Nằm trong chuỗi hoạt động của những ngày tháng 5 lịch sử, sáng ngày 24/5/2025, tại khuôn viên Nghĩa trang liệt sỹ xã Bình Dương, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam, Hội Nhà văn Việt Nam phối hợp với Đảng ủy, Ủy ban nhân dân, Ủy ban mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã Bình Dương (Thăng Bình, Quảng Nam) đã long trọng tổ chức ra mắt tập sách “Khát vọng hòa bình”.
Buổi ra mắt tập sách này đã thu hút đông đảo các nhà văn, nhà thơ là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam; Hội nhà văn Quảng Nam, Đà Nẵng các đại biểu đại diện cho Đảng bộ, chính quyền, các sở, ban, ngành của tỉnh Quảng Nam, huyện Thăng Bình, xã Bình Dương; các tướng lính, các anh hùng, cựu chiến binh và đông đảo nhân dân, thanh niên, học sinh… của xã Bình Dương tới dự.
 |
| Nhà thơ Nguyễn Hữu Việt (bên phải), ủy viên BCH Hội Nhà văn Việt Nam đọc lời khai mạc |
“Khát vọng hòa bình” là tập sách được Nhà nước đặt hàng, Hội Nhà văn Việt Nam thực hiện. Đây là tuyển tập thơ, văn với 38 tác giả tham gia. Sau lời khai mạc của nhà thơ Nguyễn Hữu Việt, thay mặt Hội Nhà văn Việt Nam, nhà thơ Trần Đăng Khoa đã giới thiệu về tập sách. Theo đó, “Khát vọng hòa bình” là tác phẩm viết về mảnh đất, con người xã Bình Dương, một xã mà trong thời kỳ chiến tranh chống Mỹ chỉ có hơn 7000 người dân nhưng có đến hơn 4000 người đã chết bởi bom đạn địch; có 1347 liệt sỹ; gần 400 Mẹ Việt Nam Anh hùng; 05 Anh hùng LLVTND và là xã có 03 lần được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng (trong đó có 02 lần Anh hùng LLVTND và 01 lần Anh hùng trong thời kỳ đổi mới). Và như vậy, Bình Dương là một bảo tàng cho khát vọng hòa bình đúng nghĩa nhất trong đời sống của con người đương đại, không chỉ của Thăng Bình, không chỉ của Quảng Nam, không chỉ của dân tộc Việt Nam mà là một bảo tàng của nhân loại.
“Khát vọng hòa bình” là lịch sử của một vùng đất mang tên Bình Dương, nơi mà những năm tháng chiến tranh mọi người đều biết đến bởi sự tàn khốc, bởi sự mất mát, hy sinh và ý chí quật cường, bất diệt vì độc lập tự do của cả một dân tộc. Nơi mà mỗi hạt cát, mỗi nắm đất như mang theo mồ hôi, nước mắt, máu và linh hồn của những người con của quê hương Bình Dương để mảnh đất này trở nên linh thiêng và bất tử. Trong lời tựa của tập sách, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều – Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, gọi Bình Dương là Biểu tượng của khát vọng hòa bình. Ông tự hỏi: “Nếu đến Bình Dương tôi sẽ bước đi như thế nào? Lương tâm tôi, bàn chân tôi có đủ sạch để đặt lên mảnh đất kỳ vĩ, thiêng liêng, anh hùng và bi thương ấy không?”. Ông cũng muốn nói với những người đang sống, đang được hưởng hòa bình rằng: “Chúng ta xây dựng tượng đài Bình Dương không chỉ bằng lòng mang ơn, sự kính phục mà bằng cả sự sám hối…”.
Trong “Khát vọng hòa bình”, có cái gì như là hơi thở còn sót lại của những con người đã đi qua cuộc chiến tranh vĩ đại của dân tộc. Chiến tranh không chỉ lấy đi của Bình Dương những người con ưu tú mà còn lấy đi cả một phần tương lai của mảnh đất nhiều nắng, nhiều gió này, để lại những khoảng trống mà ngay cả tình yêu cũng khó thể lấp đầy. Những trang viết của các tác giả trong tập sách như một minh chứng sống động, rằng hòa bình không chỉ là sự vắng bóng của đạn bom, nó còn là những lần trở về, những lần tái hợp và những trái tim được hàn gắn. “Mảnh đất Bình Dương này sẽ dạy cho con người biết sống trung thực, không hèn nhát, không dối trá và biết dâng hiến…” (Lời nhà thơ Nguyễn Quang Thiều).
“Dù chỉ một lần bước trên cát nóng
Chỉ một lần hiểu thấu khúc ca kia
Suốt đời tôi chẳng thể bao giờ
Đặt bút viết những điều dối trá”. (Cát – Ý Nhi).
Hay: “Trước tượng đài mẹ/ ai dám sống hèn đi
Ai quên mất/ máu bao người/ đã khuất
Ta đối diện ta/ đối diện cùng sự thật
Trước ánh sáng mặt trời/ và ánh lửa trong tim”. (Ký ức của cát - Nguyễn Việt Chiến).
 |
| Tập "Khát vọng hòa bình" là sách được Nhà nước đặt hàng, Hội Nhà văn Việt Nam thực hiện |
Bằng những ngôn từ chân thật, tôn trọng lịch sử, các tác giả của tập sách đã tái hiện trung thực về một thời đoạn lịch sử của chiến tranh trên mảnh đất bời bời cát trắng. Với cách tả vừa cận cảnh, vừa khái quát, tác phẩm mang đến cho bạn đọc một cái nhìn toàn diện cả về đời sống, sinh hoạt thường ngày, cả về bản lĩnh và tinh thần bất khuất của nhân dân Bình Dương trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ cứu nước. giúp đọc giả hiểu rõ thế nào là “chiến tranh nhân dân”. Tác phẩm đã bám sát tình hình chiến sự nóng hổi của hơn 50 năm về trước, điều đó sẽ giúp bạn đọc ở nhiều thế hệ hiểu hơn về cuộc chiến tranh giải phóng vĩ đại của dân tộc.
“Chẳng nơi nào/giống như/ cát Bình Dương
Những mộ cát/ vẫn cồn cào/ máu đỏ
Cát gọi ta/ oan khốc/dọc đêm trường
Những trảng cát/ bị đạn bom/cày xới”. (Ký ức của cát – Nguyễn Việt Chiến).
Hay: “Hôm đánh vào giải phóng quê hương
Con nổ bộc lôi chín lần vào thép
Hơi bộc lôi hất tung con lên
Quần áo bay đi hết
Con lại như đứa trẻ mới lọt lòng
Trên mảnh đất chôn nhau cắt rốn
Lại sinh ra con lần thứ hai”. (Đất quê – Khương Hữu Dụng).
Trong khó khăn, gian khổ và sự khốc liệt của bom đạn, nơi củ sắn, củ khoai cũng oằn mình trong nắng gió, nơi chỉ có những mái lều che tạm mà kẻ địch vẫn càn đi, quét lại, vậy mà bộ đội, du kích vẫn kiên cường bám trụ chiến đấu. Bởi ở đó có “trận địa lòng dân”, có “lũy thành nhân dân”.
“Anh hùng tướng lĩnh sắt son
Lòng dân đùm bọc trường tồn sử xanh
Chết sống như gió treo mành
Bộ đội nương tựa lũy thành nhân dân”. (Di tích Bình Dương – Lê Anh Dũng).
Ở mảng văn xuôi. với nhiều truyện ngắn, ký, tùy bút…của những tác giả là người con của mảnh đất này, là những người đã trực tiếp sống, chiến đấu trên mảnh đất này, những người nghiên cứu lịch sử mảnh đất này nên có độ nén ngôn từ và độ chân thực rất cao, như: “Gương mặt thách thức” của Dương Thị Xuân Quý; “Mặt biển- mặt trận” của Chu Cẩm Phong; “Cuộc hành quân kỳ lạ” và “Anh Hai Toàn” của Nguyên Ngọc; “Bình Dương rừng dương và người Bình Dương” của Trung Trung Đỉnh; “Làng cát Bình Dương và vườn mẹ” của Thanh Thảo; Nghĩ về một vùng đất anh hùng” của Lê Doãn Hợp; “Mẹ tôi” của Phan Đức Nhạn …vv. Các tác phẩm văn xuôi trong “Khát vọng hòa bình”, thông qua góc nhìn sâu sắc và hệ thống hóa đã đưa đọc giả can dự cái ngột ngạt của năm tháng bom đạn trên mảnh đất Bình Dương. Nơi mà “khi đọc tư liệu về bom đạn của đế quốc Mỹ đã đổ xuống đất Bình Dương, không ai nghĩ vùng đất này vẫn còn sự sống”. Rồi: “Sắt thép, máy bay, xe tăng của kẻ thù đã không đè bẹp được ý chí quyết chiến, quyết thắng của mọi con người nơi đây, kể cả đàn ông, đàn bà, người già, người trẻ”. (Nghĩ về một vùng đất anh hùng- Lê Doãn Hợp).
Nhà thơ Trần Đăng khoa cho rằng, không có buổi lễ ra mắt sách nào đặc biệt như hôm nay. Bởi nó không được tổ chức trong một hội trường sang trọng, đầy đủ tiện nghi, âm thanh, ánh sáng… mà được tổ chức ngay trên khuôn viên nghĩa trang liệt sỹ xã Bình Dương, nơi mà máu xương các liệt sỹ đã làm nên một Bình Dương anh hùng, bất khuất. Và như vậy, hôm nay không chỉ có chúng ta mà còn có hương hồn các liệt sỹ dõi theo chúng ta. Và ông hy vọng:“Bình Dương là một địa chỉ thiêng liêng để người dân cả nước tìm về. Chúng ta về không phải chỉ để nghe lại những câu chuyện xưa, những sự tích anh hùng xưa, mà để nhận lại những bài học, những dòng máu bất khuất. Người tiếp máu cho chúng ta bây giờ lại là những người đã khuất. Đấy là dòng máu cách mạng. Dòng máu anh hùng. Dòng máu tinh khiết không nhuốm một hạt bụi bẩn”.
Sau 50 năm chiến tranh đã chấm dứt trên dải đất hình chữ S, một tượng đài về Bình Dương đã được dựng lên bằng ngôn từ mang tên “Khát vọng hòa bình”. Đúng như nhà thơ Nguyễn Quang Thiều đã nói, “Khát vọng hòa bình” là cuốn sách mà chúng ta cần phải có, cần phải đọc để nhận thấy cái giá mà chúng ta đã phải trả cho hòa bình lớn lao và đau đớn đên nhường nào?”./.
