Chuyên đề

Mùi hương kí ức

Châu Trân
Văn học thiếu nhi 15:00 | 04/05/2025
Baovannghe.vn - Nhà tôi nằm sâu trong một con hẻm nhỏ của thành phố. Một căn nhà tường nhỏ, không gác lửng, không lầu... Gia đình tôi cũng là một gia đình công chức bình thường như nhiều gia đình khác trong khu phố này.
aa

Mỗi sáng khi quét dọn nhà cửa, mẹ đều bảo tôi đem giỏ rác ra trước cửa nhà chờ xe rác đi ngang thu dọn. Cái mùi rác quen thuộc của gia đình dường như đã in sâu vào khứu giác của tôi bao năm nay đến nỗi đã có lúc tôi cứ ngỡ đó không phải là một mùi hôi, thậm chí còn là một mùi hương không thể thiếu... Tôi và anh trai tôi là một tín đồ của cà phê, vì vậy cái mùi quen thuộc ấy bao giờ cũng thoang thoảng một chút hương cà phê còn sót lại...

Khi gia đình tôi còn ở thôn quê, mùi rác thường là mùi của lá cây mục, của hoa màu bị úng thối hòa lẫn mùi khói chiều... dường như lúc nào cũng luẩn quẩn quanh nhà, tạo nên mùi đặc trưng của thôn quê, của một thời thơ ấu cơ cực trong tôi...

Nhà văn Thạch Lam cũng đã từng nhắc đến "mùi rác" trong truyện ngắn “Hai đứa trẻ”: "Trên đất chỉ còn rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn và lá mía. Một mùi âm ẩm bốc lên, hơi nóng của ban ngày lẫn mùi cát bụi quen thuộc quá, khiến chị em Liên tưởng là mùi riêng của đất, của quê hương này....". Có lẽ những rung động tinh tế của nhà văn trong việc định danh "mùi chợ huyện" đã gây nên những cảm xúc tế vi nhất trong lòng người đọc. Đó là một ấn tượng của "mùi vị ký ức" làm bật lên mùi của sự nghèo nàn, của khung cảnh tàn tạ, héo úa...

Mùi hương kí ức
Quê nhà - Ảnh: Pixabay

Một người bạn của tôi đã rất thật thà khi tâm sự với tôi rằng một hôm trên đường về quê, đi ngang một ruộng lúa chỉ còn trơ gốc rạ đang bị ngập nước đã níu bước chân của anh ấy lại chỉ vì mùi... của rơm rạ bị thối khi ngập trong nước lâu ngày. Anh ấy bảo rằng đó là mùi của tuổi thơ, mùi của quá khứ êm đềm bên gia đình khi còn nhỏ. Lúc đó anh ấy cứ ngỡ suốt cả cuộc đời mình có lẽ sẽ không thoát khỏi cái mùi này... Bây giờ khi ra thành thị sống rồi mới cảm thấy nhớ cái mùi đặc trưng đó và thèm được một lần ngửi lại nó dù đó chỉ là... mùi nước thối.

Gần nhà tôi là một ngôi biệt thự lớn. Mỗi ngày khi đi ngang qua đấy, mùi rác bao giờ cũng là sự pha trộn của nhiều mùi khác nhau, mùi của rau củ, hải sản, sầu riêng...

Nhà của chú Bảy làm nghề sửa chữa máy móc và ô tô kế bên, mùi rác lúc nào cũng có sự góp mặt của dầu nhớt tạo nên mùi hăng hắc riêng biệt. Trong xóm, tôi có nhỏ bạn thân, ba nó là công nhân quét rác, còn mẹ thường đau yếu nên ở nhà coi sóc nhà cửa. Mỗi lần đến nhà của nhỏ chơi tôi đều ngửi được một mùi cũ kĩ, ẩm ướt pha lẫn mùi của chiếc siêu nấu thuốc bắc dành cho mẹ nó lúc nào cũng bốc khói. Đương nhiên mùi rác trước cửa nhà nó cũng không đậm đến nỗi sộc vào mũi người đi đường ngang qua đấy mà chỉ đủ tỏa ra một khoảng nhỏ trước sân nhà. Vì bữa cơm nhà nó cũng có bao nhiêu món đâu...

Nhưng có lẽ người cảm nhận được tất cả những mùi đặc trưng của rác từ những ngôi nhà cao thấp khác nhau là ba nó. Bác ấy từng nói với tôi rằng: ước gì một ngày nào đó, rác nhà bác cũng có nhiều mùi vị của thức ăn thừa như chiếc áo bác đang mặc thấm mùi của vô số loại rác những hôm đi làm về...

Rác cũng có thông điệp riêng của nó. Rác nhà giàu khác với rác nhà nghèo, rác nông thôn khác với rác thành thị, rác của mỗi nhà cũng nói lên phần nào chủ nhân của nó làm nghề gì và thói quen sinh hoạt, ăn uống thế nào...

Có bao giờ ta thử lắng lòng lại, lắng xuống tất cả những khứu giác hỗn tạp của cuộc sống nhiều bon chen này để tìm kiếm và lưu giữ những mùi vị riêng của gia đình, của nơi ta sống, hay nhớ lại mùi của quá khứ, của những kí ức không bao giờ phai mờ trong tâm trí ta dù đó không phải là một mùi thơm…

Thủ tướng ký Chỉ thị xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026

Thủ tướng ký Chỉ thị xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026

Baovannghe.vn - Thủ tướng Chính phủ vừa có Chỉ thị số 14/CT-TTg ngày 28/5/2025 về xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2026.
Không gian tái hiện tục đón Tết Đoan ngọ thời Lê Trung Hưng

Không gian tái hiện tục đón Tết Đoan ngọ thời Lê Trung Hưng

Baovannghe.vn - Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội tổ chức trưng bày, giới thiệu những nét văn hóa truyền thống đặc sắc nhân dịp Tết Đoan ngọ (ngày 5/5 Âm lịch, tức ngày 31/5/2025),
Đỗ Ngọc Dũng - Nghệ sĩ đa tài, nhà quản lý tâm huyết

Đỗ Ngọc Dũng - Nghệ sĩ đa tài, nhà quản lý tâm huyết

Baovannghe.vn - Với tố chất thông minh, năng động, hòa đồng, cầu thị học hỏi, Đỗ Ngọc Dũng không chỉ làm nên gia tài đồ sộ về mỹ thuật cho riêng mình, mà anh còn kết nối nhân rộng mối quan hệ giữa văn nghệ sĩ, hoạt động đối ngoại tỉnh nhà với bạn bè quốc tế ở nhiều nước, đem lại những kết quả tích cực... Chính vì vậy, ta có thể gọi Đỗ Ngọc Dũng - họa sĩ, nhà báo, nhà văn, nhà ngoại giao, một trong những đại sứ văn hóa của Việt Nam...
Tổ chức lễ hội “Lớn lên cùng truyền thống”

Tổ chức lễ hội “Lớn lên cùng truyền thống”

Baovannghe.vn - Trong các ngày từ 31/5 - 1/6, Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám phối hợp cùng Hanoi Grapevine tổ chức lễ hội "Lớn lên cùng truyền thống", mở màn cho chuỗi hoạt động Đan di sản - Dệt sáng tạo.
Người dựng chân dung Hồ Chí Minh bằng thơ

Người dựng chân dung Hồ Chí Minh bằng thơ

Baovannghe.vn - Cho đến lúc này, tôi có thể nói rằng: nhà thơ Hải Như là nhà thơ Việt Nam viết nhiều thơ nhất về một người con vĩ đại của dân tộc Việt Nam. Con người ấy mang tên Hồ Chí Minh.