Sáng tác

Ngày xuân đi xông đất

Trần Quốc Cưỡng
Tản văn 07:00 | 30/01/2025
Baovannghe.vn - Ngày mồng một Tết, theo quan niệm của người xưa, đó là ngày cực kỳ quan trọng của một năm. Nó như trang giấy trắng đầu tiên của quyển vở còn mới nguyên, ta phải viết chữ sao cho thật đẹp, thật sạch để làm tiền đề cho sự thành công.
aa

Vì vậy người ta chọn người xông đất đầu năm thường là những người tốt tướng, tốt bụng, gia đình sung túc, con cháu đề huề và không bị tang chế. Người được mời xông đất hoặc tự nguyện xông đất đầu xuân nhà của người thân, bạn bè mình thường ăn mặc tươm tất, bước vào đầu ngõ đã rổn rảng giọng nói tiếng cười thể hiện sự mạnh mẽ. Làm cho gia chủ phấn khởi ra mặt. Ngay những ngày đầu xuân, gia đình đã được xông đất như được truyền vào niềm tin ắt tấn tài, tấn lộc. Người xông đất thì cảm thấy mình hạnh phúc vì mang lại cho người khác niềm vui thật sự.

Ngày ông nội tôi còn sống, ông thường được bà con hàng xóm mời xông đất đầu xuân, bởi ông đẹp lão, nói năng hoạt bát, mau mắn. Sáng mồng một Tết, ông nội khăn đóng, áo dài thắp nén nhang trên bàn thờ gia tiên rồi về nhà thờ tộc họ lạy ông bà. Sau đó ông đi xông đất các nhà bà con láng giềng, chúc Tết đầu năm. Ông dạo một vòng xung quanh xóm, về đến nhà với trạng thái có men rượu. Ông móc túi lấy tiền dành dụm sau bao ngày ngồi cần mẫn đan thúng, đan nia “lì xì” cho chúng tôi, rồi ngả lưng trên bộ ván gõ đen bóng đánh giấc cho đến trưa mới thức dậy dùng bữa.

Ông nội thường đi xông đất cho các nhà ở hàng xóm, nhưng ông không hề để ý xem năm ấy những gia đình mà ông xông đất có ăn nên làm ra không. Còn bà con hàng xóm thì tỏ rõ sự phấn chấn hẳn lên khi được ông tôi là người đầu tiên quá bước đến tư gia chúc Tết. Gần đến những ngày tháng cuối năm, nhân lúc trà dư tửu hậu, bà con hàng xóm thường kháo nhau: “Ông Năm xông đất nhà tôi đúng là may mắn thật, làm gì được nấy. Mong sao cụ sống trăm tuổi để còn nhờ”. Tất nhiên cũng có những gia đình tiền của không vào như nước. Thậm chí gặp những điều không may, nhưng không ai nỡ trách ông tôi, bởi lẽ người xông đất đâu có được lợi lộc gì. Họa hoằn có vài người mang đến gói trà, lon sữa thăm ông tôi lúc ốm đau thể hiện sự biết ơn vì đã xông đất ngày đầu xuân.

Ngày xuân đi xông đất
Ảnh minh họa. Nguồn pixabay

Thuở còn thơ bé, tôi có lần vô tình đi xông đất nhà bác Ba Lên. Người ta đi xông đất vui vẻ và oai ra phết, còn tôi sợ vãi mồ hôi. Số là sáng mồng một Tết cha tôi sai tôi mời bác Ba cùng đi về nhà thờ họ Trần lạy ông bà cho có bạn. Tôi quên béng lời mẹ dặn: “Con chỉ đứng bìa rào gọi với vào nhé!”. Tôi lại xộc thẳng vào sân. Bác Ba gái nhìn tôi đầy vẻ tức giận, miệng bác ứ hự muốn xua đuổi, nhưng không dám nói thành lời. Tôi sực nhớ lời mẹ dặn, hoảng hồn, nói thật to: “Cha cháu mời bác đi lạy ông bà!” rồi vụt cắm đầu chạy một mạch về nhà vừa nói, vừa thở hổn hển: “Mẹ ơi! Con quên lời mẹ bảo, đi thẳng vào nhà bác Ba, giờ biết làm sao?”. Vẻ mặt mẹ tôi hiện lên nỗi lo thực sự. “Chết cha! Năm nay nhà bác lỡ có chuyện gì xui xẻo thì khổ!”

Tôi và mẹ lo ngay ngáy, vậy mà suốt năm cái vụ thằng nhóc xông đất không hề gây tai họa gì cho nhà người ta, thật hú vía!

Ngày nay, người ta không đặt nặng chuyện xông đất đầu xuân. Mới sáng mồng một Tết lũ trẻ con đã sang nhà của nhau chơi, cười nói vô tư. Chuyện xông đất chỉ còn là kỷ niệm khó phai mờ trong ký ức của những người như tôi.

Văn nghệ, số 2+3+4/2012
Kí ức cánh diều

Kí ức cánh diều

Baovannghe.vn - Những ngày sống ở phố thị ngột ngạt khói bụi, tôi thường dành một khoảng thời gian về chốn quê, nơi tôi có thể mơ về một cánh diều – cánh diều tự do theo gió bay cao, mang theo hết thảy mọi buồn vui, khó nhọc hòa cùng từng câu hát của mây trời.
Ban Chỉ đạo Triển lãm thành tựu KT-XH chính thức có Quy chế hoạt động

Ban Chỉ đạo Triển lãm thành tựu KT-XH chính thức có Quy chế hoạt động

Baovannghe.vn - Quyết định số 65/QĐ-BCĐ ngày 22/5/2025 về Quy chế tổ chức và hoạt động của Ban Chỉ đạo “Triển lãm thành tựu kinh tế - xã hội nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh (02/9/1945 - 02/9/2025)” đã được Phó Thủ tướng Mai Văn Chính - Trưởng Ban Chỉ đạo ký ban hành.
Nhà hát Chèo Việt Nam: Công diễn hai vở chèo cổ

Nhà hát Chèo Việt Nam: Công diễn hai vở chèo cổ

Baovannghe.vn - Nhà hát Chèo Việt Nam sẽ công diễn vở “Trương Viên” và “Súy Vân” vào tối 28/5 và 28/6 tại Rạp Kim Mã (71 Kim Mã, Hà Nội).
Khai mạc Festival Nhiếp ảnh quốc tế Việt Nam lần thứ 3 năm 2025

Khai mạc Festival Nhiếp ảnh quốc tế Việt Nam lần thứ 3 năm 2025

Baovannghe.vn - Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm phối hợp cùng Sở VHTT TP Huế đã Khai mạc Chương trình giao lưu, sáng tác Festival Nhiếp ảnh quốc tế Việt Nam lần thứ 3 năm 2025.
Triển lãm tranh màu nước "Bóng xưa sắc hoa"

Triển lãm tranh màu nước "Bóng xưa sắc hoa"

Baovannghe.vn - Chiều 23/5, tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, đã diễn ra lễ khai mạc triển lãm Bóng xưa sắc hoa, giới thiệu các tác phẩm màu nước của GS.TS.KTS Hoàng Đạo Kính.