Diễn đàn lý luận

Bài thơ “Hương hoa cau” của Vũ Quần Phương

Trần Trung
Tác phẩm và dư luận 19:00 | 08/07/2025
Baovannghe.vn - Với “Hương hoa cau”, Vũ Quần Phương tạo nên cách cấu tứ giản dị, quen thuộc và cũng rất đỗi tinh tế: Cấu tứ từ hình ảnh làn hương, mùi hương...
aa

HƯƠNG HOA CAU

VŨ QUẦN PHƯƠNG

Bài thơ “Hương hoa cau” của Vũ Quần Phương
Hoa cau

Ngỡ gặp quê nhà ngay giữa phố

gặp tuổi thơ khi đã bạc đầu

Giữa phố hương hoa cau

sáng đầu hè thanh mát

Hương cau nhẹ mơ hồ

bay đến tự nơi nao không biết

có đấy rồi lại mất

như chơi trò đuổi bắt

với ngày xưa

Hương đuổi bắt

hay hồn tôi đuổi bắt

đã có rồi không mất

không thấy hoa

nhưng mùi hương thì biết

cái mùi hương da diết

tiếng gọi thầm

xa hút

một cõi vườn cao vút những thân cau

LỜI BÌNH

Xin mạn phép nhà thơ, tôi muốn gửi lời cảm nhận, cảm thông và cả tâm đắc nữa tới một bài thơ của anh, trong hàng chục tập thơ được tuyển chọn và cả những bài thơ trong mục “Chưa vào tập”. Ấy là bài thơ “Hương hoa cau” trong tập thơ “Chỗ ấy sáng”.

Xa hút

một cõi hồn cao vút những thân cau

Hai dòng thơ này là những lời thơ kết trong bài thơ “Hương hoa cau” của Vũ Quần Phương; Những con chữ ấy, tự nó đã gợi mở không gian mông lung và “Xa hút”. Mặt khác lại vừa là những tín hiệu ngôn ngữ lưu tâm và đọng lại trong lòng Thi nhân, trong lòng mỗi chúng ta một hình ảnh thật đep về quê hương ta, xứ sở ta bình dị mà kiêu hãnh: một cõi vườn cao vút những thân cau. Và, cũng chính từ câu thơ cuối ấy đã đánh thức và kết đọng trong ta hồn Quê, hồn Dân tộc.

Vũ Quần Phương khởi phát cảm hứng từ thi phẩm này, thực ra cũng không bước ra ngoài quĩ đạo của sự chân tâm, chân cảm vốn là Cái-Gốc của sáng tạo nghệ thuật nói chung và thơ ca nói riêng. Thế nên, từ những dòng đầu, câu đầu của “Hương hoa cau”, nhà thơ đã dẫn dắt hồn ta, tình ta về với xúc cảm thật hồn nhiên, khi ta hướng vọng lòng mình về với quê hương mình. Một chuỗi những hình ảnh về thiên nhiên - Quê đã thành nỗi ám ảnh, thành những kỉ niệm khó phai mờ trong tâm trí ta nhất là với những ai đã rời quê mà ra đi, với nhiều duyên cớ khác nhau!

Hãy đón nhận mà lắng nghe hương vị, phong vị quê mình, khi nhà thơ họ Vũ đang nhớ tuổi thơ, nhớ quê hương trong Tiếng - Thơ - Lòng thật nhẹ, thật êm, thật dịu dàng mà cũng da diết, ám ảnh lạ:

Một làn hương quê thanh dịu:

Giữa phố hương hoa cau

sáng đầu hè thanh mát

Hương cau nhẹ mơ hồ

Một tuổi thơ năm xưa với vẻ đẹp hồn nhiên gắn với tâm hồn con trẻ như một thứ trò chơi “đuổi bắt” một đi không trở lại. Những ngôn từ và hình ảnh thơ Vũ Quần Phương, khi diễn tả kỉ niệm thật giản dị mà cũng thật xúc động. Lại tiếp mở ra những chiều liên tưởng thú vị giữa hiên tại và quá khứ, giữa cái được và cái mất... khi ta nhớ về, nhớ lại “Hương hoa cau”.

Với “Hương hoa cau”, Vũ Quần Phương tạo nên cách cấu tứ giản dị, quen thuộc và cũng rất đỗi tinh tế: Cấu tứ từ hình ảnh làn hương, mùi hương. Từ “Hương” trong thi phẩm này của anh được tác giả điệp lại tới sáu lần. Phải chăng, cũng bởi thế làn hương, mùi “Hương hoa cau” khiến hồn ta, tình ta dịu mát, ngọt lành mà vẫn “da diết” bao điều suy tư về Quê hương - Xứ sở.

Bài thơ “Hương hoa cau” của Vũ Quần Phương
Hoa cau

Đọc truyện: Mời cưới - Truyện ngắn của Đỗ Anh Mỹ

Đọc truyện: Mời cưới - Truyện ngắn của Đỗ Anh Mỹ

Baovannghe.vn - Giọng đọc và hậu kỳ: Hà Phương; Đồ họa: Thùy Dương
Tọa đàm " NXB Giáo dục Việt Nam trong sự nghiệp phát triển văn hóa đọc"

Tọa đàm " NXB Giáo dục Việt Nam trong sự nghiệp phát triển văn hóa đọc"

Baovannghe.vn - Tọa đàm do NXB Giáo dục Việt Nam thực hiện và sẽ được diễn ra vào sáng 29/8 tại không gian “Sáng tạo để kiến thiết” của Cục Xuất bản, In và Phát hành trong khuôn khổ Triển lãm quốc gia Việt Nam.
Gửi gì - Thơ Đỗ Quảng Hàn

Gửi gì - Thơ Đỗ Quảng Hàn

Baovannghe.vn- Gửi gì vào thời gian/ Những tuổi thơ buồn tủi
Trên Đà giang - Thơ Hoàng Bùi

Trên Đà giang - Thơ Hoàng Bùi

Baovannghe.vn- Có ai đang ngồi bên kia sông/ Gảy lên từng nốt tỉ tê buồn
Những nẻo đường. Truyện ngắn của Trịnh Thị Phương

Những nẻo đường. Truyện ngắn của Trịnh Thị Phương

Baovannghe.vn - Dãy hành lang dài và rộng thênh thang. Trên cái bàn dài tiếp khách chỉ còn lại Trâm và vài người nữa. Mỗi người theo đuổi một ý nghĩ riêng nhưng có lẽ cũng cùng chung một nỗi lo lắng và hồi hộp.