Nhà văn Triệu Xuân dặn các con: “Nếu một ngày cha không còn nữa, các con cố gắng giữ lại trang web www.trieuxuan.info được dăm mười năm bằng cách đóng tiền cho nhà mạng, để người đọc khai thác hết những giá trị của nó.” Tôi hy vọng độc giả và Hội Nhà văn Việt Nam có kế hoạch tiếp quản và phát triển một Website chuyên về văn chương của Việt Nam được độc giả đón nhận trước khi chủ nhân đi vào cõi vĩnh hằng…

Nhà văn Triệu Xuân thứ 2 từ phải sang (cạnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp) tại Đại hội Nhà văn Việt Nam lần thứ V (tháng 3/1995)

Có một website ra mắt ngày 04/9/2008, đến 11:20 ngày 11/11/2020 đã có 34.311.530 lượt người truy cập. Điều kỳ diệu là website này dành cho những người đọc yêu, hoặc quan tâm đến văn chương. Trang trieuxuan.info không câu khách bằng thời sự chính trị “lề trái”… Trang web chuyên nghiệp về văn học nghệ thuật đó là: https://trieuxuan.info của nhà văn Triệu Xuân. Trang quản trị của trieuxuan.info cho biết: tổng lượt truy cập trong 10 ngày hiện là 2.699.099.

Trước khi nghỉ hưu tháng 10/2012, nhà văn Triệu Xuân từng có hơn 12 năm làm Giám đốc Chi nhánh Nhà xuất bản Văn học tại thành phố Hồ Chí Minh. Hàng ngày ông phải quan tâm, theo sát thị trường sách văn học, tâm lý người đọc, nhất là giới trẻ...

Những năm đầu của Thiên niên kỷ XXI, người đọc gần như quay lưng lại với thơ, với sách văn học! Ông lo lắng vì những tập truyện ngắn, những cuốn tiểu thuyết hay, in 1000 cuốn bán hoài không hết, trên một đất nước gần 90 triệu dân.

Thống kê của ngành xuất bản, tỷ lệ bình quân người đọc chưa đến 0,3 cuốn sách. Văn hóa đọc đang xuống và có vẻ chưa đến tận đáy. Triệu Xuân viết nhiều bài báo về hiện tượng này với mong muốn chung tay đẩy niềm đam mê đọc sách văn học của người Việt. Ông nhận thấy ngoài đối tượng các nhà văn chuyên nghiệp còn có những người đọc bình dân, họ cũng thích đọc sách văn học. Nhiều người tìm hiểu nghiên cứu, họ làm nghề không liên quan đến khoa học xã hội nhưng rất quan tâm đến văn hóa, văn học, địa lý, chính trị…

Xác định xu thế của thời đại là Internet, xác định đối tượng đọc, ông có ý tưởng làm trang mạng văn học phục vụ các đối tượng nói trên, với mong muốn kích hoạt lại văn hóa đọc sách văn học, khích lệ giới trẻ ham học văn, bởi học văn là học làm người; đồng thời, qua website này, ông xây dựng kho tư liệu, thu thập vốn sống để sáng tác. Dần dần nó trở thành thư viện số hóa, mặc dù có chọn lọc,vẫn đáp ứng nhiều sở thích (gu) của các độc giả khác nhau.

Có thể tìm thấy những bài thơ hay nhất, nhiều người ưa thích tại đây. Từ những bài thơ hay đời Đường, bài thơ haycủa một nhà thơ Âu Mỹ, hay bài thơ hay của phong trào Thơ Mới, đến những bài thơ hay của các nhà văn, nhà thơ trẻ hiện nay. Khi những người ham tìm tòi, khám phá, muốn hiểu kỹ về lĩnh vực mà họ không tìm được trên các phương tiện truyền thông chính thống, họ sẽ đọc ra được từ mục Tư liệu sáng tác.

Ví dụ một trích dẫn sai của Nguyễn Vỹ chẳng hạn (không phải nhà văn nào cũng chính xác mọi lúc mọi nơi), được trang www.trieuxuan.info chỉ ra trích dẫn sai từ đâu, tránh gây hậu quả về sau. Một bài thơ Đường không phải của Tản Đà dịch nhưng nhiều năm liền lại mang tên ông, được trieuxuan.info nói cho rõ...

Cách bố cục của trang web khoa học, với các Thư mục làm cho người xem dễ truy cập, dễ theo dõi, và tăng tính hấp dẫn. Có 13 Thư mục lớn: Tiểu thuyết; Truyện ngắn; Ký; Thơ; Lý luận phê bình; Điện ảnh, âm nhạc và hội họa; Truyện dân gian Việt Nam và thế giới; Tư liệu sáng tác, Tác giả; Sách mới; Tin tức; Những bài báo; và Tab “Tìm kiếm”.

Độc giả vào thư mục “Tiểu thuyết”, được giới thiệu tiểu thuyết trong nước và ngoài nước, “cổ kim đông tây”. Người đọc sẽ truy cập những cuốn tiểu thuyết nổi tiếng của nước ngoài, nhiều cuốn tác giả đoạt giải Nobel văn chương từ những năm đầu thế kỷ trước đến gần đây. Thư mục cũng có những cuốn tiểu thuyết nổi tiếng trong nước, đoạt giải của Hội Nhà văn Việt Nam, những cuốn tiểu thuyết từng tạo “sóng gió” một thời. Tất nhiên, ở đây có nhiều cuốn tiểu thuyết của các tác giả trẻ, mới xuất bản.

Thư mục Truyện ngắn có nhiều truyện ngắn hay trong nước lẫn ngoài nước. Những truyện ngắn nổi tiếng một thời, những truyện ngắn mới đoạt giải trong các cuộc thi truyện ngắn của báo Văn nghệ, Tạp chí Văn nghệ quân đội, Nhà văn và tác phẩm… Những truyện ngắn của các tác giả nổi tiếng hàng “Cây đa cây đề” đến các tác giả trẻ mới xuất hiện cũng được đăng tải.

Thư mục Lý luận phê bình gây được ấn tượng cho người xem, vì được nhà văn cập nhật những bài lý luận hay trong nước, ngoài nước, có cả những bài tưởng đã cũ như bài bình về tập truyện ngắn Bóng đè do Thụy Khuê viết từ Paris hồi tháng 5/2006 được nhà văn Triệu Xuân đưa về ngày 19/10/2020, vẫn còn tính hấp dẫn và nóng hổi giá trị học thuật.

Cập nhật tính thời sự văn chương là thư mục Những bài báo, giúp bạn đọc có được lượng thông tin, thời sự về tình hình văn học nghệ thuật từ trong, ngoài nước.

Đặc biệt công phu, mà hiếm trang web nào có được là thư mục Tác giả. Nhà văn Triệu Xuân đã kỳ công sưu tầm các tác giả: Danh nhân, Chính khách, Văn hóa, Khoa học kỹ thuật, Văn học nghệ thuật trong và ngoài nước. Trong mỗi tác giả đều có hình, tiểu sử tác giả và tác phẩm, để người đọc tiện tra cứu. Khi đọc tác phẩm, người đọc chỉ cần nhấn chuột vào tên tác giả ở đầu bài là hiển thị Tiểu sử văn học, cùng các tác phẩm. Mỗi một tác giả, dù chỉ có thêm một bài thơ vừa được công bố cũng được cập nhật vào tiểu sử tác giả.

Nhà văn Triệu Xuân cẩn trọng chăm chút từng lỗi chính tả, từng câu tựa đề. Thông tin đều có dẫn nguồn, chi tiết cả ngày xuất bản, giờ post lên web, bởi ông cho rằng, trang web của mình phải minh bạch như nhà xuất bản: chính xác, có nguồn, tôn trọng bản quyền, tôn trọng người đọc.

Có được trang mạng chất lượng như vậy một phần do chủ nhân là nhà văn có kiến thức sâu rộng, chịu khó đọc, nghiên cứu, nắm bắt nhanh nhạy những thông tin về văn học nghệ thuật, văn hóa, xã hội, lịch sử, địa-chính trị... trên nền tư duy khoa học (logic, phản biện và tư duy phân tích). Dù đăng tải các tác phẩm trong hay ngoài nước thì vẫn đau đáu ước nguyện soi sáng vào đời sống văn học nước nhà, đưa người đọc tiếp cận, truyền bá và góp phần bảo tồn văn học, văn hóa đọc qua mạng internet.

Ông có niềm đam mê văn chương cháy bỏng, muốn truyền sự đam mê này đến với mọi người. Hàng ngày nhà văn Triệu Xuân dành khoảng hơn 2 giờ chăm sóc cho trang web của mình, ngay cả từ khi ông bị bệnh hiểm nghèo, khối u phổi ác tính giai đoạn cuối, di căn xương làm ông đau nhức, triệu chứng kháng thuốc khiến những ngày gần đây ông không ăn uống được gì. Biết mình sắp phải từ giã cõi đời này, ngày 09/11/2020 nhà văn đã đến trường Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh hoàn tất thủ tục tự nguyện hiến thi hài cho khoa học. Bạn bè, bạn đọc, ai cũng cảm kích trước tấm lòng, nghĩa cử của nhà văn Triệu Xuân.

Vợ ông, bà Lê Hạnh, thấy chồng mình làm việc quá khuya, lúc khối u di căn đang gây nên sự đau đớn khủng khiếp, nhưng không nỡ ngăn cản. Rơm rớm nước mắt, bà nhắc chồng: “Anh ơi cứ ngồi suốt ở đó, sức khỏe đang yếu, làm sao chịu thấu?”.

Nhà văn ngẩng lên, cười hồn nhiên: “Em thông cảm cho đam mê của anh, anh sẽ sống những ngày cuối đời thật chất lượng, đến khi ra đi… sẽ được chết thanh thản cạnh bàn phím”!

Nguồn Văn nghệ số 47/2020