Sự kiện & Bình luận

Nobel Kinh tế 2024: Vinh danh ba nhà kinh tế học nước Mỹ

Trần Quốc Lập
Đời sống 17:24 | 14/10/2024
Baovannghe.vn - Ngày 14 tháng 10 năm 2024, Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển đã quyết định trao Giải thưởng của Ngân hàng Thụy Điển cho khoa học kinh tế để tưởng nhớ Nobel năm 2024 cho ba nhà kinh tế học xuất sắc nước Mỹ, nhờ nghiên cứu về vai trò của các thể chế xã hội trong sự thịnh vượng của quốc gia.
aa

Ngày 14 tháng 10 năm 2024, Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển đã quyết định trao Giải thưởng của Ngân hàng Thụy Điển cho khoa học kinh tế để tưởng nhớ Alfred Nobel năm 2024 cho ba nhà kinh tế học xuất sắc:

  • Daron Acemoglu, Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), Mỹ
  • Simon Johnson, Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), Mỹ
  • James A. Robinson, Đại học Chicago, Mỹ

Họ được trao giải thưởng này nhờ những nghiên cứu về cách các thể chế xã hội hình thành và ảnh hưởng đến sự thịnh vượng của các quốc gia.

Nobel Kinh tế 2024: Vinh danh ba nhà kinh tế học nước Mỹ
Ba nhà kinh tế học nước Mỹ được trao giải Nobel Kinh tế 2024 nhờ nghiên cứu về vai trò của các thể chế xã hội trong sự thịnh vượng của quốc gia.

Tầm quan trọng của thể chế xã hội đối với sự thịnh vượng

Các nhà kinh tế học này đã chứng minh tầm quan trọng của thể chế xã hội đối với sự thịnh vượng của một quốc gia. Những xã hội có hệ thống pháp luật yếu kém và các thể chế chỉ nhằm bóc lột người dân sẽ không thể tạo ra sự tăng trưởng hay cải thiện đời sống xã hội. Nghiên cứu của họ đã giúp chúng ta hiểu rõ lý do đằng sau những khác biệt về sự thịnh vượng giữa các quốc gia.

Khi người châu Âu thực hiện công cuộc thuộc địa hóa trên toàn cầu, các thể chế tại các vùng đất này đã thay đổi. Ở một số nơi, mục tiêu chính là khai thác tài nguyên và bóc lột người bản địa để phục vụ lợi ích cho các nước thực dân. Tuy nhiên, ở những nơi khác, các thể chế kinh tế và chính trị toàn diện đã được xây dựng để mang lại lợi ích lâu dài cho người châu Âu di cư.

Nghiên cứu của các nhà kinh tế học đã cho thấy một nguyên nhân quan trọng dẫn đến sự khác biệt về thịnh vượng giữa các quốc gia chính là các thể chế xã hội được thiết lập trong thời kỳ thuộc địa. Các thể chế toàn diện thường được giới thiệu tại những quốc gia nghèo khi bị thuộc địa hóa, và qua thời gian, điều này giúp dân số tại đó dần trở nên thịnh vượng. Đây là lý do quan trọng tại sao nhiều thuộc địa trước đây vốn giàu có hiện nay lại nghèo đi, và ngược lại.

Một số quốc gia rơi vào tình trạng bị mắc kẹt với các thể chế bóc lột và tăng trưởng kinh tế thấp. Dù việc giới thiệu các thể chế toàn diện có thể mang lại lợi ích lâu dài cho tất cả mọi người, nhưng các thể chế bóc lột thường mang lại lợi ích ngắn hạn cho những người nắm quyền. Khi hệ thống chính trị bảo đảm quyền lực cho họ, họ sẽ không dễ dàng thực hiện các cải cách kinh tế.

Một trong những thách thức lớn nhất của thời đại chúng ta là giảm bớt sự chênh lệch về thu nhập giữa các quốc gia. Giải thưởng năm nay đã nêu bật tầm quan trọng của các thể chế xã hội trong việc đối phó với thách thức này. Theo Jakob Svensson, Chủ tịch Ủy ban Giải thưởng Kinh tế, nghiên cứu của các nhà kinh tế học đã chỉ ra rằng thể chế xã hội có vai trò quyết định trong việc đạt được sự thịnh vượng và bình đẳng.

Quy trình trao giải Nobel Kinh tế

Giải Nobel Kinh tế là giải thưởng cuối cùng được trao trong mỗi mùa Nobel hằng năm, sau các giải thưởng về y học, vật lý, hóa học, văn học và hòa bình. Điều đặc biệt là giải Nobel Kinh tế không thuộc hệ thống giải thưởng gốc theo di chúc của Alfred Nobel. Giải này được bổ sung vào năm 1968, nhân dịp kỷ niệm 300 năm thành lập Ngân hàng Trung ương Thụy Điển – Sveriges Riksbank, đơn vị tài trợ cho giải thưởng.

Giống như các giải thưởng Nobel về hóa học và vật lý, những người đoạt giải Nobel Kinh tế được Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển lựa chọn. Quy trình đề cử, chọn lọc và trao giải Nobel Kinh tế tương tự như các lĩnh vực khác. Danh tính của những người được đề cử và các thông tin liên quan đều được giữ bí mật trong vòng 50 năm. Giải thưởng năm nay có trị giá 11 triệu kronor Thụy Điển (hơn 1 triệu USD), được trao kèm huy chương và chứng nhận cho ba nhà kinh tế học xuất sắc. Đây được coi là giải thưởng danh giá nhất trong ngành kinh tế học.

Thuyền giấy - Thơ Phan Huyền Thư

Thuyền giấy - Thơ Phan Huyền Thư

Baovannghe.vn- Những chiếc thuyền giấy đầu tiên trong đời/ cha dạy tôi gấp bằng mẩu báo gói chè mạn
Nét thu - Thơ Lữ Mai

Nét thu - Thơ Lữ Mai

Baovannghe.vn- Hương cốm cạn lòng tay/ sen run rẩy giấc thu xanh mắt
Căn gác mái kho báu. Truyện ngắn của Alice Valdal

Căn gác mái kho báu. Truyện ngắn của Alice Valdal

Baovannghe.vn- Alice Valdal sinh ra tại Canada, cô đã lấy bằng cử nhân nghệ thuật tại Đại học Queen’s ở Kingston với chuyên ngành tiếng Anh và chuyên ngành phụ lịch sử, sau đó tiếp tục giảng dạy các môn học này ở bậc trung học. Alice Valdal khởi đầu sự nghiệp viết của mình với đầy thử thách. Cuốn tiểu thuyết lãng mạn đầu tiên của cô “Love and Lilacs” bất ngờ được Avalon Books xuất bản. Sau đó, cô viết thêm một số sách nhưng không thành công. Cô tạm gác lại sự nghiệp văn chương nhường chỗ cho cuộc sống gia đình và những mối ưu tiên khác. Sau một thời gian, với niềm đam mê chưa bao giờ tắt, cuối cùng truyện ngắn của cô đã chiến thắng trong một cuộc thi. Tác phẩm của Alice Valdal rất đa dạng, từ những câu chuyện về gia đình như “The Man Who Loved Christmas”, nhẹ nhàng và gần gũi như những câu chuyện cổ tích, đến các truyện ngắn về tình yêu với nhân vật chính ở nhiều lứa tuổi khác nhau. Tuyển tập truyện ngắn “The Man Who Loved Christmas” của cô tập trung về những điều khả dĩ trong cuộc sống, đặc biệt là trong mùa Giáng sinh, mùa của niềm vui, sự kì diệu và những bí ẩn. Hiện tại, cô sống cùng chồng và hai chú mèo trên đảo Vancouver.
Vàng ở dưới chân anh

Vàng ở dưới chân anh

Baovannghe.vn - Tạp chí Thơ số tháng 5 và 6 đến tay tôi vào đầu tháng 8 là số chuyên đề về trường ca. Tác giả trong nước là ba nhà thơ đã nổi tiếng Trần Nhuận Minh, Văn Lê, Thanh Thảo.
Bộ GD&ĐT: Đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao

Bộ GD&ĐT: Đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao

Baovannghe.vn - Mới đây, Bộ GD&ĐT vừa ban hành Công văn số 5695/BGDĐT-GDĐH đề nghị các cơ sở giáo dục đại học triển khai thực hiện Đề án đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển công nghệ cao giai đoạn 2025 – 2035, định hướng đến năm 2045,