Nick không chụp bức ảnh Em bé Napalm?
Sau nhiều thập kỷ im lặng, tại sao ông Nguyễn Thanh Nghệ lại xuất hiện và đòi tác quyền?
 |
| Bà Phan Thị Kim Phúc là cô bé xuất hiện trong bức ảnh, chụp hình cùng nhiếp ảnh gia Nick Út (Ảnh: Ezequiel Becerra/AFP/Getty Images). |
Trả lời cho câu hỏi này, hai phóng viên ảnh hàng đầu đã lên tiếng ủng hộ Nick Út sau khi ông bị tổ chức Giải ảnh báo chí thế giới (World Press Photo) dừng ghi nhận tác quyền bức ảnh The Terror War (Em bé Napalm).
Nhiếp ảnh gia David Hume Kennerly đã lên tiếng trong một bài đăng trên Facebook với tuyên bố Cần bằng chứng rõ ràng trước khi đưa ra quyết định. David Hume Kennerly là nhiếp ảnh gia nổi tiếng người Mỹ, từng là nhiếp ảnh gia riêng của Tổng thống Mỹ Gerald Ford, và đã nhận được giải Pulitzer năm 1972 cho bộ ảnh về cuộc chiến tại Việt Nam, Campuchia, người tị nạn Đông Pakistan gần Calcutta….
Trong bài viết này, Kennerly bày tỏ sự ủng hộ với Nick Út, cho rằng World Press Photo (WPP) “đang tìm cách đày Nick đến địa ngục nhiếp ảnh”. Ông viết: “WPP không thể chắc chắn rằng ông ấy (Nick) có chụp hay không, nhưng điều đó không ngăn cản họ đóng vai chúa tể thế giới ảnh bằng cách cố gắng hủy hoại danh tiếng của Nick bằng các tính toán méo mó của họ. Ngay cả trong bóng đá, bạn cũng cần bằng chứng rõ ràng để bác bỏ một quyết định trên sân. Bằng chứng đó không có ở đây”.
Cũng chính Kennerly, trong động thái thể hiện tinh thần ủng hộ với Nick Út, đã quyết định tạm dừng mọi đề cập đến hai giải nhất mà ông đã giành được trong cuộc thi của World Press Photo vào năm 1975 cho tác phẩm về Campuchia. “Tôi sẽ xóa mọi dấu vết về giải thưởng đó khỏi tiểu sử của mình và sẽ chỉ khôi phục các trích dẫn khi World Press Photo trả lại tác quyền cho Nick Út. So với những gì đã xảy ra với Nick thì không là gì, nhưng tôi sẽ luôn ủng hộ ông ấy”, Kennerly cho hay.
Trong một diễn biến khác, David Burnett, một nhiếp ảnh gia người Mỹ nổi tiếng với bộ ảnh cuộc cách mạng Iran 1979 trên tạp chí Time và cũng từng nhận giải của World Press Photo năm 1980, cũng lên tiếng về việc của Nick Út. Ông cho biết đã được World Press Photo liên hệ vào ngày 15/1 năm nay để thông báo về việc cần tìm hiểu về tác giả thực sự của Em bé Napalm.
David Burnett khẳng định, ông là người có mặt tại Trảng Bàng khi vụ đánh bom napalm diễn ra “Ký ức của tôi rất rõ ràng, tôi vẫn còn lưu lại nhiều khía cạnh không thể phai mờ trong thời gian tôi ở Việt Nam, vào ngày có nhiều sự kiện quan trọng. Tôi từng viết về trải nghiệm của mình vào ngày hôm đó và không hề dao động trong suốt những năm qua. Khi nhìn thấy rõ một nhóm người dân chạy khỏi trung tâm làng, hướng về con đường mà đoàn báo chí đang đứng một cách lộn xộn, Nick Út và phóng viên của Newsweek Alex Shimkin, những người đang đứng cạnh tôi, bắt đầu chạy xuống đường về phía những đứa trẻ đang lao tới. Trong vài khoảnh khắc tiếp theo khi những đứa trẻ đến gần, Nick Út đã chụp bức ảnh đó. Theo ký ức của tôi, không ai khác ở gần để chụp bức ảnh đó”.
Hãng AP, trước quyết định World Press Photo cũng đã tiến hành điều tra lại nguồn gốc của Em bé Napalm sau cuộc điều tra của riêng mình, AP tuyên bố vẫn giữ nguyên quyền tác giả của Nick Út. Derl McCrudden, Phó chủ tịch sản xuất tin tức toàn cầu của AP, tuyên bố: "Chúng tôi không quan tâm đến việc có phải thay đổi tên tác giả hay không, nhưng mọi thứ phải dựa trên sự thật và bằng chứng. Và không có bằng chứng xác đáng nào chứng minh rằng Nick Út không chụp bức ảnh này".
Nhiếp ảnh gia Kennerly khẳng định ông Nghệ "chưa bao giờ bán hoặc công bố bất cứ tác phẩm nào ngoài bức ảnh đang gây tranh cãi. Trong khi đó, ngoài Nghệ, không ai đặt câu hỏi về quyền tác giả của Út đối với bức ảnh, và Nghệ bỗng dưng đã xuất hiện một cách kỳ diệu sau nhiều thập kỷ trôi qua".
Ngoài ra, ở một diễn biến khác, Ban tổ chức giải thưởng Pulitzer trong một tuyên bố gửi qua email cho CNN cho biết họ "không có kế hoạch hành động gì tiếp theo" liên quan đến giải thưởng của ông Út.
Ngày 20/5, nhiếp ảnh gia Nick Út trả lời phóng viên về quyết định đình chỉ quyền tác giả bức ảnh "Em bé Napalm" của World Press Photo.
Ông Nick Út nói: "Bức ảnh do Associated Press (AP) nắm bản quyền, do đó đơn vị này và đội ngũ luật sư của họ sẽ có trách nhiệm phản hồi và thông báo đến công chúng về các vấn đề liên quan đến quyền tác giả của bức ảnh".
Ở một diễn biến khác, nhiếp ảnh gia Nick Út lên tiếng ủng hộ kết luận từ báo cáo mới nhất của AP và cho rằng "đây là điều ai cũng biết từ lâu, rằng tác quyền của bức ảnh thuộc về tôi". "Toàn bộ sự việc này rất khó khăn và đã gây cho tôi nhiều tổn thương", ông nói.
