Giêng hai lất phất mưa phùn

Tháng ba nắng đậu cánh chuồn bung biêng

Ban đỏ cười ghẹo mộc miên

Tinh khôi bông bưởi dịu hiền cánh xoan.

Tháng ba níu lòng người bởi muôn sắc hoa đua nở, mưa xuân dịu nhẹ và chút nắng hạ còn non để sông mòn mắt nhớ.

Nhớ hoa gạo đỏ phơi chiều trên bến vắng. Hoa soi gương xuống mặt sông phẳng lặng khiến bầy cá nhầm tưởng sông mở hội hoa đăng nên tung tăng bơi lội, vội vàng tranh nhau đớp mồi làm xao động cả hoàng hôn. Trong vườn những bông bưởi nõn nà tinh khôi ngủ lười đợi nắng sớm. Cánh hoa mỏng trắng núp dưới vòm lá xanh như cô tiên con ngủ trong rừng vắng. Hoa xoan nồng nàn tím rắc nhớ thương khắp con đường quê ngoằn ngoèo mềm mại từng lối nhỏ. Hoa ban trắng hồng choàng lên mắt cỏ tô thắm lưng đồi một màu môi thiếu nữ. Hoa mận xinh xinh nghiêng mình trong gió thả sợi nhớ thương ven con đường mòn mới quyến rũ làm sao? Chùm trẩu trắng chẳng ngại ngần cài lên đầu núi tấm voan mịn như nhung. Những bông hoa sưa vắt cạn lòng dâng cho phố dài đôi dòng sữa ngọt. Và đâu đó người ta chợt thấy trong vòm sấu xanh thập thò những chùm hoa trinh nguyên như ngọc trời mới thả.

Tháng ba có gì mà thao thiết nhớ? Tôi nhớ tháng ba đến quặn lòng khi ngang qua những chòm xoan ngoài đầu bãi. Cái sắc trắng pha tím đậu trên những cánh mỏng li ti mọc từng chùm như mây trên vòm lá thắm. Trông xa như cả vạt mây chiều đậu xuống mặt sông. Bồng bềnh tím ngắt. Tôi như lạc vào thế giới thần tiên với vòm trời cổ tích. Những chùm hoa nắng rung rinh rung rinh.

Cây gạo cuối làng vắt cạn mình cháy hết tháng ba. Cái sắc đỏ kỳ lạ càng mưa càng đậm càng nắng càng tươi và ngọt như nụ môi con gái. Ai đã từng nhặt lên tay một bông gạo đỏ sẽ chẳng thể bỏ qua cái thèm thuồng muốn cắn vào từng cánh hoa như cánh môi tươi ấy. Sắc đỏ ngọt ngào mời gọi đến thiết tha. Tháng ba, cây gạo già vẫn gầy giơ xương nhưng đầu cành đội ngàn hoa rực đỏ. Cây vắt dòng nhựa biếc để thắp lên trời xanh muôn ngàn ngọn nến lung linh như đêm thiên đình mở hội. Rồi một ngày bất thình lình lửa chín, cây bung nở cho đời nồi cơm gạo mới trắng tinh. Những hạt gạo buông mình theo gió cho ngàn sợi tơ trời giăng mắc khắp con ngõ gầy. Sợi trắng mỏng mảnh như sươmg mai đậu vào vai người muôn muốt nhớ. Mấy ai biết được những sợi tơ trắng dệt nên mắt trời tháng tư có từ hoa gạo tháng ba.

Cây gạo cuối làng vắt cạn mình cháy hết tháng ba - Ảnh: Internet

Tháng ba cạn ngày khi màu trời chợt ấm. Đã nghe trong nắng sớm chút hạ non cuộn tròn trên mắt lá. Những lộc non tơ đã bắt đầu xanh. Cái sắc xanh mỡ màng như mời gọi. Đâu rồi những chồi non tím đỏ vừa nhú bữa giêng hai? Cây cài lên đầu cành những chùm lá nõn. Cây bàng già khô khốc mùa đông bỗng khoác lên mình chiếc áo xanh non nõn nà như màu xanh cốm mới. Nắng hạ non quyện cùng mưa xuân muộn tiếp cho mầm chồi nhựa sống tràn căng. Không còn dáng gầy guộc đáng thương của mùa đông. Cây thay màu áo đợi. Đợi những ngọt ngào của mùa sau đang nhen lên từ tháng ba thắm đỏ.

Tháng ba xuống phố ta sẽ gặp bông bưởi từng chùm theo chân người bán hàng len vào phố thị. Những thúng hoa bưởi trắng ngần như núi tuyết dịu dàng qua từng ngõ nhỏ. Mỗi con phố bông bưởi đi qua gió cũng như muốn tự tình cùng hương thơm quyến rũ. Người phố thích hoa bưởi bởi mùi thơm nồng nàn ngan ngát. Người phố treo những chùm bông bưởi trong phòng ngủ hay đặt cạnh bàn uống trà là như muốn găp lại chút hương đồng gió nội. Có khi người ta thích thả vài bông hoa nhỏ vào chậu nước gội đầu cho tóc ngát hương thơm. Có phải vì thế mà hương bưởi theo chân người đi khắp phố phường viên mãn một tháng ba. Để rồi mỗi lần thấy hoa bưởi tràn xuống phố người ta lại thầm thì ngân nga bài ca về mùa xuân bên cửa sổ của nhạc sĩ Xuân Hồng phỏng thơ Song Hảo. Giai điệu da diết với ca từ đẹp như bông bưởi nõn nà hờn trăng "chim ơi đừng bay nhé, hoa ơi hãy tỏa hương và cây ơi lay thật khẽ. Cho đôi bạn trẻ đón xuân về".

Tôi đã từng tần ngần lắng nghe lời thơ và tưởng tượng mình đang nhìn theo cô bán hàng hoa đi qua phố buổi ban mai. Cô có mái tóc thả dài đen nhánh thơm hương bồ kết. Hàm răng trắng đều như hạt bắp nấp sau làn môi đỏ hồng. Khi cô chào khách khóe môi đỏ cong cong mềm mại cười cười, đôi mắt đen lúng liếng và tôi như thấy cả vườn hoa bưởi tinh khôi vừa đội sương xuống phố để nở bung trắng ngần trên môi cô hàng hoa. Đôi tay thon nhẹ nhàng nâng lên từng chùm hoa bưởi trắng ngần. Những nụ tròn tròn như hạt hành tăm sắp bung ra cánh nõn. Đôi ba bông đã nở, cánh xòe to như bông hoa sao trên bầu trời ai vừa mới thắp. Bao bọc quanh chùm hoa nhỏ là những chiếc lá xanh như màu lá bánh chưng bọc ngoài gạo trắng. Không hiểu sao tôi lại hay tưởng tượng cách người trồng hoa bó hoa như bố tôi gói bánh chưng thuở trước. Lá dong xanh chính là cành lá bưởi. Màu trắng của nụ tròn hay cánh hoa còn son vừa xòe ra là những hạt gạo nếp mẩy tròn. Còn màu vàng của nhụy hoa chính là đậu xanh làm nhân bánh. Sự liên tưởng độc đáo đánh thức mọi giác quan của tôi khiến mỗi lần ngửi vào nhụy hoa tôi như vừa chạm lưỡi vào phần nhân đậu quyện thịt của chiếc bánh chưng béo ngậy. Vì vậy mà thèm thuồng muốn nuốt cả chùm nụ hoa tinh khôi.

Tháng ba Tây Nguyên là mùa con ong đi lấy mật. Miền gió nắng căng tràn những nương cà phê hoa trắng như mây trời mời gọi bướm ong. Tháng ba Tây Nguyên tiết trời ấm áp khác hẳn cái rét nàng Bân của miền cực Bắc. Vì vậy mà cánh bầy ong được hong khô tha hồ rù rì bay đi hái mật. Tôi có người bạn xa quê vào định cư nơi miền cao nguyên Đắc Lắc. Bạn thường gửi cho tôi những tấm hình xinh xắn về miền hoa nắng thay da đổi thịt mỗi tiết mùa sang. Nếu tháng ba miền Bắc ngập trong sắc trắng của hoa mận, hoa mơ li ti cùng những cành hoa lê tinh khiết vào mùa thì miền gió nắng Tây Nguyên duyên dáng điểm vào màu trời sắc cà phê tinh khôi. Hoa cafe mọc thành từng chùm trên cùng một cành mỏng dài vài ba chục xen ti mét. Có cành cà phê vươn dài đến cả mét. Nom cành cà phê bung trắng như chiếc dải cúc áo của chàng trai Ê đê. Để rồi khi màu mây sẫm lại, cánh hoa theo gió về ngủ trên nền đất đỏ bazan là khi nhũng quả cà phê cũng từng chùm như hạt đỗ xanh đậu vào cành lá. Quả lớn dần theo những giọt sương sa, to bằng đầu ngón tay út thì ngả màu đỏ tươi là lúc quả vào mật và chín dần theo tuần trăng. Quả cà phê khi chín già sẽ ngả màu tím nho rồi đen thẫm. Những chùm quả xòe ra như chùm nho tím chứa vị ngọt thơm của đất trời ngời lên trên tán lá xanh là khi tiết trời Tây Nguyên đã vào giữa mùa đông của miền Bắc. Tôi yêu lắm mọi mùa hoa trong năm nhưng lặng thầm vẫn dành cho tháng ba mối tình trong sáng nhất. Tháng ba thắm sắc mộc miên trên triền đồi đầy nắng hay đỏ thắm nơi bến sông đầu làng tôi. Hoa bưởi tinh khôi, hoa đào hồng phấn tắm nắng tháng ba mà thả vào mùa hương thơm quyến rũ. Tháng ba trong tôi có nhiều sắc màu để nhớ. Tháng ba về để nhớ những mùa yêu.

Viết & Đọc - Chuyên đề mùa xuân 2024