Văn hóa nghệ thuật

Bức chân dung quý hiếm của danh họa Caravaggio lần đầu xuất hiện trước công chúng

Loan Nguyễn
Mỹ thuật
11:02 | 24/11/2024
Baovannghe.vn - Caravaggio, thiên tài nghệ thuật Baroque Ý, nổi tiếng với kỹ thuật chiaroscuro và những tác phẩm đầy sức sống, nay lại một lần nữa khuấy động giới nghệ thuật toàn cầu. Lần đầu tiên sau 60 năm kể từ khi được xác thực, bức chân dung "Monsignor Maffeo Barberini" của ông sẽ được trưng bày tại phòng trưng bày Palazzo Barberini, Rome, từ ngày 23 tháng 11 năm 2024 đến ngày 23 tháng 2 năm 2025. Đây là một sự kiện quan trọng, không chỉ đối với các nhà nghiên cứu nghệ thuật mà còn với công chúng yêu nghệ thuật.
aa

Bức tranh, được cho là hoàn thành vào đầu thế kỷ 17, khắc họa Đức ông Maffeo Barberini – một giáo sĩ quyền lực và nhà bảo trợ nghệ thuật, người sau này trở thành Giáo hoàng Urban VIII. Tác phẩm mô tả Barberini ở độ tuổi 30, đội mũ biretta đen, mặc áo cassock xanh và cầm một lá thư gấp. Với ánh mắt sắc sảo và tư thế nghiêm trang, Barberini toát lên vẻ uy quyền và sự thông thái của một Giáo hoàng tương lai.

Bức chân dung quý hiếm của danh họa Caravaggio lần đầu xuất hiện trước công chúng
Bức chân dung "Monsignor Maffeo Barberini" của Caravaggio.

Theo Thomas Clement Salomon, giám đốc Gallerie Nazionali di Arte Antica, bức chân dung này có ý nghĩa to lớn: “Tác phẩm này rất đặc biệt vì số lượng tranh chân dung của Caravaggio chỉ đếm trên đầu ngón tay. Việc đưa tác phẩm này ra công chúng sau 60 năm kể từ khi được xác nhận là một điều phi thường.”

Paola Nicita, nhà sử học nghệ thuật phụ trách triển lãm, cũng nhấn mạnh: “Đây không phải là một bức tranh vừa được phát hiện. Nó đã được biết đến từ những năm 1960, nhưng kể từ đó, chỉ có khoảng năm hoặc sáu chuyên gia được trực tiếp nhìn thấy.”

Bức tranh lần đầu được công bố năm 1963 bởi Roberto Longhi, nhà phê bình nghệ thuật nổi tiếng người Ý. Từ đó đến nay, chỉ có khoảng năm hoặc sáu chuyên gia được chiêm ngưỡng tác phẩm. Các nhà sử học nghệ thuật như Keith Christiansen (Metropolitan Museum of Art) và Sebastian Schütze (Đại học Vienna) cũng đồng thuận về việc tác phẩm là của Caravaggio. Trước triển lãm, các phân tích kỹ thuật đã xác nhận nguồn gốc của bức tranh "một cách không thể chối cãi".

Điểm nổi bật trong tác phẩm là kỹ thuật chiaroscuro mà Caravaggio đã sử dụng để tạo hiệu ứng ánh sáng và bóng tối đầy kịch tính, giúp nhân vật hiện lên sống động, mạnh mẽ. Đây cũng là minh chứng cho tài năng vượt trội của ông trong việc khắc họa chân dung – một mảng hiếm hoi trong sự nghiệp ngắn ngủi nhưng rực rỡ của Caravaggio.

Palazzo Barberini, nơi diễn ra triển lãm, là một địa điểm quan trọng trong lịch sử của Barberini. Năm 1625, Maffeo Barberini mua lại dinh thự này từ Hồng y Alessandro Sforza. Ngày nay, đây là một phần của Gallerie Nazionali di Arte Antica, nơi lưu giữ nhiều tác phẩm của Caravaggio, bao gồm Thánh Phanxicô thiền định (1606-1607), Narcissus (1597-1599), và Judith chém đầu Holofernes (1598-1599).

Massimo Osanna, giám đốc hệ thống bảo tàng quốc gia của Ý, gọi sự kiện này là “một cột mốc quan trọng”. Ông nhấn mạnh: “Đây không chỉ là một sự kiện nghệ thuật, mà còn mang ý nghĩa lịch sử. Barberini đang trở về nhà.”

Các tài liệu thế kỷ 17 xác nhận rằng Caravaggio từng được ủy thác vẽ Barberini. Tác phẩm từng nằm trong bộ sưu tập của gia đình quý tộc Barberini trong nhiều thế kỷ, trước khi chuyển vào tay một gia đình Florence vào giữa thế kỷ 20, khi điền trang Barberini bị phân tán. Đây cũng là lý do mà bức tranh chưa từng được trưng bày hay cho mượn trong bất kỳ triển lãm nào.

Tại cuộc họp báo, Massimo Osanna, giám đốc các bảo tàng quốc gia Ý, gọi đây là “sự trở về nhà” của Barberini. Ông nhấn mạnh ý nghĩa biểu tượng của sự kiện: “Tác phẩm này không chỉ thuộc về lịch sử nghệ thuật mà còn là một phần di sản của Rome.”

Sau triển lãm, bức chân dung sẽ được trả về tay chủ sở hữu cá nhân. Điều này khiến sự kiện tại Palazzo Barberini càng trở nên đặc biệt, vì không ai chắc chắn rằng bức tranh sẽ còn xuất hiện trước công chúng thêm lần nào nữa.

Bức chân dung quý hiếm của danh họa Caravaggio lần đầu xuất hiện trước công chúng
Chân dung Caravaggio vẽ bằng đá phấn, Ottavio Leoni, khoảng 1621.
Michelangelo Merisi xứ Caravaggio, (1571–1610) danh họa người Ý. Ông là đại diện lớn đầu tiên của trường phái hội họa Baroque, nổi tiếng vì những bức vẽ đầy cảm xúc và sử dụng cách phối sáng gây cảm xúc mạnh mẽ. Ông được nhìn nhận rộng rãi là một trong những họa sĩ vĩ đại nhất trong lịch sử châu Âu.Thậm chí ngay khi còn sống Caravaggio đã bị xem là người bí ẩn, say mê, nổi loạn và nguy hiểm.

Nổi tiếng và cực kỳ ảnh hưởng khi còn sống, Caravaggio hầu như bị quên lãng trong hàng thế kỷ sau khi mất, và chỉ đến thế kỷ 20, tầm quan trọng của ông đối với sự phát triển nghệ thuật phương Tây mới được nhận thấy. Dù vậy, ảnh hưởng của ông lên phong cách Tân Baroque xuất hiện trong đống đổ nát của Mannerism, là rất sâu sắc. Andre Berne-Joffroy, thư ký của Paul Valéry, đã nói về ông: "Những gì khởi đầu trong tác phẩm của Caravaggio, tuy đơn giản, lại hiện đại."

Ảnh hưởng của Caravaggio có thể trực tiếp hoặc gián tiếp nhìn thấy trong các tác phẩm của Rubens, Jusepe de Ribera, Bernini, và Rembrandt, và những nghệ sĩ thế hệ sau chịu ảnh hưởng rất nặng từ ông được gọi là "Caravaggisti" hay "Caravagesques" (những người theo trường phái Caravaggio), hoặc Chủ nghĩa u ám hay "Tenebrosi" ("những người u ám").

Mời quý vị đón đọc báo Văn nghệ số 50/2024

Mời quý vị đón đọc báo Văn nghệ số 50/2024

Baovannghe.vn - Báo Văn nghệ số 50/2024 ra ngày 14/12/2024 có các nội dung sau đây:
Thơ Lê Vĩnh Thái và những cuộc đi hoang

Thơ Lê Vĩnh Thái và những cuộc đi hoang

Baovannghe.vn - Lê Vĩnh Thái luôn mang tâm thế là một thầy giáo nghèo vùng ngoại ô của Huế. Sự vất vả, lam lũ, khung cảnh nông thôn chính vì thế luôn là không gian nghệ thuật nổi bật trong thơ anh.
Ngôn ngữ mỹ thuật trong tranh Trương Đình Hào

Ngôn ngữ mỹ thuật trong tranh Trương Đình Hào

Baovannghe.vn - Trong tranh của Trương Đình Hào, ta thường bắt gặp nón quai thao, một cặp nam nữ đang hát quan họ, các con vật và vật dụng thường ngày… Thoạt nhìn, rất dễ để xem tranh Hào dưới góc nhìn văn hoá, di sản: các tác phẩm ghi lại các hoạt động bình dị hằng ngày của đời sống nông thôn ở miền Bắc Việt Nam giai đoạn trước Đổi mới.
Trông đám đông hỏi lấy một người: Phỏng vấn một cái cây ở sân 51 Trần Hưng Đạo

Trông đám đông hỏi lấy một người: Phỏng vấn một cái cây ở sân 51 Trần Hưng Đạo

Trong đáBaovannghe.vn - 51 Trần Hưng Đạo - Hà Nội là trụ sở của Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Việt Nam, Tòa nhà bình dị này mang một ý nghĩa rất lớn.
Ở trong tôi - Thơ Kim Chuông

Ở trong tôi - Thơ Kim Chuông

Baovannghe.vn- Tôi gặp mùa thu trên mặt sông đầy/ nhịp cầu giống chiếc đòn gánh lớn