Lời tiết lộ của cô con gái út của tiểu thuyết gia Alice Munro rằng cô đã bị cha dượng xâm hại tình dục khi còn nhỏ, và Munro vẫn ở với kẻ xâm hại ngay cả sau khi hắn bị kết tội, đã gây chấn động văn đàn khắp thế giới.

Câu chuyện được Andrea Skinner, con gái của Munro, kể lại trên tờ The Toronto Star, khiến nhiều người ngưỡng mộ văn chương Alice Munro choáng váng, họ hỏi nhau làm sao một nhà văn có tầm vóc như bà lại có thể giữ bí mật như vậy trong nhiều thập kỷ và giờ đây những tiết lộ này có thể tác động đến di sản văn chương đồ sộ của bà như thế nào?

“Alice luôn được xem là một dạng Thánh Alice,” Martin Levin, cựu biên tập viên mục sách của tờ The Globe and Mail nói. Ông cũng cho biết ông “thậm chí không nghe thấy một lời đồn thổi hay tí xì xào gì nào về tin tức này trong suốt 20 năm làm việc tại tờ báo.

Trong nhiều thập kỷ, Munro được tôn kính vì những tác phẩm truyện ngắn sắc sảo thể hiện sự hiểu biết sâu sắc của bà về bản chất con người và các mối quan hệ. Ngay cả khi bà giành giải Nobel văn chương năm 2013, Munro vẫn giữ thái độ kín đáo và khiêm tốn, bà mô tả cuộc sống của bà tại một thị trấn nhỏ ở Ontario là bình thường, yên tĩnh và hạnh phúc.

Hình ảnh của Munro, người qua đời vào tháng 5 ở tuổi 92, đã tan vỡ sau lời kể công khai của con gái.
Tiểu thuyết gia người Canada Margaret Atwood đã viết trong một email rằng bà "bị bất ngờ" bởi những tiết lộ này. Mặc dù bà đã biết được một chút về nguyên nhân gây ra rạn nứt gia đình cách đây vài năm, từ một trong những người con gái khác của Munro, bà không bao giờ biết toàn bộ câu chuyện cho đến khi bà đọc được lời kể của Skinner.
“Tại sao bà ấy ở lại?” Atwood viết về quyết định của Munro. “Tôi nghĩ họ đến từ một thế hệ và một nơi mà mọi thứ đều được giấu dưới thảm trải sàn.”
Bà nói thêm: "Bạn nhận ra rằng bạn không biết người mà bạn nghĩ mình biết."

Nhà văn Margaret Atwood và bạn thân Alice Munro. Ảnh: wbur

Trên mạng xã hội, một loạt các nhà văn và nhà báo, bao gồm Lydia Kiesling, Brandon Taylor và Jiayang Fan, đã bày tỏ sự sốc và đau lòng trước tin tức này. Những người khác, bao gồm cả tiểu thuyết gia Rebecca Makkai, tự hỏi liệu từ giờ trở đi có thể tách biệt được lối viết siêu việt của Munro, đôi khi khám phá những hoàn cảnh gia đình hỗn loạn và sự xa lánh đột ngột, khỏi hành vi đáng lo ngại của bà hay không.

Makkai cho biết trong một email rằng: “Những tiết lộ này không chỉ phá hủy di sản của Munro với tư cách là một con người, mà còn khiến những câu chuyện mà khi nhìn lại, rất rõ ràng về những sự phản bội khó hiểu đó về cơ bản trở nên không thể đọc được như bất cứ điều gì ngoài những lời thú nhận nửa vời”. “Với tôi, điều đó khiến chúng trở nên không thể đọc được chút nào”.

Skinner viết rằng việc lạm dụng bắt đầu khi cô 9 tuổi và đến thăm mẹ và cha dượng, Gerald Fremlin. Ông ta đã trèo lên giường với cô, Skinner viết, và tấn công tình dục cô. Cô kể với mẹ kế, Carole Sabiston, người đã kể với cha của Skinner, Jim Munro. Ông quyết định không kể với vợ cũ của mình, Alice. Skinner viết rằng Fremlin tiếp tục phơi bày bản thân với cô trong nhiều năm.

Khi Skinner ở độ tuổi 20, cô đã kể với mẹ mình trong một lá thư về những gì Fremlin đã làm. Skinner viết rằng Munro phản ứng "như thể cô ấy đã biết về một vụ ngoại tình".
Fremlin đã viết thư cho gia đình Skinner, mô tả hành vi lạm dụng nhưng đổ lỗi cho cô. Nhiều năm sau, Skinner viết, cô đã mang những lá thư đó đến cảnh sát. Fremlin bị buộc tội tấn công tình dục vào năm 2004 và sau đó bị kết tội về tội đó, theo Cảnh sát tỉnh Ontario.
Munro vẫn ở lại với người đã lạm dụng con gái mình. Bà và con gái trở nên xa lạ và không bao giờ hòa giải.
Tin tức về lời nhận tội dường như không lan truyền xa khỏi tòa án nhỏ ở Goderich, Ontario, nơi vụ án được xét xử. Nó thậm chí còn không đến được Wingham, ngôi làng ở Ontario nơi Munro sinh ra, Verna Steffler, 84 tuổi, một người bạn lâu năm của Munro cho biết.

Nhưng sau cái chết của Fremlin vào năm 2013, Munro đã thay đổi kế hoạch của mình là được chôn cất gần ông tại thị trấn Blyth gần đó. Steffler cho biết khi nghe về sự thay đổi này, bà nghĩ rằng, "Ồ, bà ấy không muốn ở gần ông ấy nữa".

Trong bài cáo buộc của mình, Skinner cũng chỉ ra rằng những người ngoài vòng tròn gia đình đã biết về sự lạm dụng. Skinner viết: "Nhiều người có ảnh hưởng đã biết đôi chút về câu chuyện của tôi nhưng vẫn tiếp tục ủng hộ..." Không rõ câu chuyện của Skinner được biết đến rộng rãi như thế nào trong giới văn học và truyền thông Canada. Skinner đã không trả lời email từ hôm công bố cáo buộc. Penguin Random House, nhà xuất bản của Alice Munro, đã từ chối bình luận.

Douglas Gibson, biên tập viên và nhà xuất bản lâu năm của Munro tại Penguin Random House Canada, hiện đã nghỉ hưu, cho biết trong một email gửi cho tờ The Times rằng ông biết về sự xa lánh của Munro với con gái mình và biết được lý do dẫn đến rạn nứt này vào năm 2005. Gibson viết: "Vấn đề đã trở nên rõ ràng khi vai trò đáng xấu hổ của Gerry Fremlin bị tiết lộ", "nhưng tôi không có gì để nói thêm về câu chuyện gia đình bi thảm này".

Alice Munro thời trẻ.

Robert Thacker, một học giả văn học đã xuất bản cuốn tiểu sử được ca ngợi về Alice Munro cho biết ngay khi cuốn sách chuẩn bị được xuất bản vào năm 2005, ông nhận được email từ Skinner, kể về việc bà bị lạm dụng tình dục.

"Tôi nghĩ cô ấy muốn tôi đưa chi tiết đó vào", ông nói. Nhưng cuốn sách đã hoàn thành, và ông kết luận rằng ông không có tư cách là một nhà viết tiểu sử văn học để đi sâu vào lịch sử gia đình đầy rắc rối.
Khoảng năm 2008, Thacker lại ngồi với Munro để phỏng vấn bà cho phiên bản cập nhật của cuốn tiểu sử. Bà yêu cầu ông tắt máy ghi âm để bà có thể thảo luận về câu chuyện của Skinner, ông nói. "Đây là một trong những điều buồn nhất trong cuộc đời bà ấy", Thacker nói. Bản tiểu sử cập nhật, xuất bản năm 2011, đã bỏ qua những gì Thacker biết về vụ lạm dụng. “Tôi coi đó là chuyện riêng tư của gia đình,” ông nói.

Thacker từ chối chia sẻ thêm chi tiết về những gì Munro nói liên quan đến vụ lạm dụng và tác động của nó đối với gia đình. Tuy nhiên, ông không ngạc nhiên khi Skinner quyết định công khai sau cái chết của mẹ cô.
“Tôi biết chuyện này sẽ xảy ra một ngày nào đó, vấn đề thực sự chỉ là khi nào thôi,” ông nói.

Trong nhiều năm, Skinner đã xa lánh mẹ và anh chị em của mình. Cô và anh chị em của mình đã làm lành và họ đã bày tỏ sự ủng hộ khi cô chia sẻ câu chuyện của mình về sự lạm dụng và sự im lặng xung quanh nó.

Sheila Munro, chị gái của Skinner nói với tờ The Star rằng mặc dù gia đình cảm thấy việc chia sẻ câu chuyện của Skinner là quan trọng, nhưng bà không tin rằng những tiết lộ này sẽ làm giảm đi di sản văn học của mẹ họ.

“Tôi vẫn cảm thấy mẹ là một nhà văn vĩ đại — bà ấy xứng đáng nhận giải Nobel,” Sheila Munro nói với tờ The Star. “Bà ấy đã cống hiến cả cuộc đời mình cho nó, và bà ấy đã thể hiện tài năng và trí tưởng tượng tuyệt vời này.”

Hồng Đậu
Dịch từ NYTimes