Dưới ánh đèn của thánh đường nghệ thuật, NSƯT Ốc Thanh Vân hòa mình vào muôn mặt ái tình đầy nữ tính trong vở diễn Nguyệt hạ, trình hiện chân dung một nghệ sĩ say nghề, dấn thân với những thể nghiệm.
Một tối Chủ nhật giữa tháng 11, khán đài chìm dần vào bóng tối và tĩnh mịch. Ốc Thanh Vân đứng đó, giữa vùng sáng trắng độc đạo, huyền ảo, với mái tóc buông xõa màu bạc, trong dáng hình người đàn bà tuổi xế chiều hãy còn nặng lòng với ký ức thanh xuân. Giọng điệu như thủ thỉ, bà trải lòng về cuộc tình bị thời đại ngăn cách, sinh tử chia ly.
|
Nguyệt hạ được dàn dựng từ kịch bản của cố tác giả Lê Duy Hạnh, do NSND Trần Ngọc Giàu cố vấn nghệ thuật và NSND Hồng Vân đạo diễn. Đây là tác phẩm mà Sân khấu Kịch Hồng Vân gửi đến Liên hoan Quốc tế Sân khấu Thể nghiệm 2025.
Câu chuyện xuôi theo lời kể của người đàn bà lão niên, tìm về mối tình thời quá vãng nhưng vang vọng một đời. Vượt ngoài khuôn khổ của thoại kịch thông thường, tác phẩm kết hợp nhiều loại hình nghệ thuật, dùng múa đương đại, ca kịch như một ngôn ngữ kể chuyện, đưa lên sân khấu nhiều hình ảnh ẩn dụ, tượng trưng.
Vẫn là chủ đề tình yêu lứa đôi muôn thuở trong sáng tác và thực hành nghệ thuật, nhưng qua cách kể nhiều đột phá, Nguyệt hạ mang đến trải nghiệm nghệ thuật đầy cách tân. Nơi ấy, mỗi lứa đôi của thực tại như một phiên bản tái sinh của chàng Romeo và nàng Juliet. Họ ngoái nhìn chuyện tình trong vở kịch của Shakespeare bằng tâm thái tôn thờ và ngưỡng vọng. Còn linh hồn của Juliet và Romeo cũng theo sát họ, nâng niu và gia hộ cho những cuộc tình muôn trùng sóng gió.
Sân khấu có khi phủ sáng vàng dịu, có lúc bàng bạc ánh sáng nhuốm màu ưu tư, hòa trộn văn hóa Đông và Tây, mang Truyện Kiều của Nguyễn Du cùng Romeo và Juliet của William Shakespeare làm chất liệu soi chiếu song hành. Giữa không gian trình diễn ấn tượng về thị giác như thế, Ốc Thanh Vân thiên biến vạn hóa về hình ảnh. Từ người đàn bà góa bụa tuổi cao niên lúc khai màn, trong phút chốc cô trở lại làm thiếu phụ tuổi đôi mươi, đôi phần tinh nghịch, nhiều phần đằm thắm.
Có khi, cô biến hình thành một phiên bản tái sinh của nàng Juliet bước ra từ vở kịch kinh điển. Có lúc, cô nhập vai Xúy Vân man dại trong tiếng trống chèo, hóa thành hồ ly của sân khấu tuồng cổ, hay vào vai cô thanh niên xung phong trong tiếng nhạc ngợi ca Cách mạng. Thay xiêm y thoăn thoắt, đổi phụ kiện chớp nhoáng là một chuyện, ấn tượng hơn thế là biểu cảm, phong thái không ngừng đổi khác. E ấp hay lúng liếng, tinh khôi hay mặn mà, sầu muộn hay tươi vui, dáng hình nào lấp lánh khát vọng của tình yêu và tự do. Tưởng như cứ mỗi lần chớp mắt, khán giả lại được gặp một Ốc Thanh Vân thuộc về một chiều không - thời gian cách biệt.
Nhiều năm qua, công chúng đã quen với Ốc Thanh Vân trong hình ảnh MC năng nổ chạy show, doanh nhân tất bật bán hàng và người mẹ tỉ mỉ nuôi dạy những đứa con. Nhưng dưới ánh đèn của Nguyệt hạ, những danh phận cao quý ấy tạm được gác lại, chỉ còn dáng hình một nghệ sĩ yêu nghề, say vai diễn và tận hiến cho những khai phá mới của nghệ thuật. Sắm vai người kể chuyện và cũng là nhân vật chính, nghệ sĩ chiếm giữ phần thoại dày, cả bằng tiếng Việt và tiếng Anh. Và không chỉ thoại, cô còn hát, đôi khi tự sự, có lúc hòa giọng cùng “người tình” sân khấu Bùi Công Danh.
Tuy nhiên, nặng nhất ở tác phẩm này phải là phần ngôn ngữ hình thể. Từng mối giao hòa, từng nỗi hoài niệm, từng cuộc giằng co, từng trận sóng biển hay cũng là sóng gió đường đời được kịch nghệ hóa bằng những bài múa đương đại giàu ngụ ý. Những tháng ngày qua, có lẽ Ốc Thanh Vân đã miệt mài ngày đêm tập luyện cùng biên đạo Huỳnh Mến để làm tròn những động tác thuyết phục khán giả, đôi khi ứng dụng cả sở trường yoga vào màn trình diễn.
Nhập vào nhân vật với nhiều phức cảm hỉ - nộ, Ốc Thanh Vân làm nên những khoảnh khắc thăng hoa cùng Nguyệt hạ. Khắc họa một trái tim phụ nữ khát khao tình yêu đôi lứa và phụng thờ tình yêu nghệ thuật, cô cũng biểu lộ tinh thần kính nghiệp, dốc lòng và tận tâm với tác phẩm.
Nghệ sĩ trải lòng về tác phẩm cô dành trọn tâm huyết những ngày qua: “Không phải là khóc, không phải là diễn, mà nước mắt cứ rơi không ngừng. Mình đã sống với nhân vật này, trăn trở với nó, ăn ngủ cũng không rời ra. Khi bạn sống cùng nhân vật, bạn sẽ thuộc về nó, mọi phản ứng của bạn sẽ là tự nhiên vì nó phải thế. Những giọt mồ hôi trên sàn tập sẽ không là vô nghĩa. Không có gì xứng đáng mà đạt được dễ dàng. Không có áp lực, không có kim cương!”
|
NSND Hồng Vân đã nói về Ốc Thanh Vân như thế, khi nhắc tới hành trình cô đồng hành cùng vở diễn Nguyệt hạ, trong cả hai vai trò diễn viên chính và nhà đầu tư. Chị chia sẻ: “Nếu tôi là người gieo mầm cho Nguyệt hạ thì Ốc Thanh Vân là người làm mầm ấy nở hoa. Em đồng hành từ những ngày đầu tiên khi dự án còn nằm ở bản phác thảo, đọc từng cảnh, góp từng ý, lo từng khâu nhỏ như từ phục trang, âm nhạc, múa hát, truyền thông. Ở các buổi tập, Ốc Thanh Vân luôn là người đến sớm nhất, về sau cùng. Có ngày em diễn liên tục 6-7 tiếng, khản cả giọng, mệt cả người nhưng vẫn nói: ‘Vai này đáng để mình sống chết với nó’. Sự hy sinh và đam mê của Vân trở thành nguồn động lực lớn cho cả ekip, đặc biệt là các diễn viên trẻ.”
Chẳng khó để cảm nhận được tinh thần “sống chết” cùng vai diễn mà Ốc Thanh Vân đã tâm tình. Bởi cứ nhìn vẻ mặt khi buồn thương, lúc rạng rỡ, khi nhẹ cười trên môi, lúc long lanh đáy mắt trên sân khấu, ai cũng hiểu được. Khép lại buổi công diễn Nguyệt hạ tối 16/11, nghệ sĩ cười rạng rỡ giữa tiếng vỗ tay không ngớt của đồng nghiệp và khán giả, nhưng đôi mắt lại hoe đỏ, ngấn lệ lướt khắp khán phòng để trao gửi lời cảm ơn từng người thân thương.
Cuộc sống riêng bận rộn với nhiều vai trò, kinh tế cũng đủ đầy nhờ công việc kinh doanh, nhưng bao năm qua, Ốc Thanh Vân bền bỉ ấp ôm ngọn lửa tin yêu dành cho diễn xuất. Phim ảnh nhiều năm cô mới tái xuất một lần, nhưng với sân khấu, cô giữ cho mình sự gắn bó dài lâu. Sau những vở diễn mang dấu ấn thương hiệu như Người vợ ma, Căn phòng câm lặng, Ốc Thanh Vân chọn Nguyệt hạ làm tác phẩm đánh dấu 20 năm đồng hành cùng Sân khấu Kịch Hồng Vân. Dẫu có đi đâu về đâu, chốn này cũng là nơi lưu giữ những bước chân đầu tiên trong nghề, là nơi cho cô vững lòng dấn thân vào nghệ thuật và đến với vòng tay của công chúng.
Với các nghệ sĩ sáng tạo, Nguyệt hạ là nơi trăng soi xuống để trái tim và tâm hồn được thức tỉnh. Còn trong lòng khán giả, ấy là chốn sân khấu sáng đèn, rọi soi cho những tâm hồn làm nghề thuần khiết. Tác phẩm sẽ đến với đại chúng trong suất diễn tối 28/11 và chiều 30/11.
