Thế là những ngày tháng Chạp rét mướt đã dần qua rồi. Trong hơi lạnh sáng nay đã thôi không còn hanh khô nữa, có một tí ẩm ướt của những cơn mưa đầu xuân đang dăng mắc đâu đây. Cành cây khô xù xì đã vội nẩy cành nứt ra những nụ non bé tí. Lúc đầu bằng hạt gạo, chỉ ít ngày sau sẽ lớn dần lớn dần thành những búp tươi non. Xung quanh có những sự đổi thay là lạ, nhẹ nhàng rất dễ nhận ra. Bắt đầu từ những đứa trẻ con chơi đồ hàng. Bàn tay bé xinh vừa xếp những vỏ sò vừa hát “tết sắp đến rồi cả nhà rất vui”. Lúc ấy mọi người, không ai nói ra nhưng cứ thấy chộn rộn, nao nao trong lòng một cảm giác phấp phỏng chờ đợi. Bố vội cho người quét vôi mới lại ngôi nhà, sửa sang lại vườn cây cảnh, mẹ chuẩn bị đón tết từ lâu lắm rồi với cơ man nào là thứ, giờ lo phơi lại mấy cái chăn mùa đông cũ trong nắng xuân nhàn nhạt. Tôi một mình ngồi bên cửa sổ, hai bàn tay đan vào nhau trước ngực. Trong không gian thoang thoảng hương trầm này chợt nhớ về những cái tết rất xa rồi ở quê.
Đã lâu lắm rồi mới có dịp về quê, tôi phấn chấn rảo bộ trên con đường làng hun hút gió và cánh đồng trồng toàn hoa màu đang chờ thu hoạch. Giá lạnh mùa đông nơi đây vẫn còn hiện hữu. Những cây bắp cải to tròn, trắng nõn nằm sát bên nhau, lá và lá quấn vào nhau thành một cục chắc nịch như thu mình lại tránh cái rét hồi đêm đọng lại trên những lá xanh thành những hạt nước sóng sánh. Tôi thích thú đi trên bờ ruộng xu hào củ tròn xanh bóng nằm đều tăm tắp, những chiếc lá rung rung theo gió sớm mai se se. Quê tôi miền trung, cái rét sáng mai còn vương trên những ruộng ngô trổ bông muộn, chiếc xe trâu vắt vẻo chở những đống củ cải trắng muốt như tuyết nằm lúc lỉu đi qua chỗ đoạn đường gồ ghề vừa mới đắp.
Tôi theo thói quen vào nhà bằng lối cửa sau, chỗ mấy cây xoan đang gần nở hoa và đứng lặng sau đống rơm chỗ gốc dừa nhìn vào sân nhà. Ông tôi đang ngồi chuốt lá dong giữa sân nhà, bàn tay gầy vuốt từng lá một nhẹ như trở một tờ giấy mỏng. Những chiếc lá xanh óng ánh nước được đặt vào chiếc rổ tre to cho ráo. Dây buộc được chẻ từ ống giang xanh, vót mỏng cho đến khi dẻo và mịn buộc bánh mới đẹp và chắc được. Ở quê tôi, bánh chưng được gói bằng khuôn lá dừa. Việc chọn lá dừa cũng rất công phu. Ngay từ mấy ngày hôm trước cậu tôi đã phải đi khắp vườn nhà chọn lấy một tàu dừa vừa to, không già, không sâu, từng lá phải rộng bản róc chúng ra lau sạch và gấp theo sống lá thành khuôn đúc bánh. Mỗi bánh một khuôn. Năm nay, ông tôi dự định làm nhiều bánh cho các con mang theo làm quà khi hết tết, nên khắp sân nhà, những khuôn bánh nằm chen chúc nhau trong ba chiếc thúng to sạch sẽ.
Tôi đứng im như thóc nhìn một lượt khắp vườn nhà. Mấy cây mía lộc chuẩn bị chặt thờ được ông chọn riêng bó lại đánh dấu bằng một dây cột màu đỏ. Đàn gà đang lúi húi mổ thóc bên gốc sung già nhảy thót lên khi bóng nắng vàng dọi qua kẽ lá rung rinh. Ông đến bên chái nhà đem mấy con chim mồi ra phơi nắng. Những con chim nhồi rơm trông như thật. Con cò lông trắng, con chim ngói lông vàng... vừa mới tháng trước đứng nhẩn nhơ lừa lũ chim trời giữa cánh đồng vàng rực. Giờ đậu lại bên hiên nhà phía tây chờ buổi giêng hai…
|
Tôi cứ đứng thế thật lâu, hít căng lồng ngực mùi hương thoang thoảng giống như gặp người bạn cũ. Quen đấy, thân thiết lắm mà hai bàn tay cứ gõ gõ vào đầu nghĩ mãi không gọi tên được, rồi cười trừ để suốt cả ngày hôm đấy làm cái gì cũng chỉ chực vu vơ nghĩ đến nó. Hương thơm ấy cứ quẩn quanh tôi mãi cho đến khi ông nhìn thấy tôi, chòm râu trắng như cước của ông tôi rung rung, ánh mắt cười ngấn nước, bàn tay ôm chầm lấy tôi mới vỡ oà nhận ra. Đó là mùi mồ hôi trên ngực ông, mùi hoa chanh đang nở trắng trong vườn nhà, mùi bánh cốm của bà làm từ những hạt cao lương đem thổi phổng lên rồi đúc thành bánh cùng với mật mía đun sôi, mùi bùn, mùi đất ẩm, mùi phân trâu, mùi rơm, mùi lúa mới, mùi tiềm thức, mùi nỗi nhớ... trộn lẫn vào nhau mà thành cái mùi thương nhớ không thể nào quên nổi.
Ông tôi, người giữ lửa - ngọn lửa tuổi thơ của tôi những năm tháng tươi vui giờ đã xa rồi. Mộ người nằm giữa cánh đồng, chỗ những đám cỏ may khô vàng, chỗ những con cào cào trú đông ngủ vùi trong lùm dứa dại… Từ đấy, tôi không về quê. Công việc cuốn biệt tôi đi bằng tốc độ của ô tô, của cơm hộp, của Internet… Tết cũng trở nên nhẹ nhàng đến đỗi bình thường… bánh chưng đặt nhà hàng cũng đẹp, cũng ngon dẫu không còn cái cảm giác chộn rộn, đợi chờ như trước khi ngồi chờ bánh sôi trong đêm xuân lành lạnh.
Những tưởng rằng tôi sẽ không bao giờ còn nhớ về quê hương, về những cái tết xa xăm ngày ấy nữa. Nhưng không, khi ngồi bên khung cửa sổ này, khi chắp tay trước ngực nhìn mẹ phơi chăn giữa nắng xuân phây phây này. Tâm hồn tôi cũng thoáng chốc được lật tung lên, giũ thật mạnh. Và nỗi nhớ rơi ra… ông tôi ngồi giữa khoảng sân đầy màu xanh của lá dong, những cây mía đã được cột dây nơ màu đỏ, lũ chim mồi ngẩn ngơ hứng nắng và tôi - đứa bé con đi vào vườn cổ tích nhẹ nhàng từ lối cửa sau đang ngủ ngon bên đống rơm thơm mùi lúa mới…
