đời và luôn cháy bỏng một ước ao an ninh hoàn toàn cho mình và mọi người.

Chính thức ban hành Khung nội dung thí điểm giáo dục trí tuệ nhân tạo (AI)

Chính thức ban hành Khung nội dung thí điểm giáo dục trí tuệ nhân tạo (AI)

Baovannghe.vn - Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa ban hành Khung nội dung thí điểm giáo dục trí tuệ nhân tạo (AI) cho học sinh phổ thông.
Sự thù ghét văn chương

Sự thù ghét văn chương

Baovannghe.vn - Những đợt dư luận bùng phát quanh một tác phẩm văn học hiếm khi bắt nguồn từ chính văn bản, mà thường xuất hiện vào khoảnh khắc văn chương bị kéo ra khỏi không gian thẩm mĩ vốn thuộc về nó và bị buộc phải trả lời những câu hỏi ngoại lai.
Xanh màu tình yêu. Truyện ký của Thanh Ngọc

Xanh màu tình yêu. Truyện ký của Thanh Ngọc

Baovannghe.vn- Mặt trời lên cao, thả tia nắng vàng ruộm xuống đồi núi trập trùng. Nắng lấp lánh trên những triền cà phê xanh mướt, làm bừng lên từng chùm trái đỏ lựng. Joshua vừa thoăn thoắt hái những trái cà phê chín mọng vừa dõi mắt theo bóng dáng Rolan ẩn hiện giữa những hàng cà phê phía trước.
Tăng cường chuyển đổi số trong hoạt động xuất bản

Tăng cường chuyển đổi số trong hoạt động xuất bản

Baovannghe.vn - Báo cáo tổng kết ngành Xuất bản năm 2025 cho thấy, hoạt động phát hành năm 2025 đạt kết quả tích cực, vượt mục tiêu tăng trưởng đề ra, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng chung của toàn ngành ở mức 6–7%.
Tổ chức chiếu phim chào mừng Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam

Tổ chức chiếu phim chào mừng Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam

Baovannghe.vn - Nhân dịp kỷ niệm 81 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2025), Viện Phim Việt Nam tổ chức lựa chọn và chiếu ba bộ phim trong dịp này. Đó là các phim Bản nhạc người tù, Phía sau cuộc chiến và Đứa con và người lính.