Sau hơn một tháng phát hành, Thám tử Kiên: Kỳ án không đầu thu về hơn 230 tỷ đồng, trở thành tác phẩm ăn khách nhất của đạo diễn Victor Vũ. Phim hiện vẫn chiếu, tiếp tục cuộc chiến giành giật vị trí thứ tư trên bảng vàng doanh thu của điện ảnh nội địa năm 2025 với Lật mặt 8: Vòng tay nắng. Tác phẩm của Victor Vũ theo thể loại trinh thám - kỳ bí, đan xen yếu tố kinh dị. Kịch bản lấy cảm hứng từ tiểu thuyết Hồ oán hận của nhà văn Hồ Thái, đồng thời là ngoại truyện của phim Người vợ cuối cùng (Victor Vũ đạo diễn, ra rạp năm 2023).
Dù từng gây hẫng hụt với đoạn kết Trại hoa đỏ và Người bất tử, bị nhận xét xuống tay khi làm Lôi Báo, Thiên thần hộ mệnh, Người vợ cuối cùng, Victor Vũ vẫn là nhà làm phim có nghiệp vụ bài bản, mỹ cảm điện ảnh tốt và tinh thần chỉn chu trong từng dự án. Phim của anh có thể chưa tròn về câu chuyện, nhưng luôn vẹn về nghe nhìn. Do đó, trong mắt giới chuyên môn và khán giả, Victor Vũ thuộc nhóm đạo diễn có thể tín cẩn mỗi khi công bố phim. Chưa kể, trinh thám, kỳ bí (thriller) và kinh dị vốn là sở trường của Victor. Hòa trộn các thể loại này, Thám tử Kiên: Kỳ án không đầu có thêm điều kiện để khán giả đặt lòng tin.
Cuối năm 2023, khi Người vợ cuối cùng ra rạp, mạng xã hội bùng lên làn sóng yêu thích dành cho Kiên - một tuyến vai phụ thay vì các gương mặt ở hàng chính. Tài trí bất phàm của Kiên cùng màn nhập vai thuyết phục của Quốc Huy khiến nhiều người kỳ vọng phần phim riêng dành cho nhân vật này. Thám tử Kiên là lời hồi đáp Victor Vũ hướng về khán giả. Nhờ thương hiệu của đạo diễn và nhân vật, tác phẩm sớm có được độ nhận diện từ lúc bấm máy.
Đã lâu rồi, Việt Nam mới có phim đúng chất trinh thám như Thám tử Kiên: Kỳ án không đầu. Kịch bản liên tiếp mở ra các án mạng, song song vụ mất tích bị bỏ ngỏ với nhiều nghi vấn. Từng nhân vật bị vén mở góc khuất, rơi vào vòng nghi vấn bởi đủ kiểu tâm cơ. Bộ phim duy trì không khí bí ẩn nhưng không u ám. Trong khi, đạo diễn chịu khó khai phá phương thức biểu đạt mới cho các tình huống Kiên phân tích manh mối và biện luận vấn đề. Và như nhiều phim trước của cùng đạo diễn, Thám tử Kiên được chăm chút tỉ mẩn về hình ảnh, âm thanh, phục trang, bối cảnh.
Một số người quan sát điện ảnh lâu năm đồng ý Thám tử Kiên là một trong các phim hay nhất của Victor Vũ. Nhà đầu tư - chuyên gia truyền thông Ân Nguyễn đánh giá tác phẩm sở hữu ngôn ngữ điện ảnh rõ nét, phát huy thế mạnh của đạo diễn với hình ảnh, âm thanh được thiết kế công phu. Nhà báo Dương Trí Toàn nhận định Victor Vũ giữ vững phong độ là một đạo diễn giỏi kỹ thuật, kiểm soát tốt mọi phương diện trong các phân cảnh điều tra cũng như cao trào, giữ cho nhịp phim ổn định.
Dù vậy, bộ phim để lại đôi chỗ tiếc nuối. Thám tử Kiên thiếu câu chuyện nền cùng sự đa chiều tâm lý và muôn mặt cuộc đời để trở thành nam chính đủ sức nặng. Nhiều diễn biến của phim cũng dễ bị khán giả “bắt bài”. Nhà phê bình Ngọc Nick M ghi nhận 15 phút cuối phim tạo sự phấn khích cho người xem với tính giật gân được dẫn dắt tốt. Dù vậy, phim không gây cho anh sự bất ngờ như lúc xem Scandal: Bí mật thảm đỏ hay Quả tim máu cách đây hơn 10 năm.
 |
| Đinh Ngọc Diệp và Quốc Huy đảm nhận hai vai chính của phim Thám tử Kiên. |
Trong Thám tử Kiên: Kỳ án không đầu, kinh dị không phải thể loại chính, nhưng là yếu tố quan trọng dẫn dắt câu chuyện, đánh lừa cả nhân vật và khán giả. Nhà báo Dương Trí Toàn cách tiết chế jumpscare (chuyển cảnh đột ngột, lồng âm thanh gây giật mình) của phim. Thay vào đó, đạo diễn gieo nỗi bất an cho người xem một cách từ tốn bằng không khí ma mị. Theo anh, bối cảnh làng mạc, hồ nước, rừng trúc tuy đẹp nhưng luôn gây cảm giác tiềm ẩn nhiều bất an. Anh lý giải: “Có lẽ vì sự kiểm soát bối cảnh chặt chẽ của Victor Vũ, nhiều khán giả yêu thích dòng phim kinh dị cho rằng Thám tử Kiên chưa thực sự gây ám ảnh và còn thiếu chiều sâu tâm lý để các yếu tố kinh dị trở thành công cụ soi chiếu nỗi sợ nội tâm. Nhưng tôi cho rằng đây là chủ ý của đạo diễn, khi muốn mở rộng biên độ khán giả, không muốn khu biệt trong nhóm fans của phim kinh dị”.
Trước tác phẩm của Victor Vũ, liên tiếp nhiều phim Việt kinh dị hoặc có yếu tố kinh dị, tâm linh đạt mốc doanh thu ấn tượng: Nhà gia tiên (243 tỷ đồng), Quỷ nhập tràng (150 tỷ đồng), Làm giàu với ma (128 tỷ đồng)... Trong khi chủ đề gia đình có chỗ đứng vững vàng, dòng phim kinh dị cũng nổi lên như một “thế lực” tiềm năng hút bạc ở rạp Việt. Theo nhà phê bình Ngọc Nick M, giữa bối cảnh phim kinh dị Việt lên ngôi như thế, việc truyền thông cho Thám tử Kiên theo hướng phim kinh dị đã “bắt đúng sóng” thị hiếu số đông. Chuyên gia truyền thông Ân Nguyễn cũng cho rằng phá án kết hợp tâm linh là công thức đủ quen thuộc để phim dễ tiếp cận khán giả, nhưng cũng đủ mới mẻ để gây tò mò.
Thông qua Thám tử Kiên và loạt phim trăm tỷ trước đó, anh nhận định: “Dễ thấy, dòng phim kinh dị, đặc biệt là kinh dị pha yếu tố dân gian, đang trên đà phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam. Tuy nhiên, tôi dự đoán sau hai năm nữa, thị trường sẽ có nhịp điều chỉnh. Khi số lượng tăng nhanh, khán giả sẽ khắt khe hơn về chất lượng. Lúc đó, chỉ những bộ phim thực sự nổi bật về kịch bản, ngôn ngữ điện ảnh và cảm xúc mới có thể trụ lại đường dài”.
Theo danh sách phim Việt đã chiếu và dự kiến chiếu năm 2025, Việt Nam có 13 phim kinh dị hoặc mang yếu tố kinh dị, tâm linh ra mắt năm nay. Nổi bật có Năm Mười (dựa theo trò chơi trốn tìm), Dưới đáy hồ (khai thác hiện tượng song trùng) Út Lan: Oán linh giữ của, Làm giàu với ma 2. Đối với nhà báo Dương Trí Toàn, sự bùng nổ của thể loại kinh dị ở rạp Việt là hiện tượng đáng lưu tâm. Anh cho rằng bằng chi phí vừa phải, kịch bản dễ tạo kịch tính hơn các thể loại khác, phim kinh dị là xu thế hợp thời tại Việt Nam. Anh nói thêm: “Tuy nhiên, cái gì cũng có hai mặt, bạo phát sẽ bạo tàn. Những motif quen thuộc về bùa ngải, nghiệp báo hay ma ám đôi khi là con dao giết chết sự yêu thích của khán giả. Nếu thành công, tôi cho rằng kịch bản gốc phải thực sự tốt và kỹ thuật làm phim phải nâng cấp, để khán giả xem phim không chỉ để được dọa ma mà còn phải cảm nhận được những giá trị khác”. Còn nhà đầu tư - chuyên gia truyền thông phim Ân Nguyễn kỳ vọng các dự án sắp tới tiếp tục khai thác thế mạnh của dòng phim kinh dị Việt: chất liệu dân gian, bối cảnh quen thuộc và những câu chuyện gắn bó với tâm thức người Việt. Theo anh, đây là hướng đi thông minh và còn nhiều không gian để khai thác trên màn ảnh.
Rõ ràng, phim kinh dị của Việt Nam không phải là “món ăn phụ” mà đã trở thành sự lựa chọn chủ động của khán giả, đặc biệt là những người trẻ. Khán giả ra rạp xem phim để trải nghiệm cảm giác sợ hãi nhưng đồng thời cũng là những cảm xúc đồng cảm với nỗi đau của nhân vật trong phim đã trải qua. Lúc này phim kinh dị giống như một “lớp vỏ” để có thể đào sâu hơn những khía cạnh tâm lý và tình cảm nhân vật. Nếu dự án điện ảnh ấy được thực hiện một cách chỉn chu, tâm huyết, với những cải tiến, sáng tạo… sẽ là “chìa khóa” đến với khán giả trong nước cũng như ở thị trường quốc tế.
