Có 15 nhà văn, nhà thơ trên toàn quốc đã về tham dự. Hùng hậu nhất là đội ngũ "các nhà" từ Thành phố Hồ Chí Minh: An Bình Minh, Nguyễn Minh Ngọc, Châu La Việt, Nguyễn Thu Hà, Hoàng Thị Ngọc Hoài, Phan Đức Nam; rồi từ Cần Thơ: Huỳnh Kiên Giang; sở tại miền Trung: Văn Xương, Phùng Phương Quý, Đào An Duyên; và từ các tỉnh phía Bắc: Phạm Thanh Khương, Quỳnh Vân, Trần Anh Thái, Nguyễn Việt Chiến... với Trưởng trại là một Thiếu tá trẻ măng, đẹp trai của Nhà xuất bản Quân đội nhân dân: Thiếu tá Đức Hà.

Đại tá, nhà văn Phạm Văn Trường - Giám đốc, Tổng Biên tập Nhà xuất bản Quân đội nhân dân phát biểu khai mạc Trại sáng tác văn học về đề tài "Lực lượng vũ trang - Chiến tranh cách mạng" năm 2025

Với 15 ngày ở Trại sáng tác, họ đã có những hoạt động rất sôi nổi như đến thăm và giao lưu cùng cán bộ chiến sĩ Học viện Hải Quân, các Đồn biên phòng, thăm nhà Lưu niệm Tướng Hà Vi Tùng... và sau đó là viết, viết suốt ngày đêm với một phấn hứng và sự chăm chỉ hiếm thấy. Và bởi thế, sau 15 ngày lao động cật lực, họ đã có một thành quả rất đáng biểu dương, đã hoàn thành 20 bản thảo dày dặn, trong đó có 15 tiểu thuyết, 3 trường ca, 4 tập bút ký, ghi chép và 2 tập truyện ngắn. Các tác phẩm này đều lấy người chiến sĩ làm nhân vật trung tâm và bối cảnh không chỉ cuộc kháng chiến chống Mỹ vừa qua, mà còn trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc hôm nay.

Những cây bút lần đầu tham gia trại này như Đại tá Phạm Thanh Khương, các nhà thơ Trần Anh Thái, Đào An Duyên, Nguyễn Thu Hà đều đã nhập cuộc rất nhanh và sức sáng tạo rất mãnh liệt. Trong những tiểu thuyết phản ánh về người lính trong cuộc chiến đấu hôm nay được viết rất công phu là tiểu thuyết Tử huyệt của Đại tá, nhà văn biên phòng Phạm Thanh Khương. Với vốn sống dày dặn, cuốn sách viết về chuyên án đấu tranh phòng chống tội phạm ma túy của lực lượng Bộ đội Biên phòng. Từ một vụ án hình sự, lực lượng đấu tranh phòng chống tội phạm ma túy đã điều tra xác minh ra phía sau của vụ án là thủ đoạn mới của các đối tượng buôn bán ma túy. Lợi dụng vào chủ trương phát triển kinh tế hộ gia đình "vườn ao chuồng" vùng sâu, vùng xa, thành lập các trang trại, tạo vỏ bọc; mua chuộc, lôi kéo sự tiếp tay của lực lượng đấu tranh phòng chống ma túy nước bạn mà lực lượng đấu tranh phòng chống tội phạm ma túy Việt Nam đã có ký kết thỏa thuận hợp tác. Lợi dụng vào các mối quan hệ với các cán bộ lãnh đạo ở địa phương bằng thủ đoạn "giúp đỡ", kết thân, đối tượng buôn bán ma túy tạo cơ sở, tìm chỗ dựa cho quá trình tổ chức thực hiện phạm tội. Để thực hiện hành vi, các đối tượng buôn bán ma túy không từ bất cứ thủ đoạn nào, kể cả thủ tiêu người anh em sinh đôi thực hiện tội ác. Câu chuyện không chỉ nói đến quá trình điều tra, đánh án, thông qua đó khắc họa đậm nét hình ảnh cán bộ, chiến sĩ của lực lượng đấu tranh phòng chống tội phạm ma túy bằng sự mưu trí, nghiệp vụ điều tra, kết hợp nhiều biện pháp nghiệp vụ không chỉ đối mặt với tội phạm nguy hiểm mà cũng phải đối mặt với cuộc sống của gia đình, đối mặt với chính mình. Đó là những quan hệ thường nhật đầy trắc trở mà trong đời thường không nhiều người biết đến phía sau mỗi chiến công, kết quả đánh án đạt được.

Với Mùa biển lặng, nhà văn Nguyễn Thu Hà kể về gia đình một sĩ quan Hải quân với cha và ba con trai cùng phục vụ trong Quân chủng Hải quân, giai đoạn từ năm 1978 đến nay. Người cha phục vụ trên tàu vận tải, trải qua chiến tranh biên giới Tây Nam, chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc và nhiệm vụ vận tải quân sự thời bình, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, nghỉ hưu với quân hàm Đại tá. Ba người con nối nghiệp cha: con cả là cán bộ chính trị công tác ở các tuyến đảo, hiện đóng quân tại Trường Sa; con thứ là sĩ quan thông tin trên tàu Cảnh sát biển thuộc Vùng 4; con út vào lực lượng đặc công nước tinh nhuệ. Mỗi người mang cá tính riêng nhưng đều quyết đoán, dũng cảm, sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc, cùng người phụ nữ của mình vượt qua những khó khăn đặc thù đời lính. Truyền thống gia đình tiếp nối qua con trai của người anh cả. Cao trào là sự hy sinh âm thầm nhưng vẻ vang của người con út trong một nhiệm vụ đặc biệt, để lại niềm tự hào xen nỗi đau, qua đó tôn vinh tinh thần yêu nước, tình đồng chí và ý thức cảnh giác cao trong thời bình...

Các đại biểu tham dự Trại sáng tác giao lưu cùng cán bộ chiến sĩ Học viện Hải Quân

Nhà thơ Trần Anh Thái và Nguyễn Việt Chiến đều là những tên tuổi trong thể loại trường ca. Trong trại sáng tác, Đất nước phía Trường Sa của nhà thơ Nguyễn Việt Chiến là trường ca trữ tình - sử thi về biển đảo, ví Tổ quốc như con tàu vượt bão giữa trùng khơi. Tác phẩm đan xen hiện thực và ký ức, khắc họa cuộc sống, chiến đấu, hy sinh của người dân - người lính nơi đầu sóng ngọn gió. Biển vừa dữ dội vừa nhân hậu, là không gian của tình yêu, nỗi nhớ, mất mát và khát vọng. Hình tượng Trường Sa trở thành biểu tượng thiêng liêng của chủ quyền và tình yêu đất nước.

Trường ca Người về từ cõi khác của nhà thơ Trần Anh Thái là khúc tráng ca dành tặng những người lính đã ngã xuống trong cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại của dân tộc. Bối cảnh chính trải dài trên mặt trận Tây Nguyên, với mạch kể xoay quanh Sư đoàn 320 - đơn vị bộ binh từng đi qua hai cuộc kháng chiến, từ những ngày đầu chống thực dân Pháp đến các chiến dịch lớn trong kháng chiến chống Mỹ. Đây là một sư đoàn lừng lẫy chiến công, từng khiến quân thù khiếp sợ. Trường ca đã khắc họa quá trình hình thành và trưởng thành của Sư đoàn 320; tái hiện những chặng hành quân xuyên Trường Sơn vào Tây Nguyên, những ngày tháng sống và chiến đấu giữa núi rừng khốc liệt. Sư đoàn đã góp mặt trong nhiều trận đánh lịch sử, giải phóng Tây Nguyên, rồi tiếp tục tiến quân thần tốc trong Chiến dịch Hồ Chí Minh, góp phần làm nên Đại thắng mùa Xuân năm 1975. Đây là câu chuyện về một đơn vị chủ lực của Quân đội nhân dân Việt Nam - những người lính đã viết nên những trang sử vàng chói lọi và để lại trong lòng đồng đội, nhân dân hình ảnh bất tử của "người về từ cõi khác".

Bên cạnh hai lão làng, có một nhà thơ lần đầu tham gia Trại là Đào An Duyên cũng tỏ rõ tài năng của mình với bản trường ca đậm chất Tây Nguyên. Đào An Duyên là con gái một người lính, cũng là một cô giáo - nhà thơ của miền núi cao Pleiku. Đây là lần đầu chị được tham gia Trại viết của Nhà xuất bản Quân đội nhân dân. Với nhiệt tình của tuổi trẻ, trong Trại viết chị đã hoàn thành bản trường ca đầu tiên của đời mình: Mùa sương chín ngấu. Trường ca gợi mở một không gian bảng lảng sương giăng của miền đất Tây Nguyên, nơi in dấu tuổi thơ và ký ức sâu thẳm của nhân vật chính, người con sinh ra trên đất bazan đỏ. Từ những ngày lớn lên giữa tiếng gió đại ngàn, anh lên đường nhập ngũ, mang theo nỗi nhớ quê hương luôn cháy bỏng trong tim. Trong những đêm xa nhà, ký ức về cao nguyên trở về với nắng gió thênh thang, lễ hội cồng chiêng, điệu xoang, lời ca, men rượu cần và hồn vía đại ngàn. Trường ca gồm bốn chương: Sinh - Kể về tuổi thơ và bước chân nhập ngũ; Mơ - Những giấc mơ da diết về quê nhà; Mục - Nỗi đau khi trở về, chứng kiến chiến tranh và con người tàn phá quê hương; Tỉnh - Khát vọng hồi sinh rừng núi và văn hóa Tây Nguyên. Đây là hành trình vừa riêng tư vừa rộng mở, đan xen giữa hiện thực và ký ức, giữa nỗi đau mất mát và niềm tin vào sự hồi sinh...

Bên cạnh đó là những nhà văn luôn thủy chung với đề tài người lính, có sáng tác mới dày dặn và mới mẻ cả trong câu chuyện và phong cách viết. Bởi Nhà xuất bản Quân đội nhân dân luôn ưu tiên cho thể loại tiểu thuyết và trường ca nên ngoài những trường ca kể trên, có 10 tiểu thuyết hoàn thành bao gồm Cục Chính trị tiền phương của Châu La Việt; Lời nguyền Phu La Nhích của nhà văn An Bình Minh; Người mẹ Đất Thủ của Nguyễn Minh Ngọc; Mùa biển lặng của Nguyễn Thu Hà; Cầu vồng hai màu của Quỳnh Vân; Chỉ tình yêu ở lại của Phùng Phương Quý; Tử huyệt của Phạm Thanh Khương; Thiên nga trắng của Văn Xương; Bên dòng kinh Vĩnh Tế của Phan Đức Nam; Từ đó của Hồ Thị Ngọc Hoài.

Cục Chính trị tiền phương của nhà văn Châu La Việt là tiểu thuyết chiến tranh khắc họa chân thực và sinh động những con người gánh vác trọng trách lãnh đạo của Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam tại chiến trường. Tác phẩm tái hiện bối cảnh ác liệt của cuộc kháng chiến, nơi mà công tác chính trị - tư tưởng trở thành "mạch máu" nuôi dưỡng ý chí chiến đấu, gắn kết cán bộ, chiến sĩ và giữ vững niềm tin tất thắng. Đây là tiểu thuyết mà nhà văn Châu La Việt, vốn là trợ lý tuyên huấn một Binh trạm, ấp ủ nhiều năm, đặc biệt đã hoàn thành để góp phần kỷ niệm 80 năm Ngày Truyền thống của Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam. Với lối viết giàu trải nghiệm của người trong cuộc, Châu La Việt không chỉ dựng lại những sự kiện lớn, mà còn khắc họa đời sống nội tâm, tình đồng đội, nỗi nhớ quê hương và sự hy sinh lặng thầm phía sau chiến hào, làm nổi bật vai trò đặc biệt của Cục Chính trị tiền phương trong lịch sử chiến tranh cách mạng Việt Nam.

Các đại biểu tham dự Trại sáng tác

Tiểu thuyết Người mẹ Đất Thủ của nhà văn Nguyễn Minh Ngọc lấy bối cảnh vùng Đất Thủ, khắc họa hình tượng một người mẹ miền Nam kiên trung, sớm tham gia cách mạng, đi trọn hai cuộc trường chinh của dân tộc. Qua số phận nhân vật trung tâm và những con người quanh bà, tác phẩm phản ánh sinh động đời sống kháng chiến của đồng bào miền Nam, đặc biệt là vùng Đất Thủ - nơi đã hun đúc tinh thần kiên cường, anh dũng, bất khuất trong chiến đấu và bền bỉ trong lao động, góp phần làm nên thắng lợi chung của dân tộc.

Cùng với đó, tiểu thuyết Lời nguyền Phu La Nhích của nhà văn An Bình Minh kể về mối tình đầy bi tráng giữa một chàng lái xe và cô thanh niên xung phong trên đèo Phu La Nhích - cung đường hiểm yếu của tuyến 20 Quyết Thắng. Họ là đôi trai tài gái sắc, từng cùng nhau đối mặt với bom đạn, cái chết để bảo vệ xe và hàng, băng qua những trọng điểm ác liệt của Trường Sơn. Câu chuyện được kể như một truyền kỳ, đan xen giữa tình yêu lãng mạn và khốc liệt của chiến tranh, được bao bọc trong tình đồng đội, sự quả cảm và hy sinh của những con người đã làm nên huyền thoại Trường Sơn. Tiểu thuyết không chỉ khắc họa một chuyện tình đặc biệt mà còn tôn vinh thế hệ thanh niên xung phong, lái xe Trường Sơn - những con người sống, chiến đấu và yêu trong gian khổ, để lại dấu ấn không phai trong ký ức về một thời máu lửa.

Đặc biệt, Bên dòng kinh Vĩnh Tế của nhà văn Phan Đức Nam là tiểu thuyết chiến tranh đậm chất sử thi và bi tráng, lấy hình tượng trung tâm một chiến sĩ đặc công "xuất quỷ nhập thần", bao phen khiến giặc Mỹ và tay sai khiếp vía. Câu chuyện theo bước chân ông qua những năm tháng khốc liệt, nơi từng trận đánh vang dội bên dòng kinh Vĩnh Tế trở thành chứng nhân cho lòng dũng cảm và mưu trí. Nhưng đời người anh hùng ấy không chỉ có chiến công, trong cuộc chiến bảo vệ Tổ quốc ở biên giới Tây Nam, gia đình ông bị địch sát hại, để lại cho ông nỗi đau khôn nguôi. Ông mang cả mất mát ấy vào chiến trận, biến nỗi đau thành sức mạnh, sống và chiến đấu như một dòng sông âm thầm chảy, bền bỉ mà mãnh liệt, để bảo vệ quê hương, trả thù cho gia đình.

Và cũng xin được kể thêm các tập truyện ngắn và ký sự hoàn thành trong trại viết. Đó là Qua miền biên viễn của nhà văn quân đội Quân khu 9 Hồ Kiên Giang, đã khắc họa đậm nét tinh thần chiến đấu bảo vệ cương thổ của quân và dân từ buổi lập trấn Hà Tiên của danh tướng Mạc Thiên Tích, qua các cuộc kháng chiến chống quân xâm lược thế kỷ XX. Những trang viết đặc biệt xúc động khi tái hiện sự sáng tạo và tinh thần hy sinh quả cảm của bộ đội trong thời chống Mỹ cứu nước ở Hòn Đất, núi Ma Thiên Lãnh, đảo Phú Quốc, cũng như trong nhiệm vụ bảo vệ biên giới Tây Nam ở Nhơn Hưng, kênh Vĩnh Tế, đảo Thổ Chu... Đó là Có con sông chảy qua số phận của Châu La Việt; Đò côi của Đại tá, nhà văn Phạm Thanh Khương; Biển dâng thành núi của Đào An Duyên; Phiên bản lỗi của Quỳnh Vân...

Các đại biểu tham dự Trại sáng tác

Đại tá Phạm Xuân Trường - Giám đốc, Tổng Biên tập Nhà xuất bản Quân đội nhân dân nói về ý nghĩa và kết quả của Trại sáng tác: "Trại sáng tác diễn ra trong bối cảnh toàn Đảng, toàn dân và toàn quân đang tích cực chuẩn bị cho Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, đồng thời tiến tới kỷ niệm 40 năm Đổi mới đất nước (1986-2026) và 80 năm Ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến (19/12/1946 - 19/12/2026). Đây là dịp quan trọng nhằm khơi dậy cảm hứng, trách nhiệm và tinh thần yêu nước trong đội ngũ văn nghệ sĩ cả nước. Và với những thành quả văn học lớn này, đây không chỉ hành động thiết thực cho những nhiệm vụ chính trị quan trọng trên, mà còn là mang ý nghĩa mở màn cho cuộc vận động sáng tác trường ca và tiểu thuyết về đề tài lực lượng vũ trang, chiến tranh cách mạng giai đoạn 2026-2030 mà Nhà xuất bản Quân đội nhân dân dự kiến sẽ phát động vào tháng 1/2026."

Thật trân trọng Trại sáng tác văn học của Nhà xuất bản Quân đội nhân dân và những nhà văn, nhà thơ tham gia Trại viết, luôn thủy chung và có nhiều tác phẩm tốt về anh bộ đội Cụ Hồ, luôn làm mạnh mẽ dòng văn học về chiến tranh và cách mạng của chúng ta hôm nay...