Thông tin về vụ bắt giữ Sansal, 75 tuổi, được xác nhận bởi một hãng thông tấn Algeria. Điều này ngay lập tức thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế, đặc biệt là từ Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, người đã yêu cầu chính quyền Algeria cung cấp thông tin về nơi ở của ông. Lời kêu gọi trả tự do cho nhà văn này nhanh chóng được phát động, với sự tham gia của nhiều nhà văn đoạt giải Nobel, bao gồm Annie Ernaux, Orhan Pamuk, Jean-Marie Gustave Le Clézio và Wole Soyinka. Ngoài ra, Salman Rushdie, một biểu tượng của tự do ngôn luận, cũng lên tiếng ủng hộ.
Lá thư kêu gọi, được nhà văn Algeria Kamel Daoud viết và đăng trên tờ Le Point của Pháp, nhấn mạnh rằng Sansal là nạn nhân của một thực tế đáng báo động ở Algeria: “Quyền tự do ngôn luận giờ đây chỉ còn là ký ức trước sự đàn áp và giám sát toàn xã hội.” Lá thư kêu gọi cộng đồng quốc tế yêu cầu trả tự do ngay lập tức cho Sansal và các nhà văn khác đang bị cầm tù vì tư tưởng của họ.
 |
| Nhà văn Boualem Sansal. Ảnh: wikimedia. |
Boualem Sansal bắt đầu sự nghiệp văn học ở tuổi 50 với tiểu thuyết Le Serment des Barbares (Lời thề của kẻ man rợ), tác phẩm giành giải Prix du Premier Roman vào năm 1999. Ông nổi tiếng với khả năng phân tích sâu sắc về xã hội Algeria và các vấn đề chính trị. Tác phẩm Le Village de l’Allemand (Ngôi làng người Đức) đã giúp ông tiếp cận độc giả toàn cầu. Tuy nhiên, kể từ khi xuất bản bài luận Poste Restante: Lettre ouverte aux Algériens (Thư ngỏ gửi đến người dân Algeria) vào năm 2006, sách của ông đã bị cấm tại Algeria.
Sansal cũng từng nhận giải Prix du Roman Arabe năm 2012 cho tiểu thuyết Rue Darwin (Đường Darwin). Tuy nhiên, việc ông tham dự lễ hội nhà văn ở Jerusalem đã khiến các nhà tài trợ rút tiền thưởng. Những hoạt động của ông không chỉ thể hiện lòng dũng cảm mà còn khẳng định sự cam kết với tự do ngôn luận.
Các nguồn tin cho rằng vụ bắt giữ Sansal có thể liên quan đến phát biểu gần đây của ông trên tờ báo cực hữu Frontières của Pháp, khi ông cho rằng Tây Sahara, lãnh thổ đang tranh chấp giữa Algeria và Morocco, về mặt lịch sử thuộc Morocco. Đây là một vấn đề nhạy cảm đã làm gia tăng căng thẳng giữa Algeria và Pháp, đặc biệt sau khi Tổng thống Macron công khai ủng hộ Morocco vào tháng 10 năm 2024.
Ngoài ra, cũng không thể bỏ qua bối cảnh chính trị tại Algeria. Quốc gia này từ lâu đã bị chỉ trích vì hạn chế tự do ngôn luận, đặc biệt đối với các nhà văn và trí thức. Theo lời Kamel Daoud, nhà văn vừa đoạt giải Goncourt 2024, thì các hội chợ sách tại Algeria thường xuyên bị giám sát chặt chẽ, với những cuộc kiểm tra sách để loại bỏ nội dung bị xem là nhạy cảm.
Lời kêu gọi của Kamel Daoud đã nhận được sự ủng hộ từ nhiều tên tuổi lớn trong văn học thế giới. Danh sách người ký ủng hộ bao gồm các nhà văn đoạt giải Nobel như Annie Ernaux, Wole Soyinka, Orhan Pamuk và J.M.G. Le Clézio, cùng các nhà văn nổi tiếng thế giới khác như Salman Rushdie, Leïla Slimani, và Peter Sloterdijk. Daoud viết: “Chúng ta không thể giữ im lặng. Tự do và văn hóa đang bị đe dọa.”
Ngoài những lá thư vận động, nhà xuất bản Gallimard, đơn vị đã xuất bản sách của Sansal trong 25 năm, cũng thuê luật sư François Zimeray để bảo vệ ông.
Vụ việc của Sansal là minh chứng cho cuộc chiến không hồi kết giữa tự do ngôn luận và các thể chế độc tài. Những nỗ lực vận động từ cộng đồng văn học quốc tế không chỉ nhằm bảo vệ một cá nhân mà còn để khẳng định giá trị của tự do tư tưởng trong thế giới hiện đại.
