Trên một vùng đất rộng bao la, viền xung quanh là những vạt xanh của cây sao su xuất hiện những vạt lửa hồng chấp chới cháy, những làn khói lam bay là là. Đó là các công nhân Công ty 715 thuộc Binh đoàn 15 đang chuẩn bị cho một vụ trồng dứa mới.

Theo vòng đời của cây dứa, từ lúc xuống giống đến thu hoạch thì khoảng 15 tháng. Những đọt chồi được tách từ cây mẹ sẽ được trồng mới, trải qua quá trình trưởng thành, cây cho quả, từ thân cây mẹ lại mọc những chồi cây nhỏ, sau khi thu hoạch quả, người ta sẽ tách chồi mới làm cây giống, những cây dứa sau thu hoạch lúc này sẽ được băm cào rồi phơi khô, khi đủ khô, chúng sẽ được đốt qua lửa, tro tàn từ chúng sẽ tạo màu mỡ cho lứa cây con được trồng cấy tiếp theo.

Anh Lê Văn Thình, đội phó đội 12 giới thiệu về giống dứa Queen. Ảnh Thanh Thúy

Cánh đồng dứa do Đội 15 - Công ty 715 thuộc xã IaO, IaGrai, Gia Lai quản lí đang trong cả 4 giai đoạn. Lô này đang đốt lửa chuẩn bị vụ mới, lô khác đã thu hoạch xong, chờ được băm cào phơi khô, lô khác nữa dứa đang cho quả non, đợi thêm thời gian để được thu hoạch, và những lô dứa “thanh tân” mơn mởn trong nắng chiều Tây Nguyên.

Anh Nguyễn Đình Tranh, đội trưởng Đội 15 và anh Lê Văn Thình, đội phó Đội 12 nhiệt tình giới thiệu cho khách phương xa hồ chứa nước tưới, cách vận hành tưới tiêu, bón phân cho vườn dứa mênh mông của đội. Từ hồ chứa này, nước và phân bón theo đường ống chạy dọc các luống sẽ cung cấp đủ ẩm và dinh dưỡng cho cây theo đúng quy trình kĩ thuật.

Năm 2022, Công ty 715 chuyển đổi cây trồng đối với 300 ha đất, từ cây cà phê sang cây dứa. Đây là dự án hợp tác với Công ty cổ phần TPXK Đồng Giao (DOVECO). Được biết DOVECO đã phát triển những nông trường dứa lớn ở Tam Điệp, Ninh Bình và nhiều nông trường khác với các giống dứa nổi tiếng như Queen và Cayenne. Với việc trồng và chăm sóc theo đúng kĩ thuật công ty đối tác chuyển giao, gần 300 ha dứa, năng suất bình quân trên 38 tấn/1ha​, Công ty 715 đã ổn định công việc và thu nhập, nâng cao đời sống cho công nhân.

Vì sao đang là vùng phát triển cà phê, lại chuyển đổi trồng dứa? Đại tá Nguyễn Phúc Khính - Giám đốc Công ty 715 cho biết: Trước đây khu vực này phát triển cây cà phê, nhưng theo thời gian, cà phê giống cũ không còn cho năng suất cao. Khí hậu những năm gần đây cũng nhiều biến đổi. Thời gian tưới tắm, chăm sóc cây cà phê tăng lên gấp đôi. Hơn nữa, công nhân ai cũng có vườn cà phê riêng của gia đình họ. Quá trình xử lí kĩ thuật cho cây cà phê như tỉa chồi, đọt… luôn diễn ra cùng lúc, dồn dập. Một công nhân khó làm tốt cả công việc của công ty và gia đình, cho nên cà phê không còn hiệu quả. Từ khi chuyển sang trồng dứa, thu nhập của công nhân ổn định hơn, họ có thời gian nghỉ ngơi và chăm sóc vườn cây của gia đình nhiều hơn.

Anh Lê Văn Thình chỉ những quả dứa đang trưởng thành, tích nước và mật ngọt, hứa hẹn một vụ mùa năng suất, đạt chuẩn chất lượng cho biết: Queen là giống dứa đặc chủng của công ty Đồng Giao, yêu cầu trồng chúng phải đúng kĩ thuật, thoáng, nếu để chúng mọc thành bụi như dứa ta thì sẽ không cho quả. Mỗi cây dứa Queen chỉ cho một quả.

Một loại dứa khác, là giống Cayenne, được biết là giống dứa phổ biến ở Việt Nam, thường được gọi là dứa không gai, vì trên mép lá của chúng trơn mượt, không có gai như dứa Queen và các loại dứa thông thường thì đạt trọng lượng trên dưới 3 kg/quả, quả nhỏ nhất cũng đạt 1,5 kg. Dứa Cayenne có vị ngọt thanh, nhưng vì chúng rất nhiều nước nên không bảo quản được lâu. Theo anh Thình, Công ty trồng nhiều chủng loại dứa để đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng.

Trước mắt du khách một cánh đồng dứa mênh mông trải dài tít tắp, một bên là giống dứa Queen quả tươi non mơn mởn, một bên là giống dứa Cayenne hừng hực sức sống đầy hứa hẹn. Anh Thình cho biết dứa khi sinh trưởng đạt đến giai đoạn nhất định được xử lí kĩ thuật để ra quả và chín đồng loạt. Những quả dứa từ đây được kiểm nghiệm luôn đạt chuẩn chất lượng và hoàn toàn không có chất độc hại.

Từ khi công ty chuyển đổi cây trồng từ cà phê sang dứa, anh Nguyễn Đình Tranh và Lê Văn Thình là lớp cán bộ đầu tiên của công ty 715 phối hợp với Công ty Đồng Giao chỉ đạo công nhân trồng dứa theo đúng kĩ thuật. Công nhân của các đội ngoài người từ các địa phương khác đến còn có rất nhiều người là người dân tộc tại chỗ. Đơn vị luôn động viên, tạo điều kiện cho người ở các làng quanh vùng vào làm công nhân của công ty. Được biết, thực hiện hiệu quả phương châm của Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Binh đoàn “Phát triển vườn cây đến đâu, thu hút lao động và xây dựng khu dân cư đến đó”, từ ngày đầu về đóng quân trên địa bàn chỉ có 2 điểm dân cư đến nay Công ty 715 đã phát triển được 20 điểm thu hút trên 1.500 lao động; đặc biệt Công ty đã tuyên truyền, vận động và tuyển dụng được gần 700 lao động là đồng bào dân tộc tại chỗ vào làm công nhân và nhận khoán vườn cây với đơn vị.

Người dân tộc tại chỗ ở đây, từ khi Công ty 715 về đứng chân khai mở cách thức làm ăn mới, họ đã bước ra từ nghèo nàn lạc hậu. Ngày nay, số đông lao động người dân tộc tại chỗ đều có trình độ học vấn, sống chan hòa, vô tư, tay nghề cao ngang với mọi công nhân khác. Trồng dứa so với cà phê và cao su có sự vất vả khác nhau nhưng công nhân ở đây ngoài việc làm công ăn lương, họ đều yêu nghề, tâm huyết với công việc.

Với những thành quả đã đạt được, Công ty 715 đã làm thay đổi phương thức sản xuất, từ phương thức truyền thống sang phương thức sản xuất mới tiên tiến, áp dụng khoa học, kĩ thuật, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa, mang lại hiệu quả kinh tế cao; từng bước góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần, xóa đói, giảm nghèo bền vững cho đồng bào các dân tộc. Hơn thế nữa, Công ty 715 đã góp phần đưa vùng biên giới huyện IaGrai phát triển mạnh cả về kinh tế, văn hóa-xã hội, quốc phòng-an ninh, tạo nên sức mạnh tổng hợp của quần chúng Nhân dân để xây dựng, tăng cường củng cố quốc phòng an ninh ngày càng vững chắc trên địa bàn.

Phạm Thanh Thúy | Báo Văn nghệ