Hắn phát hiện ra một công cụ thú vị, chuyển giọng nói thành chữ viết. Tất nhiên hắn không phải là người đầu tiên dùng ứng dụng này, nó có từ vài năm nay nhưng giờ hắn mới biết.
Thứ này giúp hắn, một kẻ mắt đang kém dần và bắt đầu lâm vào tình trạng khá vất vả trong việc viết, kể cả trên máy tính, dù chưa đến 40 tuổi. Viết bằng tay thì kể từ khi ra trường là thôi. Trong trường đại học chỉ có vài thứ hắn viết tay, những bài thi và kiểm tra tại chỗ mà nhà trường không cho dùng máy tính, và thư gửi Nguyệt. Thứ còn lại là những bài thơ và vài truyện ngắn, đa phần dang dở không đầu không đuôi.
 |
| Minh họa Phạm Hà Hải |
Một tờ báo dành cho lứa tuổi xanh mở cuộc thi viết, lúc này hắn đã ra trường được hai năm và đang vật lộn với những công việc vớ vẩn để tìm cách trụ lại thành phố. Nguyệt thì sắp tốt nghiệp. Một buổi trưa, sau bữa cơm bụi lèo tèo cơm canh nguội ngắt, đang cùng im lặng ngóng ra con đường đầy xe cộ rầm rập những mặt người xa lạ, Nguyệt bỗng bảo hắn: Sao anh không thử gửi truyện ngắn dự thi, được giải khuyến khích cũng vui mà, có khi đỡ được vài tháng tiền nhà trọ. Thế là hắn hì hụi ngồi sửa một truyện hắn cho là khá nhất. Nguyệt bảo, phải gửi ba cái, thêm cái này, cái này nữa. Hắn lại bỏ thêm buổi chiều ngồi trước máy tính gõ gõ thêm thắt, xóa chỗ này kia. Truyện gửi đi, hắn cũng quên bẵng cho đến một hôm Nguyệt vội vã gọi cho hắn, anh được giải rồi. Giải gì? Giải tuổi xanh chứ giải gì. Giải khuyến khích à em, bao nhiêu? Bao nhiêu cái gì. Giải nhì, anh được giải nhì rồi!
Về nhì? Hắn cũng vui vui, vì thấy Nguyệt hớn hở. Tiền giải, hắn đưa hết cho Nguyệt, rồi cũng quên đi. Cho đến một hôm, cũng lại Nguyệt nói chuyện với hắn, trong hàng lô hàng lốc chuyện phố chuyện quê. Chuyện là tạp chí văn nghệ địa phương quê của hai đứa đang tuyển người. Ưu tiên người trẻ và có giải thưởng, anh ạ. Không trung ương thì địa phương. Lần đầu tiên đấy. Họ gọi là trải thảm đỏ.
Bỗng hắn nhìn thấy thứ người ta thường gọi một cách văn vẻ là ánh sáng cuối đường hầm. Vật lộn mãi trong đường hầm tối thui mà đường đến cuộc sống thành thị cao sang chẳng thấy. Thứ ánh sáng này chỉ hướng về quê lập nghiệp. Bỗng hắn nhìn thấy thứ mà hắn thiếu bấy lâu, cũng lại gọi một cách văn vẻ là thiếu quê hương.
Thế là hắn lặng lẽ về và từ bến xe hỏi đường đi thẳng đến tạp chí địa phương, lúc đó hắn mới biết có tên Non Xanh. Không thấy thảm đỏ nhưng đúng là người ta đang cần người như hắn. Nguyệt nghe hắn kể thì mặt đanh lại, mãi sau mới nói giọng luận tội, tức là anh quyết mà không cần hỏi ý em nhỉ. Hắn thanh minh, đã quyết gì đâu, nhưng Nguyệt vẫn im lặng sấm sét. Khi người ta gọi về kí hợp đồng hắn vẫn về. Nguyệt cắt liên lạc cả năm trời, bỗng một hôm gọi điện, công việc của anh thế nào, em cũng không muốn tìm việc ở thành phố nữa, toàn gặp lũ khốn. Thế em về đi. Nguyệt về như chỉ đợi hắn nói thế. Rồi cưới.
Công việc biên tập, sửa bài cho tạp chí Non Xanh thì vẫn phải dùng bút. Bản thảo nếu được gửi vào hòm thư điện tử thì được in ra và những người liên quan ở mọi khâu để lại bút tích trên đó. Bản thảo trên giấy được các tác giả gửi đến cũng phải vào sổ ghi rõ ngày tháng nhận được, chuyển cho ban nào ban nào… Hắn là biên tập bước 1 về văn xuôi, được tòa soạn chỉ định dùng bút bi màu xanh lam, loại màu mực rất phổ thông. Thư kí tòa soạn mới được điều chuyển từ văn phòng tỉnh ủy sang tạp chí. Quy định đầu tiên trong nhiều thứ quy định mà ông ta đưa ra là mỗi “vị trí công tác” khi viết vào bản thảo phải dùng một màu mực riêng. Ở khâu đầu tiên có người biên tập bước 1 như hắn, rồi người biên tập bước 2 (phụ trách phần thơ, văn xuôi, hay lí luận phê bình, dịch…) dùng bút đỏ, rồi bản thảo được đưa lên chính ông tân thư kí toà soạn - người sử dụng loại bút có màu xanh nõn chuối. Nếu qua được cửa ải này, bản thảo được chuyển đến phó tổng biên tập rồi tổng biên tập.
Đường đi của một bản thảo đến đích cuối cùng trở thành hình hài nằm trên tạp chí văn nghệ địa phương còn dài. Bản thảo được duyệt sẽ chuyển ngược về phòng đánh máy, sau đó nó lại được chuyển qua người đọc dò thứ 1, rồi thứ 2 (những người này cũng phải dùng những màu mực khác), rồi họa sĩ dàn trang (bút chì). Những trang dàn xong, trong nghề gọi là bản bông lại được đọc dò lần nữa. Rồi, theo quy định mới của tân thư kí tòa soạn, lại được chuyển qua người biên tập bước 1, rồi người biên tập bước 2… cứ thế tuần tự lên đến tổng biên tập.
Từ khi tân thư kí tòa soạn, nguyên là cựu phó văn phòng nhậm chức, các bản thảo, bản bông của tạp chí khởi sắc. Hiểu theo nghĩa đen. Chúng như màn pháo hoa tưng bừng vạch ngang văng chéo từ giữa trang giấy bung ra tứ bề, nở ra những con chữ nhiều màu sắc ở cả hai bên lề và trên lẫn dưới.
*
E kể cho a chuyện này nhé.
Điện thoại của hắn rung lên, là tin nhắn của Nguyệt. Nhưng Nguyệt này là cô đánh máy kiêm văn thư của tạp chí chứ không phải Nguyệt vợ hắn. À, phải gọi là vợ cũ mới đúng.
Hắn đọc vào phần trả lời tin nhắn:
Chuyện gì đấy? Em lại rảnh rỗi rồi à? Sáng vừa kêu hôm nay nhiều văn bản phải đánh quá cơ mà?
Từ khi phát hiện ra cái ứng dụng chuyển giọng nói thành chữ viết, hắn sử dụng luôn vào phần chát chít trên mạng. Rất nhanh chóng, những dòng chữ ùa ra xếp hàng trên màn hình, cứ như có một cô thư kí vô hình thực hiện mệnh lệnh của hắn ngoan ngoãn vô điều kiện.
Chuyện là có một đám cưới của 2 người này trong cùng CQ. Là lấy vợ lần thứ 2 và lấy chồng lần thứ 2
Hắn thả mặt cười và chờ Nguyệt đánh tiếp nội dung câu chuyện. Hắn đã bảo cô về cái ứng dụng đọc ra chữ, và còn biểu diễn nó cho cô xem để thấy thứ này giúp phản hồi các tin nhắn trên mạng rất nhanh. Cô có thử rồi bảo, em không thích dùng cái này. Em đánh nhanh hơn nó, với lại cái tin nhắn của em nó đúng là tin nhắn. Còn như anh, nó là cái gì ấy, mà thôi em kệ anh.
Nhưng sự chú í lại tập trung vào một ng không đến. Không đến dự đám cưới ấy. Cũng là ng trong cq luôn
Hắn khá thích thú khi nhìn những dòng chữ và kí hiệu từ tin nhắn của Nguyệt. Cô nói đúng, tin nhắn của cô hắn liếc qua là nhận ra ngay mà không cần nhìn tên người gửi. Không những nó đúng là tin nhắn, mà nó đúng là tin nhắn của cô.
Ồ sao thế. Cùng cơ quan sao lại không đi chứ? Mà cả hai người cưới hôm ấy đều ở cùng một cơ quan à? Thế thì có phải mừng gấp đôi không nhỉ? Ông kia chắc xót tiền nên lấy cớ không đi để giảm chi đúng không?
Chán anh! Đang chuyện TY lại nghĩ ngay sang xu hào được
Tại em ấy. Cưới đâu có nghĩa là yêu, mà yêu chắc gì đã cưới. Đã thế lại còn cưới lần thứ hai. Lần thứ hai thì nên đi đăng kí rồi báo hỉ là được, đừng làm phiền người khác, khiến họ mất thời giờ và lại còn mất thêm tiền nữa. Ấy là anh đang nói đến những người đã mừng cưới lần thứ nhất rồi! Hahaha
Từ khi sử dụng cái phần mềm kia, các tin nhắn của hắn dài ra và ngẫu hứng hơn. Lúc này thì hắn đang vui, đúng hơn là thấy buồn cười - buồn cười chưa chắc đã là vui? - khi nhìn vào cái bản bông đêm pháo hoa trên bàn làm việc. Những lời hắn nói vào điện thoại khi trơn mồm, tùy theo tâm trạng như lúc này, cứ thế răm rắp hiện lên. Hắn chỉ việc chỉnh sửa một số từ, dấu chấm phẩy hay viết hoa ở tên người hay đầu câu; hoặc ở những câu mà phần mềm không phân biệt được đã hết hay không. Nghề sửa văn bản là nghề của hắn mà.
Nhưng chính thế nên tin nhắn của hắn không giống tin nhắn? Hắn bỗng nhớ ra chưa bao giờ hỏi Nguyệt điều này. Không giống tin nhắn thì nó giống cái gì đây?
A lại linh tinh rồi. Lấy lần 1 chưa chắc đã y bằng lấy lần 2 nhé. Mà y có thể không cưới nhưng đã cưới thì phải là y nhé!!!
Ba dấu chấm than. Cô rất ít khi dùng dấu câu nói chung chứ không chỉ chấm than, mà lần này lại những ba dấu. Hắn hình dung rất rõ vẻ mặt của cô khi nói những lời kiểu này về chủ đề này. Môi trên cô sẽ cong lên và khi câu nói kết thúc, cô sẽ khẽ há miệng để chiếc răng nanh trắng muốt hàm dưới cắn nhẹ vào vành môi. Mắt cô cũng sẽ liếc xoáy vào mặt hắn để rồi ngay lập tức quay đi nhìn vào một điểm chơi vơi trong không trung.
Hắn vội thả một icon âu sầu nham nhở nhún vai. Kinh nghiệm cho thấy những lúc như thế chỉ nên im lặng.
Cô cũng im lặng khá dài và đúng lúc hắn định bấm nút gọi để dỗ dành dàn hòa thì tin nhắn của cô lại bật ra trên màn hình.
Tha cho a đấy. Vì e đang muốn kể nốt chuyện này
Uh uh, anh cũng muốn nghe lắm!
Ngày trước, con bé đó cặp bồ với ô kia, dẫn đến bỏ ck. Một thời gian ngắn sau, vk của anh nó cặp cũng bị bệnh chết. Nhưng 2 người lại không đến với nhau mà tách ra đi lấy người khác. Con bé lấy thằng cũng trong cq.
Anh nó cặp? Một người khác à? Chuyện gì phức tạp thế?
Chán anh quá thế mà cũng làm biên tập. Vẫn là một người thôi
Hic hic. Chuyện đời cũng éo le loanh quanh quá nhỉ?! Mà em kể chẳng có đầu đuôi gì ấy.
Bấm nhắn xong, hắn mới hiểu hết ra chính cái éo le ấy. Trước đó, sự chú ý của hắn tập trung vào chuyện hai người khi có điều kiện rồi, lại không lấy nhau. Với hắn đó là éo le. Nhưng bỗng hắn hiểu, hắn thường chậm hiểu trước những câu chuyện của cô, hắn hiểu ra ba nhân vật trong câu chuyện này đều làm cùng một nơi. Là người viết văn, hắn thấy đây là một hoàn cảnh điển hình, độc đáo với những nhân vật đương nhiên cũng vô cùng điển hình, độc đáo. Hắn chợt hiểu ra mình thật bất tài. Mà chả phải riêng hắn, bởi nếu so sánh tác phẩm với sự thật cuộc sống con người, tất cả các nhà văn đều trở thành bất tài cả.
Vậy mà, trong suốt quá trình, đến lúc con bé sắp lấy ck, ô kia không bit. Không đi đám cưới vì sốc toàn tập, ốm liệt giường luôn
Khổ quá, sao phải thế. Nó muốn giải thoát thì cho nó đi thanh thản chứ. Anh đi ăn trưa đây. Mấy ông bạn đang gọi rồi!
Nhậu ít thôi, chán anh
*
Hắn thử dùng cái chức năng thư kí ấy vào việc viết của riêng hắn. Nghĩ ra cái gì hay hay, hắn cầm điện thoại lên và đọc. Vài câu thơ. Một đoạn văn. Vài việc cần nhớ. Tuy nhiên khá mau chóng hắn nhận ra sự khác biệt rõ ràng: việc viết, theo nghĩa dùng cây bút, hay gõ phím máy tính, hay bấm những kí tự bé tí trên màn hình điện thoại - kể cả chỉ một vài chữ hay một câu ngắn cũng rất khác với một câu hay một đoạn văn bản được hình thành từ lời của hắn.
Thế còn những người thay cho việc nói trước đám đông, lại lôi một văn bản ra đọc? Có lẽ lúc nào hắn phải hỏi Nguyệt, để xem cô sẽ bảo gì. Có lẽ cô sẽ bảo đấy không giống lời nói nữa.
Nhiều năm, hắn làm công việc biên tập hàng ngày. Có lúc hắn bỏ cả câu hay cả đoạn rồi viết lại. Hắn săm soi chữ nghĩa trên văn bản, sửa những phụ âm sai (dòng hay giòng, xử dụng/ sử dụng) hay sửa những từ thô hoặc diễn đạt sai. Công việc này có cả yêu cầu tính đếm số chữ của văn bản khiến hắn xuất hiện thói quen nhìn vào bảng thống kê số chữ, thậm chí thống kê số kí tự của văn bản và dần dần trong đầu hắn xuất hiện một viên kế toán tính đến từng chữ một. Đây là một căn bệnh ngày càng trở nên nặng hơn, hắn biết, dù hắn không hiểu tại sao mình lại phải làm như vậy. Tòa soạn có yêu cầu ghi số chữ trong bản thảo lên đầu văn bản, nhiều người chỉ ghi đại cũng có sao đâu. Nhưng hắn thì bị ám ảnh. Khi gặp trường hợp phải copy hay cắt một vài chữ để đưa lên đưa xuống trong văn bản, viên kế toán trong đầu gã săm soi từng thao tác một. Viên kế toán nhắc hắn làm từng động tác thế nào để các câu, thậm chí các chữ cái hay từ được sử dụng tiết kiệm nhất, theo nghĩa cơ học.
Một lần hắn phải đọc một văn bản của cơ quan trả lời bạn đọc cho Nguyệt đánh máy, lúc này Nguyệt vừa tốt nghiệp trường cao đẳng - trường gì thực ra đến giờ hắn cũng không biết, hoặc đã từng nghe mà không nhớ - và được ông chú “bảo lãnh” xin vào làm ở cái tạp chí này - ông chú tên gì, chức vụ ra sao hắn cũng không biết và không bao giờ hỏi. Hắn được dịp quan sát một người khác thao tác trên văn bản. Hắn thấy với những chữ đánh sai cô thẳng tay xóa bỏ. Ngón tay trắng trẻo xinh xinh như một nhạc công piano của cô gõ nhanh và mạnh trên phím backspace, rồi những ngón tay nhạc công lại múa thoăn thoắt để đánh ra những từ đúng mà hắn đọc. Hắn vội bảo cô, trong số chữ em vừa xóa đi có những chữ dùng được cơ mà?! Cô gái trẻ ngước mắt lên nhìn hắn như nhìn một người từ hành tinh khác rơi xuống. Nó bảo chú bị sao thế dở hơi à, xóa đi và đánh lại cả cụm còn nhanh hơn rất nhiều lần chú ạ. Lúc đó Nguyệt gọi hắn là chú, sau này chính cô bảo hắn: anh chỉ hơn em đúng một con giáp thôi, em gọi là anh. Do lúc đầu trông anh già lắm, mặt cứ khó đăm đăm lại càng già em mới gọi vậy. Giờ là anh, nghe chưa. Trở lại câu chuyện đánh máy văn bản, nói xong câu có chữ dở hơi, cô nhân viên văn thư đánh máy mới ấy thị phạm luôn, bôi đen một câu và bấm phím delete rồi những ngón tay lại múa lên, chỉ vài giây câu vừa bị xóa hiện lại y nguyên. Hắn bỗng hiểu ra, người đánh máy chỉ quan tâm đến việc đánh thật nhanh chứ không cần biết vừa xóa đi chữ gì hay đánh mới chữ gì. Còn hắn thì vẫn cứ nghĩ đi nghĩ lại về cái sự: những chữ lẽ ra vẫn dùng được mà Tại Sao Bị Xóa Đi Một Cách Oan Uổng?? Hắn không dám nói với “con ranh” có đôi tay đẹp và ánh mắt trong trẻo ấy. Không cần con ranh phải bảo hắn dở hơi. Hắn tự biết mình dở hơi. Nhưng dù tự lí giải bằng cách nào, các loại logic về việc sử dụng thời gian ra sao đối với hắn đều bất lực. Hắn vẫn cứ day dứt trong đầu về những từ thậm chí về những chữ cái đã bị xóa đi. Như thể đó là những người lính bị chết oan vì một mệnh lệnh ngu xuẩn hay một quan niệm vô nhân đạo của viên tướng nào đó.
Nhiều khi hắn cứ lẩn thẩn nghĩ về số phận của những chữ cái, những từ, hay những đoạn văn, câu thơ bị xóa bỏ. Chúng đang ở đâu? Hình như chúng tạo thành những đống rác trôi nổi trong khí quyển. Có lần hắn đọc một bài về thiên văn học. Hắn thấy người ta nói về rác vũ trụ. Bỗng nhiên hắn hiểu ra, những từ những câu những chữ cái bị xóa bỏ trong quá trình đánh máy hay bấm phím đó là một thành phần tạo nên rác vũ trụ. Những từ, những chữ, những câu này chưa hề được in ra trên giấy, nhưng chính vì thế chúng lại càng giống những linh hồn phiêu dạt.
Một lần vào dịp rằm tháng 7 xá tội vong nhân, hồi đó hắn và Nguyệt vợ cũ vẫn sống với nhau. Vợ hắn sắp mâm lễ và hắn làm phận sự thắp hương khấn vái. Hắn bỗng cảm thấy trong bóng tối nhọ nhem xung quanh bát hương, không chỉ có những oan hồn ngạ quỷ thập loại chúng sinh mà còn có những con chữ đã chết đang nhập nhoạng nhảy múa. Những con chữ bị kết tội phải bị loại bỏ khỏi đời sống xã hội. Đêm nằm với vợ, hắn kể. Hồi đó hắn thích chia sẻ những suy nghĩ, cảm giác của mình với người thân. Mà vợ là người thân gần nhất còn gì. Nguyệt vợ hắn bật dậy, ngồi dựa vào thành giường, nhìn xoáy vào hắn ánh mắt đầy hoang mang. Lát sau Nguyệt rên lên nho nhỏ: chữ với nghĩa, trời ơi, sao tôi khổ thế này. Sao không phải là “anh khổ quá” mà lại là “tôi khổ”? Lúc đó hắn không nghĩ gì nhiều, mà hắn cũng có thấy mình khổ sở gì đâu. Lúc đó hắn cũng không nghĩ nhiều lắm về cái sự vợ than thân trách phận, hắn cho là câu nói cửa miệng mà thôi. Nhưng ánh mắt của Nguyệt lúc đó thì hắn không thể quên. Mãi sau này, khi đã đường ai nấy đi, hắn mới chợt nhận ra, trong ánh mắt hoang mang ấy, không có một tia xót thương dành cho hắn.
Một lần khác, hắn nhìn thấy người ta đốt những quyển sách không được phát hành. Đây là trường hợp trực quan hơn nhiều so với việc xóa những câu chữ đang ở trong bộ nhớ của máy móc. Những trang giấy oằn lên trong ngọn lửa, kêu lách tách như van xin vô vọng. Phần nền giấy cứ trong dần trong dần biến thành màu trắng của gốm nhưng những con chữ cứ đậm lên như than trong lửa. Lớp giấy hư hao nhanh chóng, sun lại vỡ ra và những câu những từ và những chữ cái vỡ theo để tất cả hòa lẫn thành tro bụi. Lúc này hắn cảm thấy rất rõ một cái chết. Cái chết của quyển sách. Cái chết của một cơ thể sách. Cái chết ăn dần từng bộ phận cơ thể, khuôn mặt nụ cười đến các giác quan của câu chuyện bên trong. Tất cả những con chữ bị thiêu đó bay lên hóa thành một đám mây. Thoạt đầu chúng cố gắng tập hợp lại theo trật tự ban đầu của cuốn sách nhưng cố gắng này là vô vọng trước những cơn gió. Ngay cả khi lặng gió, các phần tử không khí vẫn liên tục tấn công chúng, bao vây từng đoạn và dẫn giải đến những vị trí khác nhau trong bầu trời. Những đoạn này lại tiếp tục bị phân hóa đến từng đơn vị nhỏ nhất là các con chữ. Tuy vậy vẫn có những từ, những cụm từ, hay thậm chí những câu hoàn chỉnh không thể bị phá vỡ và chúng lang thang trong không gian như một đơn vị nhỏ bị mất dấu mãi mãi. Cũng có những câu bị mất đôi ba chữ hoặc bị xáo trộn trật tự nhưng vẫn sống trong một dạng thức huyền ảo. Chúng như một thương phế binh què cụt vẫn lang thang ca hát trên bầu trời không vì mục đích xin ăn.
*
Buổi tối, thị xã đẹp hơn ban ngày. Bầu trời có vẻ trong hơn. Cây cối cũng có vẻ tươi tốt hơn. Hắn cũng như con trâu được tháo bỏ cái ách, cô nói trông anh phởn lắm, thôi uống nữa làm gì, trưa uống rồi. Trước khi đi ăn cùng nhau, cô đã về nhà thay áo váy, trang điểm xinh đẹp.
Cũng như những lần gần đây, hắn và cô ghé vào một nhà nghỉ. Cũng như những lần gần đây, cả hai đều thấy mĩ mãn.
Trước khi trả phòng, khi đã ăn mặc chỉnh tề trở lại, đang chải đầu soi gương, cô bỗng cất tiếng mà không quay đầu lại. Hắn nhìn hình cô trong gương, môi trên của cô gái trong gương khẽ cong lên, rồi cô dùng chiếc răng nanh trắng muốt cắn nhẹ vào môi.
Anh biết sáng nay vì sao em kể chuyện đám cưới ấy không? Cái ông không đi đám cưới vì sốc ấy, nhớ không. Ông ấy đã chuyển về tạp chí của mình sau đám cưới đầy tai tiếng ấy…
Hắn cứ ngơ ra trước mấy cái từ “ấy, ấy” của cô…
Cái ông dùng bút màu xanh nõn chuối ấy. Anh chẳng biết gì. Chán anh thật.
…
Với lại, chị Nguyệt vợ cũ anh ấy. Chị ấy đã gặp em
Giờ thì hắn không còn ngơ ngơ nữa. Hắn đơ người.
Anh biết chị ấy nói gì về anh không? Chị ấy cảnh báo em là anh bị ngộ chữ. Em cảm ơn chị ấy và nói em đã biết rồi.
