Với cách tổ chức tạo ra một không gian giao lưu nghệ thuật không khoảng cách, đưa nghệ thuật nhiếp ảnh vào đời sống thường nhật, sự kiện này cũng góp phần thể hiện cam kết mạnh mẽ của thành phố Hà Nội trong triển khai thực hiện các sáng kiến văn hóa trong khuôn khổ Mạng lưới các thành phố Sáng tạo của UNESCO thông qua tổ chức các sự kiện gắn với đa dạng hóa các loại hình nghệ thuật sáng tạo.
|
Trong suốt 1 tháng, công chúng sẽ được hòa mình vào thế giới nghệ thuật với hơn 20 triển lãm nhiếp ảnh, và tham gia gần 30 sự kiện bên lề trải dài từ hội thảo, tour nghệ thuật, tọa đàm ra mắt sách, chiếu phim, tư vấn, hỗ trợ nghiệp vụ chuyên môn trong lĩnh vực nhiếp ảnh. Qua đó, khán giả vừa được chiêm ngưỡng những tác phẩm nhiếp ảnh, vừa có cơ hội trực tiếp tham gia vào quá trình sáng tạo, biến nhiếp ảnh thành một thành tố sống động, gần gũi trong đời sống thường nhật. Chủ đề của các hoạt động trong kỳ biennale (tạm dịch: triển lãm nghệ thuật tổ chức hai năm một lần) trải dài từ ký ức lịch sử, cảnh quan đô thị, đến các vấn đề mang tính toàn cầu như biến đổi khí hậu, mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên. Đối với giới thực hành nghệ thuật, sự kiện đặt mục tiêu khuyến khích trao đổi chuyên môn, thúc đẩy hợp tác giữa các nhiếp ảnh gia, nghệ sĩ thị giác, nhà nghiên cứu, nhà giáo dục trong lĩnh vực nghệ thuật nhiếp ảnh ở trong và ngoài nước.
Đây là sự kiện do Sở Văn hóa Thể thao Hà Nội phối hợp với Viện Pháp tại Việt Nam chủ trì, nhận được sự hỗ trợ đặc biệt từ Văn phòng UNESCO tại Việt Nam. Phát biểu tại họp báo vào ngày 22/10 vừa qua, ông Eric Soulier, Tham tán Hợp tác và Hoạt động Văn hóa của Đại sứ quán Pháp, kiêm Giám đốc Viện Pháp tại Việt Nam nhận định: “Không đơn thuần dừng lại ở một sự kiện văn hóa, Biennale Photo Hanoi’25 còn là kết quả của nhiều năm hợp tác, đối thoại và tin tưởng lẫn nhau giữa Việt Nam với Pháp, cùng một cộng đồng nghệ sĩ, tổ chức xã hội ngày càng phát triển ở trong nước và quốc tế”.
Từng bước, Photo Hanoi’25 đã khắc họa nên bức tranh được cộng hưởng từ nhiều tổ chức, đơn vị, cá nhân trong và ngoài nước mong muốn mang nghệ thuật đến gần hơn với mọi người dân và du khách khi đến Hà Nội. Minh chứng cho điều này, sự kiện năm nay thu hút hơn 2.000 tác phẩm với sự chung tay của hơn 170 nghệ sĩ, nhiếp ảnh gia, giám tuyển đến từ 21 quốc gia. Cùng đó, sự kiện cũng quy tụ sự tham gia của các tổ chức chuyên môn quốc tế có uy tín như Viện Pháp tại Paris, Pro Helvetia (Thụy Sỹ), Magnum Photos (Mỹ)…
Với sự hiện diện của đông đảo nghệ sĩ quốc tế như vậy, có ý kiến nêu lên trong họp báo, băn khoăn về chất lượng tác phẩm trong triển lãm có sự bất tương xứng giữa đội ngũ làm nghệ thuật trong và ngoài nước. Giải đáp vấn đề này, giám tuyển tham gia Biennale Photo Hanoi’25 Nguyễn Thế Sơn, giảng viên Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật (Đại học Quốc gia Hà Nội) nhìn nhận trực diện vào tương quan giữa các nghệ sĩ. Anh chia sẻ: “Không thể phủ nhận, ở Việt Nam, công tác đào tạo cũng như thực hành nhiếp ảnh nghệ thuật có phần hạn chế hơn các quốc gia phát triển trên thế giới. Tuy nhiên, nhiều nghệ sĩ Việt Nam có kinh nghiệm sau khi được “va chạm” tại các triển lãm quốc tế, nên các tác phẩm đạt chất lượng không chênh lệch nhiều so với nghệ sĩ quốc tế. Có thể nói, chuyên môn của họ còn bám sát các kỹ thuật thực hành nhiếp ảnh hiện đại nhất và bối cảnh thực hành nhiếp ảnh trong khu vực và trên toàn cầu”.
Trên hết, giám tuyển Nguyễn Thế Sơn mong muốn, thông qua sự kiện, mở ra sân chơi bình đẳng cho mọi nghệ sĩ. Trong đó có cả những chuyên gia có thâm niên thực hành nghệ thuật với những nhiếp ảnh gia trẻ, mới vào nghề, nhưng giàu tiềm năng, thậm chí đang còn là sinh viên ở các trường nghệ thuật. Hứa hẹn Photo Hanoi sẽ trở thành nơi gặp gỡ giữa các hệ thệ nghệ sĩ Việt Nam và quốc tế, để họ có dịp khám phá chiều sâu tư duy nghệ thuật, tiếp cận những sáng tạo đa dạng về phong cách và nội dung, song song với đó là thể hiện bằng những cách nhìn khác nhau về thế giới bên ngoài.
Trong sự kiện năm nay, các triển lãm không bó hẹp tại các thiết chế văn hóa như Nhà triển lãm 45 Tràng Tiền, 93 Đinh Tiên Hoàng, 22 Hàng Buồm hay các không gian văn hóa vốn quen thuộc với người yêu nghệ thuật thị giác như Viện Pháp tại Việt Nam, Trung tâm Nghệ thuật đương đại VCCA… Vượt ra khỏi phạm vi triển lãm truyền thống, Photo Hanoi’25 đưa nghệ thuật nhiếp ảnh vào đời sống thường nhật, ngay tại các không gian công cộng trong thành phố như Vườn hoa Diên Hồng, Hồ Hoàn Kiếm, mặt tiền Đại sứ quán Pháp, tường Văn Miếu - Quốc Tử Giám.
Theo giám tuyển Nguyễn Thế Sơn, các địa điểm được lựa chọn để tổ chức sự kiện lần này trải khắp trên địa bàn nhiều phường ở Hà Nội. Hàng nghìn bức ảnh nằm ở nhiều địa điểm khác nhau tạo ra chuỗi giá trị liên kết, nhằm xây dựng toàn thành phố trở thành bảo tàng nghệ thuật sống. Thay vì phải đến những không gian cố định, chuyên biệt về nghệ thuật, thì ý tưởng tổ chức ở đa dạng các địa điểm này giúp nâng cao trải nghiệm thưởng lãm nghệ thuật của du khách.
Mỗi tác phẩm, mỗi triển lãm trong kỳ biennale lần này đem đến những câu chuyện mang tính gắn kết với chính không gian mà nó được trưng bày. Chẳng hạn, hình ảnh về kỳ thi hương năm 1897 tại Nam Định (nay thuộc Ninh Bình) do nhiếp ảnh gia người Pháp Firmin-André Salles, sẽ được giới thiệu tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, trong không gian bằng tre độc đáo, đặt ngoài trời, lấy cảm hứng từ kiến trúc các trường thi xưa. Văn Miếu - Quốc Tử Giám cũng nổi tiếng trong lịch sử là nơi tôn vinh đạo học của nước nhà. Đây cũng là lời khẳng định cho sự tiếp nối tinh thần của những kỳ biennale lần trước, ngoài những câu chuyện của những nhiếp ảnh gia đương thời, ban tổ chức cũng cố gắng khai thác giá trị của những tài liệu nhiếp ảnh cổ từ kho lưu trữ của Pháp. Việc thiết kế không gian triển lãm, hoạt động đan xen trong biennale thành từng cụm, giúp giữ chân du khách ở lại lâu hơn với Hà Nội. Để họ có thể đi hết tham quan các địa điểm triển lãm và theo dõi được trọn vẹn số lượng triển lãm như đã nêu.
Photo Hanoi ra đời muộn hơn những biennale có tên tuổi khác. Dẫu vậy, với vị thế là một Thành phố Sáng tạo, Hà Nội đã học hỏi mô hình festival nhiếp ảnh tại Arles (Pháp). Nơi này được mệnh danh là thánh đường tráng lệ của nghệ thuật nhiếp ảnh trên thế giới. Bởi lịch sử hình thành lâu đời của nó, cũng như tính gắn kết với những địa điểm mang đậm dấu ấn di sản và văn hóa cộng đồng. Tinh thần cầu thị của đội ngũ giám tuyển và nhiếp ảnh gia trong việc phát triển về quy mô, chất lượng của các dự án sẽ góp phần tạo thêm cho Hà Nội những sự kiện nghệ thuật quốc tế mang tính chuyên nghiệp, đáp ứng nhu cầu thưởng thức của công chúng. Giám tuyển Nguyễn Thế Sơn đặt niềm tin, ngoài danh hiệu Thành phố vì hòa bình, Hà Nội sẽ sớm được biết tới là thành phố nổi tiếng về nghệ thuật trong tương lai không xa.
Ông Eric Soulier bày tỏ: “Nhờ những nỗ lực vượt bậc của tất cả đội ngũ nhiếp ảnh Việt Nam và quốc tế, chúng tôi hy vọng rằng, trong tương lai gần, Photo Hanoi sẽ khẳng định vị thế của mình trong số các liên hoan nhiếp ảnh quốc tế lớn, sánh vai với Les Rencontres d’Arles, Paris Photo và Visa pour l’Image tại Pháp. Hơn thế nữa, khẳng định bản sắc riêng biệt của mình, một bản sắc bắt nguồn từ sự sáng tạo và tinh thần mở cửa giao lưu với thế giới của người Hà Nội nói riêng và người Việt Nam nói chung”.
 |
| Hình ảnh tại triển lãm. Ảnh: Đinh Hà
|
