Những ngày cuối năm này, văn trẻ Việt Nam chứng kiến sự kiện ấn tượng bởi bộ tiểu thuyết Lục địa Rồng - 5 cuốn, của tác giả Cao Việt Quỳnh, chàng trai chỉ mới 16 tuổi. Bộ tiểu thuyết thể loại kỳ ảo pha trộn khoa học viễn tưởng gây một tiếng vang lớn cho thấy sự dấn thân mạnh mẽ trên hành trình văn chương của tác giả đã từng đoạt giải Sách Quốc gia khi 14 tuổi cùng với tác phẩm kỳ ảo mang tên Người Sao Chổi.
|
Với bộ tiểu thuyết mới Lục địa Rồng, Cao Việt Quỳnh tiếp tục giữ lối viết kết hợp giữa hai yếu tố kỳ ảo - siêu nhiên (fantasy) và khoa học viễn tưởng (sci-fi) và mang không khí hiện đại, tinh thần thanh xuân vào tác phẩm lần này. Đã hơn hai mươi năm kể từ trận chiến giữa Trái Đất và Sao Hỏa, thế giới đã trở lại bình yên. Thành, vị cứu tinh của nhân loại, người đã đánh bại vị vua Sao Hỏa tàn ác và đem lại hòa bình cho cả hai hành tinh, cuối cùng cũng có được hạnh phúc bình dị của một người cha. Jim, con trai của Thành lại bước vào những cuộc phiêu lưu mới. Đây là cuộc chiến giữa chính nghĩa và hắc ám. Lật mở từng chương tiểu thuyết, bạn đọc có thể gặp những nhân vật của thần thoại Hy Lạp, La Mã, Bắc Âu, Ai Cập… cùng những nhân vật rất quen thuộc của truyền thuyết, huyền thoại dân gian Việt Nam như Sơn Tinh, Thủy Tinh, người Âu Lạc… Với khối lượng nhân vật đồ sộ lên đến hàng trăm người đều có khả năng siêu nhiên, phi thường và ở những thời khắc nhất định có thể hoá thành những siêu nhân, Lục địa Rồng là tiểu thuyết hành động li kì, hấp dẫn.
Không chỉ Cao Việt Quỳnh, làng văn trẻ còn vừa đón nhận 2 cái tên mới mẻ là Tùng Phan và Chi Vũ với tác phẩm theo dòng kỳ ảo Lam Bảo - kỷ nguyên tro tàn. Tiểu thuyết mở ra câu chuyện về cuộc nội chiến của Nhân tộc (con người) được kể thông qua những câu chuyện đan xen của nhiều nhân vật, nổi bật là hành trình của Zeno - hoàng tử một đại quốc bị dân chúng ghẻ lạnh vì vô năng. Những biến cố đẩy Zeno lưu lạc khắp nơi, cho cậu nhìn ngắm và hàn gắn một thế giới kỳ ảo, đẹp nhưng đầy tổn thương vì chiến tranh và xung đột. Hơn cả một câu chuyện chiến tranh, mỗi nhân vật xuất hiện trong Lam Bảo - khởi nguyên tro tàn có triết lý sống và hệ thống niềm tin khác nhau. Đó có thể là nhà sáng chế khát khao vượt qua giới hạn của tự nhiên, là pháp sư và người bảo hộ các giá trị xưa cũ, tin rằng ma thuật và thiên nhiên cần được tôn trọng và bảo vệ, hay đơn giản là một kẻ sẵn sàng sống chết vì tình yêu thuần khiết. Cuộc xung đột giữa máy móc và ma thuật là tiền đề để mở ra những lớp sâu hơn về đạo đức, trách nhiệm và sự tham lam trong xã hội.
Yang Phan, tác giả trẻ sinh năm 1994 với tác phẩm Vụn ký ức đoạt giải Nhì cuộc thi Văn học tuổi 20 lần 7. Trong tập truyện Biến thể của cô đơn vừa mới phát hành, Yang Phan một lần nữa kết hợp giả tưởng, kỳ ảo để đào sâu nỗi cô đơn của con người trong thế giới hiện đại, nơi chúng ta mất kết nối với chính mình. Tác phẩm mở đầu bằng một bản thảo văn chương của loài người còn sót lại sau khi nhân loại bị robot tiêu diệt. Bản thảo tập hợp vô số tự bạch của con người trong ngày tháng cuối cùng của nhân loại. Đó là nỗi khắc khoải tìm kiếm, hay sự vật lộn với nỗi tuyệt vọng như con quái vật đang trỗi dậy bên trong mỗi cá thể...
Có lẽ đây như một xu thế sáng tác của hầu hết các tác giả trẻ hiện nay. Phát Dương cũng không nằm ngoài cuộc chơi tung tẩy ý tưởng này. Vốn dĩ độc giả quen với chàng trai quê gốc miền Tây bằng những truyện ngắn đậm đà bản xứ, nhưng, tập truyện mới nhất, Phát Dương lại chọn khoa học viễn tưởng và hậu tận thể để tạo cú chuyển mình khiến văn đàn bất ngờ. Tập truyện Hai người trong một ngăn tủ kể về một hành tinh nhân tạo trong tương lai, khi mà con người đã “giết chết” trái đất vì sự tham lam, ích kỷ. Những gì Phát Dương viết khiến người đọc phấp phỏng lo sợ bởi tương lai giả lập ấy chẳng hề xa xôi, để rồi họ phải sống tốt hơn, chung tay cứu hành tinh.
Hầu hết các tác phẩm thuộc dòng văn học hướng đến tương lai hiện nay lại khá thu hút bạn đọc, nhận được sự ủng hộ, khích lệ bởi xu hướng sáng tác mới này tiếp cận được với văn học đương đại của thế giới, và đáp ứng kỳ vọng đi xa, vươn cao của văn học Việt Nam.
Đức Anh, chàng trai 9X hiện đang sống và viết ở Hà Nội, giải thưởng Tác giả trẻ Hội Nhà văn Việt Nam 2023, với sở trường trinh thám và giả tưởng đã bắt đầu mày mò sáng tác một tiểu thuyết bằng tiếng Anh. Đây có thể nói là xu thế mới của các tác giả trẻ trong thời đại thế giới phẳng. Tiếng Anh vốn dĩ là ngôn ngữ chuẩn của nhân loại. Một tác phẩm văn học được viết bằng tiếng Anh sẽ dễ dàng tiếp cận với độc giả nước ngoài qua các kênh phát hành online, hoặc dễ chào bản thảo với các đơn vị xuất bản quốc tế. Khởi nguồn tiểu thuyết từ tháng 10, Đức Anh bắt đầu một hành trình mới, cam go, khó nhọc nhưng chính điều đó mới tạo ra một sự khai phá và vượt thoát chính mình. Có thể thấy thế hệ trẻ ngày nay luôn đi tiên phong trong việc đưa tác phẩm văn học tiếp cận với thế giới một cách chủ động hơn.
Tương tự, tác giả trẻ Vĩ Hạ, chàng sinh viên năm 18 tuổi với tập thơ đầu tay đã đoạt ngay giải thưởng Tác giả trẻ của Hội Nhà văn Việt Nam năm 2022 cũng thử dịch và tự viết thơ bằng tiếng Anh. Dĩ nhiên, đây chỉ là những bước chập chững thể nghiệm mình trong xu thế toàn cầu hóa văn chương của bạn bè đồng trang lứa. Thơ vốn dĩ đòi hỏi một cách dịch thoát nghĩa, cộng với cách dùng từ làm sao thể hiện được ý mà vẫn chính xác với ngữ pháp là một điều vô cùng khó khăn. Tuy vậy, ngoài Vĩ Hạ, vẫn còn có những người trẻ thuộc thế hệ sinh năm 2000 trở về sau đang hào hứng tham gia cuộc thể nghiệm viết thơ bằng tiếng Anh như Đoàn Nguyễn Anh Minh, Huy Bảo, Trần Hữu Tùng… Chính việc viết thơ bằng tiếng Anh đã khiến các bạn mạnh dạn gửi thơ mình cho các tờ văn chương quốc tế, hoặc các trang văn chương uy tín của Anh, Mỹ, Ý, Pháp, Hàn Quốc, Nhật Bản. Để hòa nhập cùng văn chương thế giới, văn đàn đang chứng kiến một thế hệ “công dân toàn cầu” ý thức trách nhiệm cho hành trình văn chương của mình quyết liệt và dấn thân hơn bao giờ hết.
Không chỉ chủ động viết bằng tiếng Anh, những người viết trẻ ngày nay còn chủ động tìm đường cho tác phẩm mình được dịch và phát hành ở một số nước có nền văn học phát triển. Mới đây, cây bút trẻ Võ Chí Nhất có tiểu thuyết Hoàng Cung được một đơn vị phát hành sách ở Ý mua bản thảo. Để có được điều này, là cả quá trình giới thiệu từ những người quen với các đơn vị ở Ý. Thêm thời gian chuyển ngữ và thẩm định mới được kí kết hợp đồng. Tác phẩm Hoàng Cung đã được xuất bản ở Việt Nam 5 năm trước, đến nay sẽ hiện diện ở Ý với nhan đề II Palazzo Reale di Thang Long, do Fiori Picco biên tập, được họa sĩ Asia Picco Zhao vẽ tay và bán với giá 16 Euro. Đây là điều không thể ngờ như chính cây bút trẻ này chia sẻ. Tận dụng mối quan hệ cá nhân để tiếp thị cuốn sách của mình, không còn là chuyện khó khăn khi số lượng người Việt định cư ở nước ngoài là vô cùng nhiều. Đó là một lực lượng giúp tác giả viết tiếp cận nhanh nhất với các đơn vị xuất bản sở tại.
Chúng ta hiện có nhiều dịch giả tự do đang sinh sống ở nước ngoài mà họ luôn hết lòng với văn chương như Võ Thị Như Mai, Nguyễn Phương Trâm… Thậm chí dịch giả trong nước cũng là một trạm dịch đầu tiên để tác phẩm có thể từ bản tiếng Việt được chuyển ngữ tốt nhất, rồi bắt đầu thông qua mối quan hệ cá nhân của mình với bạn bè, người thân ở nước ngoài mà chuyển bản dịch đến với các đơn vị phát hành sách. Lối đi này, hiện nay đang được rất nhiều tác giả Việt, đặc biệt người viết trẻ trong nước sử dụng.
Với thời đại số và kỷ nguyên của công nghệ, xã hội luôn phát triển không ngừng, văn chương cũng từ đó mở rộng đề tài để hướng vào tương lai, và người viết trẻ cũng đang khai phá chính mình trong tâm thế chủ động hòa nhập cùng văn chương thế giới. Dĩ nhiên, chúng ta có quyền đặt niềm tin vào thế hệ “công dân toàn cầu” này.
 |
| Hình ảnh minh họa. Nguồn pinterest |
