Diễn đàn lý luận

Ngang qua những miền đất - lát cắt trong hành trình trải nghiệm của Đỗ Ngọc Dũng

Chu Thị Hảo
Lý luận phê bình
15:00 | 12/10/2024
Baovannghe.vn - Ngang qua những miền đất là cuốn sách thứ hai Họa sĩ, Nhà báo Đỗ Ngọc Dũng trình làng. Nếu trước đó, người đọc biết đến ngòi bút viết ký chân thực từ Những mảnh ghép kỷ niệm thì Ngang qua những miền đất người đọc hiểu thêm ngòi bút du ký đậm chất văn chương và con người của anh.
aa

Ngang qua những miền đất là cuốn sách thứ hai Họa sĩ, Nhà báo Đỗ Ngọc Dũng trình làng. Nếu trước đó, người đọc biết đến ngòi bút viết ký chân thực từ Những mảnh ghép kỷ niệm thì Ngang qua những miền đất người đọc hiểu thêm ngòi bút du ký đậm chất văn chương và con người của anh. Men theo hành trình trải nghiệm của tác giả, người đọc nhận ra một Đỗ Ngọc Dũng tài hoa, sâu sắc, tinh tế – Người nghệ sĩ yêu cái đẹp.

Ngang qua những miền đất - lát cắt trong hành trình trải nghiệm của Đỗ Ngọc Dũng
Họa sĩ, Nhà báo Đỗ Ngọc Dũng

Cuốn sách gồm 44 bài viết gắn với hành trình công du, sự trải nghiệm và những suy ngẫm sâu sắc của tác giả. Là người có cơ hội được đi nhiều nơi, đến nhiều miền đất khác nhau, yêu thích ghi chép nên đến đâu Đỗ Ngọc Dũng cũng có bài viết ở đó. Đọc Ngang qua những miền đất ta thấy chất hiện thực ngồn ngộn trên mỗi trang viết, nhưng anh không liệt kê tùy tiện mà chọn lọc sự việc, quan sát ở những góc độ khác nhau, với những cung bậc cảm xúc khác nhau. Anh giới thiệu, cung cấp thông tin hay chia sẻ cảm xúc tất cả đều hướng tới mở rộng quan hệ đối ngoại, phát triển kinh tế - xã hội, quảng bá những giá trị văn học nghệ thuật của quê hương và nước bạn đến công chúng. Anh khéo kể và cẩn trọng trong cách ghi chép nên Ngang qua những miền đất mang dáng dấp của du ký, đậm chất văn chương và có sức hấp dẫn với người đọc.

Theo mỗi bài viết, anh thuật lại từng chuyến công du. Từ hành trình sang Mỹ đến các tiểu bang của Mỹ, từ châu Âu rồi trở về châu Á được anh ghi chép tỉ mỉ, chi tiết. Cấu trúc bài viết mạch lạc, rõ ràng, lối viết chân thực, Đỗ Ngọc Dũng đã vẽ ra trước mắt người đọc những cung đường anh qua, những mảng màu chủ đạo nơi anh đặt chân tới gợi cho người đọc những liên tưởng thú vị, niềm khát khao trải nghiệm thực tiễn.

Lựa chọn thể loại ký, anh tôn trọng sự thật khách quan, không hư cấu. Anh chú ý tính xác thực của hiện thực đời sống được phản ánh trong tác phẩm như: thời gian, địa điểm diễn ra các sự kiện, những người tham gia sự kiện; những yếu tố lịch sử, địa lí, kinh tế, văn hóa. Ví như: quá trình xây dựng Vạn lý trường thành, sự ra đời của tượng Nữ thần Tự do, nguồn gốc của Whisky... Anh miêu tả tỉ mỉ, chi tiết chiếc đồng hồ thiên văn ở Praha được chế tạo từ năm 1410, chia thành ba phần: mặt chính có hình trái đất, Mặt trời và Mặt trăng quay xung quanh, phía dưới là đồng hồ 12 tháng, phía trên là hình chúa Giesu và 12 môn đồ, một bộ xương thần chết hay Lâu đài Praha, Lâu đài Edinburgh,… bằng ngôn ngữ kiến trúc và hội họa nhờ đó người đọc thấy được cả màu sắc, hình khối của cái đồng hồ cổ, sự uy nghiêm của lâu đài. Anh quan sát từng chi tiết tượng Nữ thần Tự do. Từ chiếc mũ gai của Nữ thần Tự do phát ra bảy thứ ánh hào quang tượng trưng cho bảy châu lục, tay nữ thần cầm ngọn đuốc chiếu sáng liên tục 24 giờ cho tàu bè ra vào cảng, chào đón du khách thập phương đến chiều cao của tượng 46m, tính cả phần bục 93m, riêng ngón tay trỏ dài 2,5m, rộng 1m, móng tay dày 75cm. Và chi tiết đến mức: muốn đến phần chân đế của bức tượng phải đăng ký trước 3 tháng, muốn lên chân ngọn đuốc mà nữ thần cầm trên tay phải đăng ký trước 6 tháng,.. Đúng là kiểu ghi chép của du ký, chính xác đến từng chi tiết, vừa quảng bá, vừa hướng dẫn cho người thích trải nghiệm.

Ngang qua những miền đất - lát cắt trong hành trình trải nghiệm của Đỗ Ngọc Dũng
Bìa sách Ngang qua những miền đất

Tôn trọng sự thật khách quan, nhưng không có nghĩa anh sao chép sự thật một cách khô cứng, thiếu cảm xúc. Vì thế trong tác phẩm của anh vẫn có trang viết giàu hình ảnh, cảm xúc, sự liên tưởng, so sánh độc đáo. Đó là những trang viết về cảnh sắc thiên nhiên, di sản văn hóa, sinh hoạt văn hóa của từng vùng miền. Thăm Nữ thần Tự do ở Mỹ, anh liên tưởng đến Nữ thần Tự do ở Việt Nam trước 1945; chiêm ngưỡng tàu điện ngầm ở Mỹ, anh so sánh tàu điện ngầm ở Mỹ to, khỏe, chắc chắn, nhưng không đẹp bằng ở Nga, Séc;

Sức hấp dẫn của ký chính là cái tôi của người cầm bút. Đọc Ngang qua những miền đất người đọc thấy dấu ấn của Đỗ Ngọc Dũng thật rõ nét: tài hoa, kiến thức phong phú trên nhiều lĩnh vực như lịch sử, địa lý, văn hóa, nghệ thuật. Anh am hiểu lịch sử nên thuật chi tiết sự ra đời của tượng Nữ thần Tự do, món quà của nước Pháp tặng nhân dân Mỹ nhân dịp 100 năm lập quốc; sự hình thành của Vạn lý trường thành; quá trình phát triển của Luân Đôn từ thế kỷ V đến thế kỷ XIX; quá trình giành độc lập của Phần Lan, phong trào kháng chiến của Ba Lan,…

Văn tức là người, gần 400 trang sách không chỉ nói lên một Đỗ Ngọc Dũng tài năng, có vốn tri thức phong phú về nhiều lĩnh vực mà còn hiện hữu một con người tinh tế, giàu cảm xúc và bản lĩnh của anh. Mỗi lần đi đến một quốc gia nào đó, anh cũng dành thời gian tham quan các bảo tàng, nhất là bảo tàng nghệ thuật. Không phải ngẫu nhiên anh chọn bảo tàng là điểm đến trong mỗi chuyến công du. Bảo tàng là nơi lưu giữ và phát huy những tinh hoa di sản văn hóa của mỗi quốc gia.

Đi để viết nên con người Đỗ Ngọc Dũng rất giàu tình cảm. Sang Canada, anh gặp gỡ cộng đồng người Việt. Thăm nhà Việt Nam: ngôi nhà cổ hơn 100 tuổi, do kiến trúc sư nổi tiếng người Canada W.E Noffke thiết kế, một không gian văn hóa, quảng bá văn hóa văn hóa Việt Nam đến công chúng Canada và bạn bè quốc tế. Anh cảm phục TS. Đài Trang, người phụ nữ sinh sống ở Canada từ 1990 nhưng vẫn dành tình cảm cho quê hương qua các hoạt động nghiên cứu, giảng dạy, xúc tiến hoạt động thương mại, kết nối giao thương giữa các tỉnh thành của Việt Nam với các tỉnh thành Canada, dành thời gian nghiên cứu và viết hai cuốn sách về Chủ tịch Hồ Chí Minh. Anh bị ám ảnh hồn ma ở những lâu đài kì bí như Lâu đài Megglrnie - Scotland, YORK - Anh, thành phố cổ kính nhiều ma nhất thế giới.

Tình cảm nhưng không yếu mềm, trái lại Đỗ Ngọc Dũng là con người bản lĩnh. Anh sẵn sàng bác bỏ lập luận của người Trung Quốc cho rằng Vạn lý trường thành là công trình duy nhất của con người có thể nhìn thấy từ mặt trăng bằng một minh chứng xác đáng: Phi hành gia Neil Amstrong chứng minh Vạn lý trường thành nhìn từ mặt trăng tương đương một sợi tóc từ khoảng cách 3km. Vì thế không thể nhìn thấy công trình này từ mặt trăng. Bản lĩnh là chính anh, người chiến thắng khi đến Las Vegas - thiên đường ăn chơi.

Đỗ Ngọc Dũng là thế! Tài hoa, tinh tế, bản lĩnh nhưng không tự đánh bóng tên tuổi của mình. Đi đâu anh cũng lưu lại hình ảnh xem như là một minh chứng cho sự trải nghiệm của mình. Không làm màu mà văn chương đã nói về con người của anh.

Nhìn lại Ngang qua những miền đất, người đọc thực sự cảm phục tài năng và con người Đỗ Ngọc Dũng, một nghệ sĩ đa tài, yêu cái đẹp, có trách nhiệm và gắn bó với quê hương đất nước. Nếu ai đó ưa thích du ký, thích trải nghiệm khám phá hãy đến với Ngang qua những miền đất của anh.

-----------

Bài viết cùng chuyên mục:

Nhà văn Trần Công Tấn với những tác phẩm " Dòng chảy cuộc đời" 110 tác phẩm vào Chung khảo Giải báo chí "Vì sự nghiệp đại đoàn kết toàn dân tộc" Tặng thưởng tác phẩm Lý luận, phê bình văn học nghệ thuật 2023: Coi trọng tính học thuật, tính mới Gỡ khó để phát triển sáng tác, quảng bá tác phẩm Văn học, nghệ thuật Thêm một tác phẩm thành công viết về Bác Hồ kính yêu
Mời quý vị đón đọc báo Văn nghệ số 50/2024

Mời quý vị đón đọc báo Văn nghệ số 50/2024

Baovannghe.vn - Báo Văn nghệ số 50/2024 ra ngày 14/12/2024 có các nội dung sau đây:
Thơ Lê Vĩnh Thái và những cuộc đi hoang

Thơ Lê Vĩnh Thái và những cuộc đi hoang

Baovannghe.vn - Lê Vĩnh Thái luôn mang tâm thế là một thầy giáo nghèo vùng ngoại ô của Huế. Sự vất vả, lam lũ, khung cảnh nông thôn chính vì thế luôn là không gian nghệ thuật nổi bật trong thơ anh.
Ngôn ngữ mỹ thuật trong tranh Trương Đình Hào

Ngôn ngữ mỹ thuật trong tranh Trương Đình Hào

Baovannghe.vn - Trong tranh của Trương Đình Hào, ta thường bắt gặp nón quai thao, một cặp nam nữ đang hát quan họ, các con vật và vật dụng thường ngày… Thoạt nhìn, rất dễ để xem tranh Hào dưới góc nhìn văn hoá, di sản: các tác phẩm ghi lại các hoạt động bình dị hằng ngày của đời sống nông thôn ở miền Bắc Việt Nam giai đoạn trước Đổi mới.
Trông đám đông hỏi lấy một người: Phỏng vấn một cái cây ở sân 51 Trần Hưng Đạo

Trông đám đông hỏi lấy một người: Phỏng vấn một cái cây ở sân 51 Trần Hưng Đạo

Trong đáBaovannghe.vn - 51 Trần Hưng Đạo - Hà Nội là trụ sở của Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Việt Nam, Tòa nhà bình dị này mang một ý nghĩa rất lớn.
Ở trong tôi - Thơ Kim Chuông

Ở trong tôi - Thơ Kim Chuông

Baovannghe.vn- Tôi gặp mùa thu trên mặt sông đầy/ nhịp cầu giống chiếc đòn gánh lớn