Beatrix Potter (1866 – 1943) là nhà văn, họa sĩ minh họa, nhà khoa học tự nhiên và nhà bảo tồn người Anh nổi tiếng nhất với những cuốn sách thiếu nhi được yêu thích có các nhân vật được nhân hóa từ các loài động vật gần gũi như Peter Rabbit, Jemima Puddle-Duck và Squirrel Nutkin... Cách kể chuyện, kết hợp với những hình minh họa quyến rũ riêng, Beatrix Potter đã thu hút trí tưởng tượng của cả trẻ em và người lớn, đảm bảo vị trí vững chắc của bà trong bộ sưu tập văn học thiếu nhi kinh điển.
Sinh ra tại London, niềm đam mê thiên nhiên và kể chuyện của Potter được nuôi dưỡng trong những kì nghỉ thời thơ ấu ở vùng nông thôn, nơi cô bé Potter khi đó phát triển sự quan sát tinh tường về chi tiết và sự trân trọng sâu sắc đối với vật nuôi và động vật hoang dã. Cuốn sách đầu tay, The Tale of Peter Rabbit xuất bản năm 1902 đã thành công ngay lập tức và mở đường cho một loạt những câu chuyện hấp dẫn đã làm say đắm nhiều thế hệ độc giả sau này. Ngoài những thành tựu văn học của mình, Potter còn là một nhà bảo tồn tiên phong, sử dụng số tiền thu được từ những cuốn sách của mình để bảo tồn những vùng đất rộng lớn ở Lake District, đảm bảo sự bảo vệ của chúng cho các thế hệ tương lai. Di sản lâu dài của Beatrix Potter tiếp tục truyền cảm hứng và mê hoặc, kết hợp tình yêu của cô dành cho thiên nhiên với những câu chuyện vượt thời gian.
Thời thơ ấu cô đơn và biểu hiện tài năng nghệ thuật
 |
| Tác phẩm của Beatrix Potter có một vị trí vững chắc trong bộ sưu tập văn học thiếu nhi kinh điển. |
Beatrix Potter được sinh ra tại Kensington, một quận thời trang ở London. Cha của bà, cụ Rupert Potter, là một luật sư thành đạt và cũng tham gia vào nhiếp ảnh, trong khi mẹ bà, Helen Potter, xuất thân từ một gia đình thương gia.
Beatrix Potter lớn lên trong một ngôi nhà đầy đủ tiện nghi, may mắn được học kèm riêng và tận hưởng cuộc sống giải trí thời Victoria, điều này đã tạo điều kiện thuận lợi cho những nỗ lực nghệ thuật ban đầu của bà.
Tuy nhiên, thời thơ ấu, dù luôn có quản gia, y tá hay người giúp việc túc trực, Beatrix Potter đã sớm phải chịu đựng một nỗi thống khổ chung của những người cầm bút: sự cô đơn.
Bầu bạn với Potter trong những ngày thơ ấu chủ yếu là những vật nuôi trong nhà và tự nhiên như thằn lằn, chuột lang, sa giông, chim, chuột, dơi, thỏ, mèo, chó... Cũng vì sống trong một môi trường lãnh đạm, Beatrix Potter có một niềm vui thú kì quặc là lột da và luộc xác các sinh vật chết để lấy xương cho việc quan sát và vẽ.
Mẹ của Beatrix Potter thường hướng con gái đến các quyển sách tranh: những câu chuyện cổ tích của Hans Andersen; truyện cổ của anh em nhà Grimm hay cuốn kinh thánh được minh họa. Thế nhưng, Potter cô đơn lại thưởng thức các bức vẽ nhiều hơn là đọc văn bản. Chẳng hạn khi Potter đã tìm hiểu về tác phẩm Alice ở Xứ sở thần tiên từ trước khi được nhận vào trường, về sau lại bị thôi miên bởi các bức tranh của Sir John Tenniel nhiều hơn là ý tưởng huyễn hoặc của Lewis Carroll – tác giả của quyển sách. Đến năm 7 tuổi, Beatrix Potter đã có thể vẽ với từng đường nét, giọng điệu và năng lực riêng biệt.
Nền giáo dục của Beatrix là sự kết hợp giữa học tập và hướng dẫn nghệ thuật tại nhà. Bà được giáo dục bởi các nữ gia sư, điều này phổ biến đối với các cô gái cùng tầng lớp xã hội của bà vào thời điểm đó. Tài năng nghệ thuật của bà được công nhận từ sớm và bà đã được đào tạo thêm về nghệ thuật. Beatrix Potter theo học tại Trường đào tạo nghệ thuật quốc gia, sau này trở thành Cao đẳng nghệ thuật Hoàng gia, tại Nam Kensington.
Đáng chú ý, Beatrix Potter ngưỡng mộ tác phẩm của các nghệ sĩ Tiền Raphael, bao gồm John Everett Millais. Ảnh hưởng của những nghệ sĩ này thể hiện trong các bức minh họa của riêng bà, sau này được trẻ em trên toàn thế giới yêu thích. Potter phát triển mối quan tâm sâu sắc đến khoa học tự nhiên, thực vật học và nghiên cứu về nấm, điều này làm phong phú thêm các bức minh họa ban đầu của bà, kết hợp tính chính xác của khoa học với khả năng kể chuyện giàu trí tưởng tượng.
 |
| Tranh minh họa của Beatrix Potter |
Tác phẩm văn học
Sự nghiệp văn chương của Beatrix Potter được đánh dấu bằng thành công của bà với tư cách là một tác giả và họa sĩ minh họa qua việc xuất bản The Tale of Peter Rabbit (đã được dịch ra 35 thứ tiếng trên thế giới) và nhiều cuốn sách thiếu nhi khác.
Câu chuyện về chú thỏ Peter là nền tảng cho sự nghiệp văn chương của Beatrix Potter. Ban đầu tác phẩm bị một số nhà xuất bản từ chối, câu chuyện của Potter về những cuộc phiêu lưu tinh nghịch của chú thỏ Peter đã thành công khi Frederick Warne & Co. xuất bản vào năm 1902.
Những đóng góp của Beatrix Potter cho văn học thiếu nhi vượt xa cuốn sách đầu tiên: Câu chuyện về chú sóc Nutkin (1903): Câu chuyện về một chú sóc đỏ láu lỉnh tên là Squirrel Nutkin chuyên trêu chọc một chú cú; Người thợ may ở Gloucester (1903): Một câu chuyện về lòng hào phóng và tinh thần sáng tạo của một người thợ may được sự giúp đỡ của những chú chuột; Câu chuyện về ông Jeremy Fisher (1906): Cuốn sách này kể về một chú ếch gặp phải nhiều thử thách khác nhau khi đi câu cá; Câu chuyện về chú mèo Tom (1907) và Câu chuyện về Samuel Whiskers (1908): Hai câu chuyện riêng biệt kể về những chú mèo con và những cuộc phiêu lưu không may của chúng; Câu chuyện về Jemima Puddle-Duck (1908): Ghi chép lại câu chuyện về một chú vịt đi tìm nơi đẻ trứng.
Ngoài những cuốn sách thiếu nhi được yêu thích, Beatrix Potter còn dấn thân vào các lãnh địa văn học khác. Ví dụ, The Tale of Little Pig Robinson (1930) là cuốn sách cuối cùng được xuất bản, phản ánh phong cách của những câu chuyện trước đó của bà. Các tác phẩm khác, chẳng hạn như Kitty-in-Boots đã thể hiện tài năng của Beatrix Potter sau khi bà qua đời khi nó được xuất bản muộn hơn nhiều vào năm 2016.
Những đóng góp của Potter cho văn học không chỉ giới hạn ở việc viết lách và minh họa; công việc bảo tồn đất đai và công nhận giá trị của thế giới tự nhiên cũng góp phần tạo nên di sản của bà.
Ngoài những thành tựu văn học của mình, Beatrix Potter còn là một nhà bảo tồn đáng chú ý. Bà đã sử dụng số tiền thu được từ sách cũng như tiền thừa kế của mình để mua đất ở Lake District, với mục đích bảo tồn vẻ đẹp thiên nhiên và di sản nông nghiệp của khu vực. Sau khi mất, bà đã để lại một phần đáng kể tài sản của mình cho National Trust, một tổ chức bảo tồn ở Vương quốc Anh, tổ chức này đã giúp bà trở thành một nhân vật quan trọng trong công tác bảo tồn đất đai.
Sự ngưỡng mộ của Beatrix Potter đối với vùng Lake District của Anh thể hiện qua những đóng góp to lớn của bà cho việc bảo tồn đất đai và bảo vệ môi trường. Cảnh quan nông thôn và các trang trại di sản của vùng Lake District chịu ơn rất nhiều từ những nỗ lực và tầm nhìn xa của bà.
Potter là một nhà bảo tồn tiên phong và là một nông dân tận tụy. Bà đã mua Hill Top Farm ở Near Sawrey, một quyết định đánh dấu sự khởi đầu của một loạt các vụ mua đất quan trọng nhằm bảo tồn vẻ đẹp độc đáo của Lake District. Đến cuối đời, bà đã mua được 4.000 mẫu Anh đất, bao gồm các trang trại và vùng nông thôn nguyên sơ.
Là một người chăn cừu, bà đã có những đóng góp đáng kể trong việc bảo vệ và nhân giống cừu Herdwick, một giống cừu bản địa của Lake District, qua đó thúc đẩy các hoạt động chăn nuôi bền vững có vai trò quan trọng đối với sự cân bằng sinh thái của khu vực.
Liên minh với những nhân vật như Hardwicke Rawnsley, một trong những người sáng lập National Trust, các mục tiêu bảo tồn của Potter đã đạt được động lực. Ảnh hưởng của bà đã vượt ra ngoài cuộc đời bà với những di sản đáng kể. Khi bà qua đời, Potter đã giao phó một phần đáng kể đất đai của mình, bao gồm 14 trang trại, cho National Trust. Đạo luật này đảm bảo sự bảo vệ liên tục cho cảnh quan nông thôn mà bà đã làm việc không biết mệt mỏi để duy trì.
 |
| Lake District ngày nay (Ảnh từ lakedistrict.gov.uk) |
Ngày nay, di sản của Potter gắn chặt với kết cấu của vùng nông thôn Anh. Các bất động sản của bà, hiện đang được National Trust quản lý, đóng vai trò như những viên nang thời gian bảo tồn vẻ đẹp đồng quê của khu vực. Tầm nhìn xa của Beatrix Potter đóng vai trò trung tâm trong việc đảm bảo rằng những vùng nông thôn rộng lớn, nơi truyền cảm hứng cho những câu chuyện vượt thời gian của bà tiếp tục là nguồn di sản quốc gia và vẻ đẹp thiên nhiên cho nhiều thế hệ trải nghiệm.
Di sản trường tồn của Beatrix Potter vượt xa những cuốn sách thiếu nhi được bà trân trọng; bà là một người có tầm nhìn xa trông rộng, những tác phẩm của bà đã có tác động lâu dài đến cả lĩnh vực văn học và bảo tồn môi trường. Những câu chuyện hấp dẫn của bà, chứa đầy những nhân vật động vật được minh họa sống động, đã trở thành những tác phẩm kinh điển vượt thời gian, được độc giả ở mọi lứa tuổi yêu thích. Những quan sát tinh tường của Potter về thiên nhiên không chỉ làm phong phú thêm khả năng kể chuyện mà còn thúc đẩy niềm đam mê bảo tồn đất đai của bà, dẫn đến những đóng góp đáng kể cho việc bảo tồn Lake District. Thông qua những nỗ lực nghệ thuật và bảo vệ môi trường của mình, kết hợp sự sáng tạo với lòng tôn trọng sâu sắc đối với thiên nhiên, Potter đã để lại dấu ấn không thể phai mờ trên thế giới. Cuộc sống và tác phẩm của bà vẫn tiếp tục truyền cảm hứng, nhắc nhở chúng ta về sức mạnh của việc kể chuyện và tầm quan trọng của việc bảo vệ thế giới tự nhiên.
An Cư (Theo Isabella Mayer - artincontext và publicdomainreview)
